بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين

اما ایشان احتیاط وجوبی می‌کند، بعد می‌فرماید چون «لعدم مدرکٍ تطمئنّ النفس له»، می‌فرماید برای این کلام شهید(ره) یک مدرکی که نفس اطمینان به آن پیدا کند نداریم، «إذ لیس إلا الحاقه بالغالب فی البلاد»، غیر از اینکه ما بیائیم این روایات ثمانیة فراسخ را به بلاد متعارفه و بلاد غالب حمل کنیم چیز دیگری نداریم.

کسانی که می‌گویند این ثمانیة فراسخ را باید بر بلاد متعارفه و بر سیر متعارف حمل کرد یکی از وجوه سیر متعارف، سیر در سطح صاف و مسطح است، اما اگر کسی که از بالای کوه پائین بیاید متعارف نیست، یا از پائین به بالا بیاید هم متعارف نیست، لذا می‌فرماید این مدرک روشنی ندارد، مدرکی که نفس اطمینان پیدا کند، بنابراین ما احتیاط وجوبی می‌کنیم در این مسئله.

بعد می‌فرماید تحقیق این است که اگر این محلات منفصل باشد «بحیث یعدّ کل واحدةٍ منها کقریةٍ مستقلة و إن کان جمیعها مشترکاً تحت جامعٍ اسمیٍ واحد کاستامبول»، می‌فرمایند در زمان ما استامبول ترکیه محلات منفصله دارد که مثل قرای مستقله است ولو کلّ آن را استامبول می‌گویند ولی یک محله‌اش قسطنطنیه است و محله‌ی دیگرش بحر است، می‌فرمایند این عنوان بلد عظیم را دارد اما اگر محلات منفصله نداشته باشد یا محلاتش متصله باشد این حکم بلد معتدل را دارد.

لذا ایشان بحث را می‌آورد روی اینکه تعریف بلد عظیم را می‌برد در جایی که محلات منفصله دارد و می‌گوید اینجا ملاک، آخر محله است نه آخر البلد، ولو کلّ این محلات یک اسم مشترک دارند؛ اما اگر یک بلدی محلات متصله دارد و هر محله‌ای هم یک اسمی دارد اما اینها متصل است، ولو این بلد هم یک اسم مشترک داشته باشد می‌فرماید ملاک آخر البلد است، این فرمایشی که مرحوم نائینی(ره) دارد.

و صلّی الله علی محمد و آله الطاهرین