ديدار نماينده يونيسف و گفتگوي او با حضرت استاد حاج شيخ محمد جواد فاضل لنکراني(دام ظله)

اين مصاحبه محصول ديداري است که به تقاضاي نماينده محترم يونيسف در جمهوري اسلامي ايران آقاي کريستين سالازار جهت آشنايي با موسوعه احکام الاطفال و کارهايي که در مرکز فقهي ائمه اطهار (عليهم السلام) در مورد حقوق کودکان انجام گرفته است، صورت گرفت. در اين ديدار علاوه بر نماينده محترم يونيسف رياست محترم مرکز استاد معظم جناب آقاي حاج شيخ محمد جواد فاضل لنکراني، معاون مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفيد جناب آقاي نوري، رييس گروه تحقيق موسوعه احکام الاطفال جناب حجت الاسلام آقاي انصاري، مدير مرکز فقهي ائمه اطهار (عليهم السلام) جناب حجت الاسلام و المسلمين آقاي محمد رضا فاضل کاشاني و معاونت پژوهشي اين مرکز جناب آقاي مقدادي شرکت داشته اند.

سخنان نماينده يونيسف :

يکي از وظايف ما اين است که اين امکان را فراهم کنيم که کساني که در خارج از ايران هستند از تفکرات رهبران مذهبي ايران مطلع شوند .

يکي از اهداف ما؛ چالشهاي جديدي است که پيش روي کودکان است- مثل مساله HIV -  و نيز مسائل مختلفي که جديداً بخاطر تغيير شيوه زندگي ايجاد شده ؛ مثل بحث کودک آزاري يا مسائل مختلفي که در خانواده‌ها اتفاق مي‌افتد و دليل آن هم شيوه هاي جديد زندگي  است . من به عنوان يک فرد غير ايراني ، مسائل کودکان و نوجوانان را که مورد تهديد قرار مي‌گيرند و آسيب پذير هستند يکسان مي‌دانم . ممکن است تعريفهاي مختلفي در کودک و نوجوان وجود داشته باشد ولي اينها هر دو آسيب پذيرند و کساني که نه کودک هستند و نه جوان ، و آسيب پذيري آنها بيشتر است ، بيشتر مد نظر مي‌باشند و همچنين مسائل مختلفي که مرتبط با آنهاست .

 قبل از تشريف فرمايي شما ، مقدمه اي در معرفي کتاب دائرة المعارف استدلالي حقوق کودک که توسط مرکز فقهي ائمه اطهار تنظيم گرديده براي من بيان کردند و با آن آشنا شدم . من آمادگي خود و مجموعه‌‌اي را که در اختيار دارم را براي انجام هرکاري که در توان داريم و راههايي که مي‌توان در تحقيق بيشتر و توزيع مشارکت، اعمال کرد اعلام مي کنم و اگر براي انجام تحقيقات بيشتر ، امکانات بيشتري نياز است مي توانيم ايفاي نقش کنيم . علاوه بر اين استفاده از نظرات ارزشمند شما در زمينه هايي که مطرح کردند،  موجب خوشحالي ماست .

به عنوان آخرين نکته ؛ مسأله اي را عرض کنم و آن اين که در سطح جهاني ما با ارگانهاي مختلفي کار مي‌کنيم ، و يکي از ارگانها ؛ «مذهب براي صلح» است که براي استمرار صلح تلاش مي‌کنيم ، و من فکر مي‌کنم که اين نهاد در صدد اين است که در ايران نمايندگي ايجاد کند. من فکر مي‌کنم مهمترين کساني که در اين زمينه مي‌توانند کمک کنند ؛ آقاي خاتمي و فاطمه هاشمي و آقاي دکتر محقق داماد هستند . زماني که چنين نمايندگي در ايران ايجاد شود مسلما فرصتهاي زيادي براي ما ايجاد خواهد کرد که بحثها و کارهاي بيشتري در زمينه اسلام و کودکان انجام شود. يکي از کارهايي که درصدد انجام آن هستيم شبکه ارتباطي بين دانشگاههاي مذهبي ، مثل دانشگاه مفيد ، دانشگاه الأزهر، دانشگاه بيروت يا مرکز مطالعات اسلامي تونس است که اين شبکه بتوانند با همديگر کار مفيدي انجام دهند .

بنده در مورد مطلبي که جناب آقاي دکتر نوري  توضيح دادند؛ در مورد همکاري ما با دانشگاه مفيد و اينکه اصلاً اين همکاري به چه شکل است و از کجا شروع شده ، به کجا رسيده و ما چکار مي‌کنيم ازچگونگي اين توضيحات اطّلاعي ندارم ، اگراين کار صورت گرفته ، که خوب است و اگر محقّق نشده، مقتضي است انجام بگيرد . و عده اي براي شما بيان کنند که اهداف يونيسف چيست و چگونه کار مي کند و براي همکاري ، چه راههايي را مي شود ايجاد کرد ؟

دکتر نوري:

 متأسفانه در اين رابطه خدمت ايشان توضيح داده نشده، اما خرسنديم که يک شخص بسيار مهمي داريم که هم با مرکز ارتباط دارد و هم در دانشگاه ، و آن شخص مهم و تأثير گذار ؛ جناب آقاي دکتر مقدادي هستند که معاونت پژوهشي اين مرکز مي‌باشند و در دانشگاه مفيد هم در معاونت پژوهشي ، همکار بسيار ارزشمند جناب آقاي دکتر قرباني نيا هستند . بنابراين بنده نقش کمتري و آقاي مقدادي نقش مهمتري در مبادله اطّلاعات با مشارکت آقاي فاضل لنکراني خواهيم داشت.

کارهاي مشترکي که دانشگاه مفيد به عنوان تسهيلگر ارتباط  يونيسف و علماي حوزه انجام مي‌دهند خدمتشان عرض خواهيم کرد. و من فکر مي‌کنم مهمترين کار انجام گرفته ؛ همين دائرة المعارف (موسوعة احکام الأطفال) است ، که به خوبي براي ايشان توضيح داده‌اند. طبيعي است نسبت به آنچه که در اين کتاب بيان شده ، در نقاطي ممکن است سوال و حتي  آراء مخالفي هم وجود داشته باشد . فکر مي‌کنم اينکار بسيار مفيد و عملي است که درباره آن نقاط ابهام يا اختلاف نظر ، جلسات تخصصي تشکيل شود ، کارشناسان مذهبي و کارشناسان يونيسف ، ديدگاه‌هاي فقهي و استانداردهاي بين المللي را با هم مقايسه و تطبيق کنند . مي‌توان پيش بيني کرد که موارد اتفاق نظر ، بسيار زياد خواهد بود . کشف آنها، اين دو نظام فکري را به هم نزديک مي‌کند و در باره  موارد اختلاف و کم کردن فاصله ؛ مي توان با ارائه تفاسير جديدي صحبت کرد ، که در اين مرکز اين قابليت به خوبي وجود دارد و اين کتابها نمونه عيني اين ظرفيت است .

حضرت استاد محمد جواد فاضل لنکراني:

بسم الله الرحمن الرحيم

بنده مجدداً از تشريف فرمايي شما و نيز از  برادر عزيزمان جناب آقاي دکتر مقدادي و اقاي دکتر نوري و تمامي برادراني که اين جلسه را تشکيل دادند ، تشکّر مي کنم .

اين مرکز فقهي ائمّه اطهار (عليهم السلام) که از ابتکارات بسيار مهم پدر بزرگوارمان (رضوان الله تعالي عليه) است ، يک گام بسيار مهمي در حوزه علميه قم تلقي مي شود . شما قاعدتاً اطلاعاتي را در مورد اصل حوزه علميه داريد . حوزه علميه قم بر خلاف مراکز علمي ديگر که در ايران يا در کشورهاي ديگر هست ، تحقيقات بسيار وسيعي را در ابعاد مختلف حقوق بشري دارد . يعني اصلا شاخصه و ويژگي اصلي حوزه علميه اين است که در آن ؛ حقوق فردي ، اجتماعي ، حقوق بشر - آنچه که مرتبط با بشر است – و حتي فراتر از بشر ، در مورد حقوقي که طبيعت نسبت به بشر دارد ، حقوقي که بشر نسبت به طبيعت دارد ، حقوقي که حيوانات دارند ، بررسي مي‌شوند .

من اين نکته را به شما مي گويم و شما از قول من به مسئولين خودتان منتقل کنيد ؛ که ما خيلي تأسّف مي‌خوريم که امروزه مراکز جهاني ، از اين مرکز تحقيقاتي بسيار گسترده‌اي که بنام «حوزه علميه قم» وجود دارد بي اطّلاع هستند و از تحقيقاتي که بين بزرگان و انديشمندان اين حوزه واقع مي‌شود آنطور که بايد و شايد اطلاع ندارند . من توصيه مي‌کنم که خودتان در صدد اين باشيد که ببينيد چه افکار مهمي در ميان اين کتابهاي بسيار متقن و محکم ما وجود دارد که هر کدام از آنها مي‌تواند منشأ آثار بسيار زيادي باشد . مثلا ما در حقوقي که در باب معاملات وجود دارد، بسيار تحقيقات عميق و گسترده‌اي داريم . البته اين اظهار تأسف مختص به مراکز جهاني نيست ، حتي حوزه هاي علميه اهل سنت هم متأسفانه از اين تحقيقات عميقي که در حوزه‌هاي علميه شيعه وجود دارد اطلاع چنداني ندارند.

مطلب ديگر اينکه؛ من به جهت ضيق وقت بيان را منحصر مي‌کنم به همين کار بزرگي که در اين مرکز بعنوان «دائرة المعارف حقوق کودک » انجام شده است، فکر مي‌کنم اين مجموعه‌، بي‌نظير است البته کار ما تمام نشده است و آنگاه که اين مجموعه به صورت کامل  منتشر شود خواهيم ديد که چقدر اسلام جامعيت دارد .

اجازه بفرماييد در مورد کودک ، زاويه ديد خود را ، منحصر به طرز نگاه جامعه جهاني به بحث کودک نکنيم . تلقي من اين  است که جامعه جهاني نسبت به کودکي که به دنيا آمده ، از اين ناحيه مي نگرد که اين کودک در معرض آسيب ها ، خطرات و بعضي از مسائلي که از آن به کودک آزاري تعبير مي کنيد يا مسائل ديگري مثل HIV - که اشاره کرديد -  قرار مي گيرد . من فکر مي‌کنم که فقط از اين ناحيه به کودک نگاه مي شود و براي او برنامه ريزي مي‌کنند تا آن آسيب‌ها را از کودک دور کنند . البته همين هم بسيار ارزش دارد و سزاوار تقدير است .

 ولي آيا در اسلام هم کودک و آنچه که بعنوان حقوق کودک مطرح مي‌ شود ، منحصر به همين است؟ ما در اين کتاب اثبات کرديم که اسلامي که مبتني بر مکتب اهل بيت است - که از آن به «شيعه» تعبير مي‌کنيم - ؛ نگاهي که به کودک دارد يک نگاه بسيار عميق‌تر است. برنامه ريزيها و دستورات بسيار دقيقي را از قبل از ولادت يک کودک به پدر ومادر مي دهد ، که رعايت آن دستورات ، بسيار در سلامت ظاهري و سلامت روحي آن کودک مهم است ، که در اين کتاب بخوبي به آن اشاره شده است . وقتي که يک کودک متولد مي‌شود ، برنامه ريزيهايي که براي او مي‌کند به عنوان اين است که يک جامعه شکوفا ، مترقي و سعادتمند را براي بشر ترسيم کند. يعني آن برنامه ريزيهايي که براي کودک کرده ، نه به اين جهت است که فقط دوران کودکي را سپري کند و پس از آن به مرحله نوجواني و جواني برسد و بخواهد دستورات ديگري را انجام دهد . آن برنامه‌ها ، برنامه هايي است که تضمين کننده سعادت و زندگي بسيار زيبايي براي اين کودک است.

واقعاً اگر ما در فقه شيعه دقت کنيم ، ملاحظه مي کنيم که در اين جهت هيچ فروگذار نکرده که تمام ابعاد مربوط به کودک را در جهات فردي و اجتماعي ، در جهات تربيتي و اخلاقي، و در جهات عبادي بررسي کرده است .

لذا چند نکته‌اي که مي‌خواهم به شما عرض کنم اين است که ؛

نکته اوّل: بدانيد که زاويه ديد اسلام نسبت به کودک ، بسيار وسيع است و منحصر به برخي از آسيب‌ها که پيرامون ما مي‌باشد نيست . به بيان ديگر ؛ اگر اين آسيب هايي که امروز براي کودک بوجود آمده ، نبود ، شايد جامعه جهاني يک بخشي را به عنوان «يونيسف» و « بررسي حقوق کودک» ايجاد نمي‌کرد . اين آسيب ها آنها را وادار کرده بر اينکه کودک و حقوق او را حفظ کنند . اما در اسلام ؛ اين آسيب ها گوشه‌اي از توجهي است که اسلام به آنها مي‌کند و زاويه ديد اسلام خيلي فراتر و عظيم تر است.

نکته دوم: من از اين پيشنهاد شما استقبال مي‌کنم . در واقع ، از ارتباط بين اين مراکز حوزوي و دانشگاهي - که يکي از آنها دانشگاه مفيد است که هم چهره دانشگاهي بسيار خوبي دارد و هم چهره حوزوي دارد - و برخي ديگر از مناطق دانشگاهي کشور و هم مراکزي که در خارج از کشور است ، استقبال مي‌کنيم . همانطور که آقاي دکتر نوري فرمودند بايد اين ارتباط گسترده باشد . کارشناسان شما که از اکنون که اين مجموعه (موسوعة احکام الأطفال) به چاپ رسيده – از آنجا که اينها تا کنون اطلاعي به اين گستردگي نداشتند - بنشينند تمام ابعاد آنچه را که بعنوان اسلام در اين کتاب مطرح شده بررسي کنند . غالباً نقاط سوال براي آنها هست. و من مطمئنم يک نقاط مثبت بسيار مهمي که براي آنها در ترسيم حقوق جهاني کودک راهکار مي شود که بتوانند آن را کاربردي کنند بوجود مي آيد که مي توانند از آن استفاده کنند. ما آمادگي داريم که در همه اينها تبادل افکار شود و جلساتي تشکيل شود و بررسي کنيم تا اگر نقاطي وجود دارد که نياز به تجديد نظر باشد ما تجديد نظر کنيم .

البته شما مي‌دانيد که آنچه را که ما در اينجا آورديم نمي توانيم بگوييم صد در صد اسلام همين است. چون ما در اسلام باب اجتهاد را مفتوح مي‌دانيم - که شما قاعدتا از جزئيات اجتهاد هم اطلاع داريد - ، و اين بر طبق آن اصول و مباني است که صاحب نظران ما استنباط کرده‌اند. ولي آمادگي داريم که راجع به اين مطلب بيشتر بررسي کنيم . و نيز آن نکاتي که اصلا در اين کتاب مطرح نشده بر آن بيافزائيم، ممکن است امروزه موضوعاتي مورد ابتلاء جامعه جهاني باشد و در کتاب مطرح نشده و نياز داشته باشد که ما کار علمي دقيقي روي آن‌ها انجام دهيم ، باز ما آمادگي داريم که اين کار انجام شود . ما در صدد هستيم که از اين کتاب يک تلخيص جامعي داشته باشيم و آن تلخيص را به زبان انگليسي و به زبانهاي زنده دنيا - ان شاء الله - منتشر ‌کنيم ، شما هم مي‌توانيد در اين زمينه همکاري کنيد.

من اميدوارم که بتوانيم براي خدمت به بشر - که به نظر ما ؛ بشر ، بنده خداست و خدمت به بشر را خدمت به خود خدا مي‌دانيم - در اين زمينه قدم برداريم و توفيقات بزرگي را داشته باشيم .

من مجدداً از جناب آقاي انصاري که مسئوليت اين گروه را بر عهده دارند و سالهاي زيادي را زحمت کشيدند و همچنين جناب آقاي فاضل کاشاني که مدير مرکز هستند و اين مرکز را اداره مي کنند تشکر مي‌کنم.

نماينده يونيسف :

 من هم از بيانات شما استفاده کردم ، و از درک عميقي که راجع به گفتگو و مسائلي که مي‌خواهيم روي آن کار کنيم داريد ، سپاسگزارم.

ما خيلي تمايل داريم که بيشتر ياد بگيريم و آقاي دکتر نوري در مورد کودکان و بحثهاي اسلامي در ايران و خارج از ايران توضيح دهند . ما معتقديم که مي‌توانيم از زحماتي که شما و اشخاص ديگر کشيده‌اند بسيار ياد بگيريم ، همه جاي دنيا مي‌توانند از شما ياد بگيرند .

درست مي‌فرماييد ؛ يونيسف ايجاد شده که مشکل کودکان و آسيب پذيري کودکان را که درجامعه وجود دارد، کم کند.

البته اين را هم مي‌دانيد که کاهش آسيب ها فقط با يک نگاه وسيعي ميسر مي شود و ما سعي مي‌کنيم که آن نگاه وسيع را داشته باشيم.

البته اعتراف مي‌کنيم که بسيار جوان تر از اسلام هستيم و قابل قياس با اسلام نيستيم و ما آن عمق و غناي اسلامي را نداريم  و شکي در آن نيست.

درست مي‌فرماييد ؛ اگر بخواهيم يک جامعه سالم و با نشاطي داشته باشيم بايد آن نگاه وسيع را داشته باشيم .

البته از اين درک کلان و وسيعي که شما اشاره فرموديد بايد راهکارهايي براي کودکان پيدا شود . البته بعضي وقتها راجع به مسائل بنيادي کودک و خانواده ، ديدگاههاي مختلف و متفاوتي وجود دارد . و مشخصا ما نيستيم که قضاوت کنيم که کداميک از آنها درست و کداميک غلط است .

ولي معتقديم که وقتي تعداد بيشتري در بحث درگير شوند ، از بين مباحث ، راهکارهاي بهتري هم بيرون خواهد آمد.

اين که ما بتوانيم اين نقاط را بررسي کنيم و نشستهايي داشته باشيم و روي آن نقاط با همديگر بحث کنيم بسيار مفيد است .  من اين جلسه را با خودم هديه مي‌برم ، البته تعداد همکاراني  که فارسي بخوانند زيادند ولي کساني که عربي بفهمند کم است ، ولي بهر حال اين يک هديه است که من از اينجا مي‌برم و اين نشستها کار بسيار مفيدي است.

در ايران به عنوان يونيسف از سال 56 تا حال دفتر داريم و کار مي‌کنيم، ولي کار با جامعه مذهبي کاري جديد و تازه است .

ايران يکي از موفق ترين کشورها در حوزه خبر براي کودکان و شناسايي مطالب مرتبط با آنهاست.

ولي بعضي وقتها ما با سوالهايي مواجه مي‌شويم که نقش يونيسف در ايران – که کشوري اسلامي است - چيست؟ بعضي وقتها يک سري مسائل چالش برانگيزي وجود دارد.

جالب است بعضي وقتها کساني که چالشهايي را مطرح مي‌کنند لزوماً کساني نيستند که مذهبي باشند و با دين مرتبط باشند .

کارهايي که در حال انجام است ، کار ي که شما انجام داديد و دانشگاه مفيد هم زحمت کشيدند ، بحثهاي اسلامي را بيشتر روشن مي‌کند.

ما هيئت هاي مختلفي از کشورهاي گوناگون داريم که به ايران مي‌آيند و مي‌بينند که ايران  چقدر در زمينه خدمات اجتماعي مثل بهداشت عمومي و... کار کرده است .

بعضي اوقات برخي از اين هيئت ها واقعا شگفت زده مي‌شوند از کارها و تفکراتي که در ايران وجود دارد ، مثلا مي‌گويند تناقض ندارد اسلامي باشيد و در عين حال شيوه‌هاي نوين و پيشرفتهايي براي حل مسائل داشته باشيد ، اينها شگفت انگيز است . و همين قضيه در مورد دانشگاهيان و مذهبيون صادق است.

ما کساني را دعوت مي کنيم که مي‌آيند با مذهبي ها يا دانشگاهيان صحبت مي‌کنند، وقتي که موضوع تمام مي‌شود مي‌گويند که واقعا شگفت زده شديم از اين تفکرات عميقي که اينجا وجود دارد.

خيلي ممنونم ، من فکر مي‌کنم که براي تحقيق روي اين کتابها ، بايد در سطح بين الملل اين کار انجام شود .

اين نامه اصلي تسليت من است که خدمتتان فکس کرده بودم و يک سري مجموعه و کتابهايي که در زمينه اسلام و نگاه اسلامي به کودکان توليد کرده‌ايم  ، هم عربي است و هم انگليسي که تقديم شده است.

فکر مي‌کنيد که چه زماني خلاصه انگليسي اين کتاب آماده مي‌شود ؟ چون ما مي‌توانيم اين را به همکارانمان در کشورهاي ديگر بدهيم که آنها هم بخوانند و نظرشان را بگويند . حتي اگر خلاصه‌اي عربي دارد . اين کتابهايي را که شما به اين قطوري زحمت کشيديد و نوشتيد آنها مي‌ترسند اين مجموعه را بخوانند ، يک بخش خلاصه‌اي داشته باشيد مي‌توانيم با آنها به طور مشترک بهره ببريم و نظرات آنها را بدانيم .

حضرت استاد محمد جواد فاضل لنکراني:

ما ان شاء الله بزودي براي همين خلاصه برنامه ريزي مي‌کنيم ، و ممکن است چند ماهي طول بکشد .

نماينده يونيسف:

اگر اجازه بدهيد ؛ يکي از کارهاي خوبي که من پيشنهاد کنم اين است که يک کليات و خلاصه چند صفحه‌اي - همان خلاصه چند صفحه‌اي را که مولف مي‌فرستد - ، قبل از اينکه آن خلاصه اصلي به چاپ برسد ،  به ما بدهند.

حضرت استاد محمدجواد فاضل لنکراني:

مانعي نيست ، ان شاء الله تا يک هفته ديگر آماده مي شود . البته آماده هست ولي مقداري دقيق تر شود.         

نماينده يونيسف:

اين کتاب را هم از دانشگاه الأزهر است و در آن، سازمان يونيسف مطالعه اي با سازمان کنفرانس اسلامي انجام داده  که اطلاعات و آمار بسيار خوبي در آن است، و همينطور سازمان «مذهب براي صلح»  در آن مشارکت داشته است تقديم مي‌کنم.

حضرت استاد محمدجواد فاضل لنکراني:

تمام اينها را ملاحظه و مطالعه خواهم کرد.

نماينده يونيسف:

به نظر جنابعالي ، براي حمايت از اقدامات شما در اين زمينه و پروژه هاي ديگري که داريد ، ما چه اقداماتي را ميتوانيم انجام دهيم؟

حضرت استاد محمد جواد فاضل لنکراني:

اگر واقعا بناست يک کار اساسي انجام شود ، کارشناسان خودتان را وادار کند به اينکه در ايران و در خارج ايران با دقت اين کتاب را بررسي کنند و در دوجهت اينها به ما کمک کنند؛

يکي اينکه نقاطي که در اين کتاب اصلا مطرح نشده و لازم است مطرح شود به ما اطلاع دهند، البته بعيد مي‌دانم که نقاط زيادي باشد.

دوم اينکه واقعا بعد از اينکه ديدند اسلام در همه ابعاد اين چنين است ، اين را به صورت کاربردي در سطح سازمان ملل و به عنوان حقوق روشن و محکم مطرح کنند .اصلا هدف ما همين است .

ان شاءالله خود ما اين مجموعه را به صورتي جامع تلخيص مي‌کنيم ، و تلخيص را هم در اختيار آقايان قرار مي‌دهيم ، بعد مي‌توانند تلخيص را در دنيا منتشر کنند .

نماينده يونيسف:

از دانش عمومي و اندکي که روي اين بحثها دارم متوجه شدم که نکاتي که در مورد ابتداي کودکي و مراقبتهاي اوليه و قبل از مدرسه وجود دارد بسيار وسيع و جامع است .

چيزي که من مي دانم شايد وجود داشته باشد - البته زياد با متون فارسي و عربي آشنا نيستم ، و کوتاهي از من است که مطلع نيستم -  در مورد نوجواني و زماني که کودکان بزرگتر مي‌شوند ، کمتر اين منابع وجود دارد ، در حالي که در آن حوزه‌ها مسائل زيادي وجود دارد ، بويژه مسائلي که جديد هستند ، مثل مسئوليتهاي کيفري کودکان و نوجوانان ، رفتارهاي اجتماعي و خطرناک آنها ، يا مسائل زيادي که در کشورها هست . من کمتر ديدم که در اين بحثها ، اين دوره را پوشش دهند . البته شايد کوتاهي از من است که نتوانستم به عربي و فارسي مطالعه کنم ، شايد هم وجود داشته باشد.

حضرت استاد محمدجواد فاضل لنکراني:

ما اين دوره - يعني بين کودکي و جواني -  را در متون خودمان داريم و در همين کتاب هم بمناسبت ، از جهات مختلفي از آن بحث شده است . پيشنهاد من اين است که بصورت روشن سوالاتي که به عنوان اين دوره مطرح است ، اينها را بعنوان پروژه به ما بدهد ، ما تحقيق کنيم و بصورت مستقل جواب دهيم .

ما در هر زمينه اي آمادگي داريم . گرچه بحث ما راجع به کودک و جوان و مواردي در اين زمينه است، ولي در تمامي مسائل حقوقي و فقهي ما آمادگي کامل داريم که در همه زمينه ها همکاري کنيم ، مثلا در ارتباط با «استنساخ بشري» ـ شبيه سازي - در اين مرکز تحقيقات خيلي خوبي را داريم ، پيرامون «تلقيح صناعي» نيز تحقيقات خوبي داريم ، يا در مورد مسئله «حق تأليف» و «حق رايت» تحقيقات مفيدي داريم .

نماينده يونيسف :

يک چيزي که الان به ذهنم مي‌رسد اينکه در نيمه دوم سال بتوانيم با کمک آقاي دکتر نوري و دکتر مقدادي در دانشگاه مفيد يا هر جاي ديگر يک جلسه اي داشته باشيم براي اينکه متخصصان ما هم که در حوزه هاي مختلف و آن مسائلي که مربوط به دوران نوجواني است متخصص هستند بيايند و آنجا ايده هايمان را با همديگر مطرح کنيم و از اين جلسه يک سري ايده‌هايي بيرون بيايد که ببينيم کجاها مي‌توانيم با هم کار کنيم . در واقع بجاي اينکه سوال بدهيم و جواب بگيريم ، بتوانيم بنشينيم در آنجا به شيوه ديگري طراحي کنيم ، و ممکن است آنجا حتي مسئله‌اي مطرح شود که خيلي به بحث مذهبي مرتبط نباشد ولي بهر حال يک مسئله‌ي قابل طرح است.

حضرت استاد محمدجواد فاضل لنکراني:

من اين نکته را هم يادآوري کنم که اين کتاب ، يک کتاب کاملا تخصصي است . يعني با دائرة المعارف‌هاي ديگر فرق دارد. يعني گاهي اوقات ممکن است سه يا چهار صفحه بحث فني و تخصصي مطرح شده باشد تا به يک نتيجه‌اي برسد. قاعدتا کارشناس‌ها در اين موارد تخصصي نمي‌توانند وارد بشوند. پيشنهاد من اين است که قضاوت راجع به کتاب و استفاده از آن را اختصاص دهيم به تلخيص جامعي که ما فارغ از اين استدلال هاي فني ارائه مي‌دهيم . إن شاءالله آن موقع بتوانند خيلي روشن تر به کنه کتاب برسند.

دکتر نوري:

اين جلسه در واقع شروعي بوده ، که گر چه با درگذشت مرجع عاليقدر حضرت آيت الله العظمي فاضل لنکراني (قدس‌سره) همراه شد ومتأسفانه نشد که در زمان حيات حضرت آيت الله العظمي و در حضور ايشان انجام شود ، عليرغم تلاشي که بنده و آقاي مقدادي کرديم متأسفانه به ايام بيماري ايشان برخورديم و اين ضايعه واقعا جبران ناپذير اتفاق افتاد ، ولي از معنويت ايشان استفاده و الهام مي‌گيريم و اين شروع را شروع خوبي مي‌دانيم ، هم در مرکز ، اين قابليت‌هاي بسيار بالا هست و هم در يونيسف اين علاقمندي هست. ان شاء الله بتوانيم اين جلسات را ادامه دهيم و به هر صورتي که مورد توافق دو نهاد است اين بحثها ادامه پيدا کند.         

نماينده يونيسف :

من به اين کتاب علاقمند شدم، البته علاقمندي من ، همکارانم را اذيت مي‌کند، چرا که مجبورند آن را بخوانند و ترجمه کنند .

دو هفته قبل در تهران نزد آيت الله مرعشي بوديم ، ايشان کتاب «کودک از نظر وراثت و تربيت» آيت الله فلسفي را ؛ که دو جلد است و نزديک به هزار صفحه مي‌باشد، معرفي کردند و گفتند که بخوانيد ، و مترجم خلاصه کرد و قرار شد که چيزي حدود پنجاه صفحه‌اش ترجمه شود و بفروشيم .