ما ديروز عرض کرديم که ايشان که مي‌‌فرمايند مادر، اين صاحب رحم است،

اشکال اول اين بود که گفتيم اصلاً آيه در مقام اين نيست که بخواهد بفرمايد «من الأم» در مقام حد أمومت و مادري نيست که شارع بخواهد حقيقتاً أم را براي ما معنا کند، بلکه در مقابل اين مردهايي است که به زنهاي خود ظهار مي‌کردند و مي‌گفتند «ظهرک کظهر أمي» ، بعد زن را هم به منزله مادرشان قرار مي‌‌دادند، خدا مي‌فرمايد اين زن، مادر تو نيست، مادر تو آن کسي است که تو از او به دنيا آمدي. پس آيه در مقام بيان حد أم بودن نيست.

بعيد نيست که أم رحمي احکام أم رضاعي را داشته باشد. در قرآن هم داريم که «و اذن في الناس بالحج يأتوک رجالاً»، رجال به معناي پياده است، مي‌گويد به مردم اعلام کن حج را که پياده بيايند، آن زمان يأتوک رجالاً بوده، اما الان شايد هيچ کس پياده نرود. حملته أمه وهناً علي وهن، اين را به عنوان آنچه که در خارج واقع مي‌شود بيان مي‌کند، اثبات شيء نفي ما عدا که نمي‌کند، معنايش اين نيست که اگر در جايي حمل نبود أم نيست، تمام خصوصياتي که در اين بچه از خصوصيات ارثي و خصوصيات ژني هست از آن تخمک است. عرف در مورد نطفه چه مي‌گويد آيا مي‌گويد نطفه فقط منشأ هست، اما به مادر که مي‌‌رسيم تخمک و رحم دخالت ندارد؟! بله، اگر عقل بود مي‌توانست فرق بگذارد امّا عرف مي‌گويد بين نطفه و تخمک فرقي نيست. ظاهر اين است که عرف همان صاحب تخمک را مادر مي‌داند. والسلام.