مراسم افتتاحيه ساختمان جديد مركز فقهي ائمه اطهار : با حضور مراجع عظام تقليد و علما و اساتيد و اعضاي جامعه محترم مدرسين و شوراي عالي و مديريت حوزه علميه قم، ائمه جمعه و نمايندگان مقام معظم ولي فقيه در مراكز استان‌ها، مسئولين استان قم در محل سالن همايش آيت الله العظمي فاضل لنكراني (ره) برگزار گرديد.

در اين مراسم نخست آيت الله حاج شيخ محمد جواد فاضل لنكراني رئيس محترم مركز فقهي ائمه اطهار : ضمن عرض خير مقدم به حضار به بيان گزارشي مختصر از تاريخچه تأسيس و فعاليت‌هاي تخصصي، آموزشي، تحقيقاتي مركز فقهي به امر مبارك مرجع فقيد جهان تشيع آيت الله العظمي فاضل لنكراني رحمة الله عليه پرداختند.

سپس سخنرانان اين جلسه آيت الله العظمي صافي گلپايگاني، آيت الله مقتدايي مدير محترم حوزه علميه و رياست مجلس شوراي اسلامي دكتر علي لاريجاني هر يك به تبيين رسالت سنگين حوزه علميه در عصر كنوني پرداخته و از اهتمام و دورانديشي آيت الله فاضل لنكراني در تأسيس چنين مركز عظيمي براي تربيت مجتهدين و فقيهان آگاه تقدير به عمل آوردند.

سخنراني حضرت آيت الله حاج شيخ محمد جواد فاضل لنكراني ـ دامت بركاته در مراسم افتتاحيه ساختمان جديد مركز فقهي ائمه اطهار(ع)

بسم الله الرحمن الرحيم

الحمدلله رب العالمين والصلاة والسلام علي سيدنا و نبيّنا ابالقاسم محمد صلي الله عليه و آله و سلم

خدمت اساتيد معظم حوزه‌هاي علميه قم، مشهد، تهران و ديگر بلاد كه به اين مركز مقدّس فقهي ائمه اطهار عليهم السلام كه اولين مركز تخصصي فقه و اجتهاد در شهر مقدس قم است تشريف آورديد و همچنين خدمت اعاظم، بزرگان، مجتهدان و بيوت مراجع عظام كه بزرگواري فرموده و اين مجلس را مزيّن كرديد. خير مقدم عرض مي‌كنم. اينجا مكاني است كه متعلق به حوزه‌ي علميه قم است و بر جبين مباركش نام مقدّس ائمه‌ي اطهار عليهم السلام قرار دارد، در تأسيس آن نيّت اصلي تقويت فقه اماميّه و معارف نوراني ائمه‌ي اطهار عليهم السلام و تقويت روش سنّتي اجتهاد بزرگان و فقهاي عظيم الشأن و اجتهاد جواهري بوده است. و همچنين از مسئولين محترم قم، اعضاي محترم جامعه مدرسين و شوراي عالي حوزه و اعضاي مجمع نمايندگان طلاب و همه‌ي بزرگواراني كه محبّت كرديد و در اين مراسم شركت كرديد خصوصاً از مراجع بزرگوار كه عنايت ويژه‌اي به اين مجموعه دارند، تشكر مي‌كنم. در ماه محرم امسال توفيق تشرف به عتبات عاليات يافتم، در محضر مرجع بزرگوار حضرت آيت الله العظمي سيستاني مدّ ظله العالي، آنچه كه براي بنده بيشتر جلب توجه كرد اطلاع جامع ايشان از اين مجموعه (مركز فقهي ائمه اطهار عليهم السلام) بود، ايشان ‌فرمودند والد راحل شما به موقع متوجه اين ضرورت شدند كه براي تقويت اجتهاد در آينده‌ي حوزه و براي تحكيم مباني قويّ اجتهاد اين كار بايد آغاز شود.

در برنامه اين مجموعه كه از سال 1376 تأسيس شده، روش آموزشي بسيار قوي وجود دارد ، هم در دوره سطح و هم در مقطع خارج و در اين بروشورهايي كه خدمت آقايان تقديم شده جزئياتش نوشته شده و من تكرار نمي‌كنم. قصد بنده فقط عرض خير مقدم و تشكر است تا مرجع بزرگوار حضرت آيت الله العظمي آقاي صافي گلپايگاني مدّ ظله العالي ان شاء الله تشريف بياورند و از بيانات ايشان استفاده كنيم و پس از آن از بيانات بزرگان ديگري كه در برنامه هستند بهره‌مند شويم.

من چند نكته را عرض كنم؛ در اين مركز فقهي بحمدالله ما از نظر آموزشي فضلاي بسيار خوبي را تا به حال تربيت كرده‌ايم، أقلّ فايده‌اي كه بر اين برنامه‌ها مترتب شده تربيت مدرّسان قوي براي سطوح عالي، هم در حوزه‌ي قم و هم در حوزه‌ي مشهد است، بحمدالله در مباحث آموزشي بسيار موفق بوديم، فضلا از نظر قوّت علمي و بنيه‌ي فقهي در حدّ بسيار خوبي قرار مي‌گيرند. در بخش سطح ما فضلا را با حواشي كه ذهن را فقيهانه تربيت مي‌كند و رموز اجتهاد را در ذهن انسان قرار مي‌دهد، آشنا مي‌كنيم. در بخش پژوهشي نشست‌هاي علمي تخصصي و تحقيقات و پژوهش‌هاي متعدد و برنامه‌ها و منشورات بسيار خوبي داشتيم. در اين مركز ولو عنوان آن مركز فقهي است اما از ده سال گذشته فضلاي خوبي را در بخش كلام، خصوصاً رشته‌ي امامت و تسلّط بر شبهات وهابيت تربيت كرديم كه اكنون بيش از پنجاه پژوهش آماده‌ي نشر دارند. فضلايي هستند كه بحمدالله بر متون تفسيري، تاريخي، فقهي، حديثي اهل سنت كاملاً مسلطند، و اين مطلبي است كه مع الاسف در حوزه‌ي ما كم‌رنگ است اما در اين مركز اين چنين افرادي از ده سال گذشته تربيت شده و بحمدالله تحقيقات خوبي انجام داده‌اند.

من دو نكته را در محضر مراجع بزرگوار و شما اساتيد عرض مي‌كنم؛ نكته‌ي اول این است كه اين مجموعه مربوط به همه‌ي حوزه است و ما خودمان را خدمتگزار شما بزرگان و اساتيد مي‌دانيم، دو طبقه اين ساختمان اختصاص به بخش‌هاي آموزشي و پژوهشي دارد اما در عين حال يك طبقه ديگر را در نظر گرفته‌ايم كه دروس اساتيد معظم حوزه در آن برگزار شود، چون مجموعه مربوط به همه‌ي حوزويان است و اختصاص به شخص خاصي و افراد خاص و گروه خاصي ندارد و ما دنبال هر آنچه هستيم كه در راه تقويت علم و فقه و كلام و اعتقادات باشد.

هزينه اين ساختمان معظمي كه شما بزرگواران ملاحظه مي‌كنيد كاملاً از وجوهات شرعيه تهيه شده، يك ريال از منابع دولتي و غير دولتي، غير از وجوهات در اينجا صرف نشده. همه آن از محل وجوهات و تبرعات بوده و بانياني كه بعد از فوت مرحوم والد ما رضوان الله عليه همّت گماشتند. و اين امر واقعاً از ناحيه‌ي خداي تبارك و تعالي براي اين مجموعه در حد كرامت بوده است. بحمدالله اين مركز يك مجموعه‌ي كاملاً‌ مستقل و البته متعلق به همه‌ي حوزويان و مراجع و اساتيد است، و اميد ما این است كه در همين مسير استفاده‌ي كامل از اين مجموعه بشود، يكي از اين اساتيد بزرگوار نقل مي‌كرد كه مرحوم والد ما را در همين ايّام نزديك در عالم رؤيا ديده. از ايشان سؤال كرده كه از دنيا به شما چه مي‌رسد؟ ايشان در جواب فرمودند از اين مركز فقهي به من خير زيادي مي‌رسد. بناي اصلي بر اخلاص بوده و اميدواريم ما هم قابل باشيم آن نيّت‌هاي خالص ايشان را بتوانيم تا حدّ توان خودمان ان شاء الله حفظ نماييم.

مجدداً تشكر مي‌كنم مخصوصاً از مرجع بزرگوار شيعه حضرت آيت الله العظمي آقاي صافي كه دعوت اين حقير و اين مجموعه را پذيرفتند و اين مركز را به قدم خودشان منوّر كردند و همچنين از ساير بزرگواران، مجتهدان و صاحبان رساله كه در اين مجلس حضور يافته‌اند اميدوارم همه‌ي آقايان و بزرگواران كه اين لطف را فرمودند اجر بزرگي در نزد خداي تبارك و تعالي داشته باشند. بر خودم لازم مي‌بينم تشكر كنم از بانيان اين ساختمان كه در مجلس حضور دارند و خودشان اصرار داشتند بر اينكه نام‌شان برده نشود و اجر آنها با امان زمان عجل الله تعالي فرجه شريف.

والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته

سخنراني حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني (دامت بركاته) در مراسم افتتاحيه مركز فقهي ائمه اطهار(ع)

اعوذ بالله من الشيطان الرجيم بسم الله الرحمن الرحيم الحمدلله رب العالمين و الصلاة و السلام علي خاتم الأنبياء‌ و المرسلين سيدنا ابالقاسم محمد و علي آله الطيبين الطاهرين و لا سيما مولانا بقية الله في الأرضين و اللعن علي اعدائهم اجمعين إلي يوم الدين.

قال الله تعالي: و ما كان المؤمنون لينفروا كافة فلو لا نفر من كل فرقة منهم طائفة ليتفقهوا في الدين ولينذروا قومهم إذا رجعوا اليهم لعلهم يحذرون.

بنده اولاً عيد ولايت حضرت خاتم الانبياء(صلوات الله و سلامه عليه) و ولادت حضرت صادق(عليه السلام) را تبريك عرض مي‌كنم و از خداوند متعال براي مرحوم مغفور آيت الله فاضل لنكراني(اعلي الله مقامه الشريف) علوّ درجات مسئلت مي‌كنم كه اين برنامه‌ي وسيع و با عظمت به واسطه‌ايشان با آن نيّت خير و خلوصي كه داشتند برپا شده است و واقعاً باقيات الصالحات و صدقه‌ي جاريه‌ي بسيار بسيار بزرگي است. همانطوري كه در روايات هست اذا مات العالم إنقطع عمله إلا عن ثلاث، هر سه خصلت را الحمدلله ايشان دارا هستند هم از جهت آثار علمي كه از ايشان باقي مانده است و هم از جهت آقازاده‌ي مكرم‌شان كه ايشان هم باز همان خط پدر بزرگوارشان را ادامه مي‌دهند و هم اين صدقه‌ي جاريه با اين عظمت و مركز تربيت طلاب و فقه و تدريس و تعليم و تعلّم فقه آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين.

امروز در شرايط كنوني و اوضاع دنيا و ارتباطاتي كه فراهم شده است وظايف اهل علم و روحانيت و طلاب و حوزه‌هاي علميه خيلي سنگين‌تر شده است. آمادگي‌هايي كه حوزه‌ها بايد داشته باشند خيلي وسيع شده است، بايد حوزه‌ها آماده باشند براي پاسخگويي به سؤالات مردم و عرضه فقه آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين و معارف اهلبيت عليهم السلام. در اين دنيايي كه خلأ معنويّات روز به روز زيادتر مي‌شود بايد بتوانيم اين برنامه‌ها و هدايت‌هاي اهلبيت عليهم السلام را كه همه برخواسته‌ي از قرآن مجيد است به دنيا عرضه كنيم، اكنون وسائل زيادي براي تبليغ معارف اسلام و مكتب اهلبيت و هدايت‌هاي نهج البلاغه و صحيفه‌ي سجاديه فراهم شده است. اينها همه سرمايه‌هاي علمي ما هستند كه الحمدلله در اختيار داريم. با اين جامعيّتي كه فقه ما دارد و در تمام ابعاد بشر فقه ما دستورات و تعليمات كامل و جامع دارد. جايي نيست كه در آنجا ما در بمانيم، البته الآن سؤالات مستحدثه خيلي زياد شده است، ولي الحمدلله سرمايه‌هايي كه در اختيار ما هست طوريست كه اگر از ما، يعني از حوزه و علماي حوزه و از مدرّسين و از كساني كه اين معارف را آموخته باشند سؤالي بپرسند، چيزي نيست كه جوابش در معارف اهلبيت و فقه آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين نباشد. اين مسئله بسيار مهم است.

يكي از فرقهايي كه بين فقه تشيع و ديگر فقه‌هاست این است كه مدت اتصال فقه شيعه با منبع وحي خيلي بيشتر از بقيه است. آنها تمام مطالب‌شان به همان 23 سال حيات وجود مبارك پيامبر اكرم (ص) است كه همه البته از آن بهره‌مند هستند ولي شيعه تا سال 260 هجري، معاشرت با آنهايي كه وحي را براي مردم بيان مي‌كردند داشته است، با آن كساني كه تالي‌تلو مقام مقدس پيامبر اكرم (ص) بودند كه «ما إن تمسّكتم بهما لن تضلوا أبداً» و اين براي ما يك افتخار است و اين دليل وسعت فقه و علومي است كه در اختيار شيعه است، به هر حال ما براي اينكه دنيا را به سوي اسلام و خدا تبليغ و دعوت كنيم، الحمدلله وسائل و سرمايه‌هاي علمي در اختيار داريم. خصوصاً بايد تقدير داشته باشيم از اين مركز فقهي كه تأسيس شده، اين بنياد بسيار با عظمتي است و اميدوارم كه تا ظهور حضرت وليّ عصر عجل الله تعالي فرجه شريف برقرار باشد و علما و فقهاي بزرگ از اين مركز ان شاء الله به دنياي علم و دنياي تشيع تحويل داده شود.

اصل مطلب این است كه ما وظايفي كه در اين زمان بر عهده داريم سنگين است و بايد فقه و علوم اهلبيت را ترويج كنيم، هيچ جا نيست كه بتوانند بگويند ما بي‌نياز از فقه هستيم بايد با اين فقه آل محمد صلوات الله عليهم اجمعين همه جا اداره بشود، حلال و حرام بايد از اهلبيت گرفته شود و دنيا و جامعه‌ي ما بايد بر اساس حلال و حرام اهلبيت اداره شود، سعادت ما هم به همين است كه اين حلال و حرام را محترم بشماريم، اينها حدود خداوند متعال است. از اينها تجاوز نكنيم، اين همه فضائل و ثواب‌هاي بلند كه براي فقها ذكر شده، براي هيچ صنفي بيان نفرموده‌اند. «الملائكة تتضع اجنحتها للطالب العلم رضاً به»، ملائكه براي نشستن طلاب علوم اسلامي و علوم ديني، بال مي‌گسترانند، همه براي طلاب علم استغفار ميكنند و همين‌طور در مورد خود علما و فقها. اين روايات را اگر آدم ملاحظه كند، مي‌بيند كه مسئله خيلي عظيم است، مسئله‌ي فقه و مدرسه و حوزه‌ي علميه و مدرسه‌ي فيضيه و اين بنياد عظيم و فقه ائمه‌ي اطهار، مسلئه خيلي بالا و بزرگ است و ما بايد به اين مطالب خيلي اهميت بدهيم و در عين حال از اين فرصت‌هايي كه در اين زمان فراهم شده است، حداكثر استفاده را ببريم. بلاغ مبين امروز بر عهده‌ي روحانيت است در اين زمان با وجود اين مركز و اين حوزه‌ها و اين برنامه‌هايي كه در اختيار همه هست، حجت تمام است و اگر كوتاهي كنيم ما روز قيامت مورد سوال واقع مي‌شويم. البته اميدواريم كه با توجهات و عنايات حضرت ولي عصر (عج) همه‌ موفق باشند و همه احساس مسئوليت داشته باشيم هم در دفاع از كيان دين و هم در امر به معروف و نهي از منكر، در حفظ حدود احكام خدا كه اينها به هم نخورد. در اين نظام اسلامي بايد نظام دين، نظام قرآن، نظام معارف اهلبيت، نظام فقه، از اول عبادات تا آخر ديات. تمام اينها پياده شود و اين با تلاش و همّت و شجاعت حوزه‌هاي علميه است، يعني مسئوليتش به عهده‌ي اينها گذاشته شده.

به هر حال بنده نمي‌دانم چطور و با چه زباني تشكر كنم هم از شما بزرگواران و علماي اعلام كه براي تجليل از برنامه‌هاي اين مركز و براي تشويق كساني كه خدمت مي‌كنند و سعي دارند كه هر چه بيشتر اين حوزه‌ها را با عظمت به دنيا نشان بدهند، تشريف فرما شديد و اين هم خودش مسئله است و الحمدلله امروز شوكت روحانيّت روز به روز ظاهرتر مي‌شود، همين جلسه‌ي ما الحمدلله شوكت و عظمت است، شكوه براي دين است، امام زمان (عج) مسرور و خرسند مي‌شوند به شرط اينكه انتظاراتي را كه ايشان دارند ان شاء الله برآورده شود، البته بايد هم برآورده شود چون وسائل هست و كسي هم حجت ندارد كه بخواهد عذري براي خودش داشته باشد، همه بايد وارد ميدان شويم و كار كنيم.

من از خداوند متعال براي همه‌ي حوزه‌هاي علميه توفيق مدد مسئلت مي‌كنم و اميدوارم عنايات حضرت ولي عصر (عج) هميشه شامل حال همه باشد و ما از دعاي آن حضرت ان شاء الله برخوردار باشيم.

والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته

سخنراني حضرت آيت الله مقتدائي (دامت بركاته) مدير محترم حوزه‌ علميه قم در مراسم افتتاحيه ساختمان جديد مركز فقهي ائمه اطهار(ع)

بسم الله الرحمن الرحيم

جلسه بسيار محترم و معزز است در جمع آيات، حجج اسلام، علما، فضلا ، فرهيختگان، در موسسه‌اي كه به نام مركز فقهي ائمه اطهار(عليهم صلوات الله) و از باقيات الصالحات حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني(قدس الله نفسه الزكية) است.

مجلس بسيار محترم است، ان شاء الله مورد عنايت ويژه‌ي خاص اهلبيت مخصوصاً حضرت صاحب الأمر(اروحنا لتراب مقدمه الفداه) است باشد.

بعد از بيانات بسيار شافي و وافيِ حضرت آيت الله العظمي صافي گلپايگاني، مرجع تقليد و بزرگ و زعيم حوزه‌ي علميه‌ي قم. در داستان ولادت حضرت عيسي از مريم كه قوم آن حضرت متوجه شدند مريم فرزندي به دنيا آورده است، آمدند جمع شدند توبيخ كردند كه اين بچه را از كجا آوردي؟ گفت از خود او سؤال كنيد، گفتند چطور يك بچه‌ي تازه به دنيا آمده مي‌تواند با ما حرف بزند؟ قرآن مي‌فرمايد حضرت عيسي به سخن درآمد اول صحبتش اين بود كه إني عبدالله، تا از اين مفاسدي كه بعد مطرح شد و ادعاي الوهيت برايش كردند جلوگيري شود، قال إني عبدالله آتاني الكتاب و جعلني نبيّا و جعلني مباركاً، خداوند مرا مبارك قرار داده است. مرحوم كليني رضوان الله تعالي عليه در كتاب اصول كافي و همچنين مرحوم قمّي در تفسير قمي و شيخ صدوق در كتاب معاني الأخبار، هر سه بزرگوار از امام صادق عليه السلام نقل مي‌كنند، فرمود و جعلني مباركاً أي نفّاعا، خداوند مرا نفّاع، كسي كه نفعش زياد به ديگران برسد قرار داده است. از طرق عامه هم همين نقل شده كه در تفسير طبري از ابو هريره نقل مي‌كند كه قال رسول الله (ص) جعلني مباركا أي نفاعا، خداوند مرا نفاع يعني اينكه نفع زياد به ديگران برساند قرار داده است. در تفسير مجمع البيان يك معناي دومي هم بيان كرده مي‌فرمايد أي معلّم الخير، خدا مرا معلم خير قرار داده است، استادي كه خير تعليم مي‌دهد. علومي كه باعث نجات و سعادت است به ديگران تعليم مي‌دهد.

مرحوم آيت الله العظمي فاضل لنكراني اين دو جهت را داشتند كه مصداق اين آيه است. هم ايشان نفّاع بود و هم معلم خير بود. نفاع بود؛ ملاحظه بفرماييد در طول حيات پربركتشان از مدرّسين طراز اول حوزه بود، چه آن موقعي كه درس سطح تدريس مي‌كردند و چه درس خارج، اعلام و فضلا و حتي مجتهدين، پاي درس ايشان حضور داشتند، تأليفاتي كه ايشان دارد و براي ديگران گذاشته كه از آن انتفاع مي‌برند، يك دوره‌ي كامل فقه استدلالي، به نام تفصيل الشريعة في شرح تحرير الوسيلة است، واقعاً تحرير امام را ايشان با اين مباني استدلالي كه برايش بيان كردند، احيا كرد و در دسترس بزرگان، علما، اساتيد و طلاب معظّم قرار داده، از آن استفاده مي‌شود. يك دوره‌ي فقه، تقريرات درس مرحوم آيت الله العظمي بروجردي، آن كتاب مدخل التفسيرشان كه واقعاً گرانقدر است، بسيار عالي و مطالب ارزنده‌اي در آن جمع و تأليف شده. و همچنين قواعد فقهيه و ساير تأليفات. چه نفاعي بالاتر از اين كه اين همه تأليفات بعد از خودشان گذاشتند تا حوزه‌هاي علميه، حتي اساتيد و بزرگان از آن بهره‌مند شوند.

ملاحظه مي‌كنيد در روايتي مي‌فرمايد عن الصادق عليه السلام عن آبائه عن امير المؤمنين عليه السلام قال قال رسول الله (ص) إذا كان يوم القيامة وزّن مداد العلماء بدماء الشهداء، روز قيامت مداد علما و همين تأليفات را با دماء شهدا توزين مي‌كنند. فيرجّح مداد العلماء علي دماء الشهداء؛ ملاحظه مي‌فرماييد با آنكه اينقدر عظمت براي خون شهيد مطرح شده، اما يرجّح مداد العلماء علي دماء الشهداء، مداد علما بر خون شهدا برتري مي‌يابد، اين هم نتيجه‌ي اين نفّاع بودن.

باز روايت ديگر؛ عن الصادق عليه السلام قال قال رسول الله (ص) من تعلّم بابً من العلم ليعلّمه الناس ابتغاء وجه الله، كسي كه براي خدا بابي از علم را فرا گيرد تا آن را به مردم ياد دهد مثل همين كاري كه مرحوم آيت الله العظمي فاضل انجام داد. اعطاه الله أجر سبعين نبيّاً، خداوند پاداش هفتاد نبي را به او مي‌دهد. اين نتيجه‌ي اين تأليفات و نفع علومي كه از ايشان به ديگران مي‌رسد.ايشان معلم خير بود همان معناي دوم كه مرحوم مجمع البيان براي وجعلّني مباركاً فرموده. واقعاً ايشان معلّم خير بود، چه معلم خيري بالاتر از اين كتاب‌ها و تأليفاتي كه از ايشان مانده است.

باز روايتي در اين باب داريم؛ عن ابي جعفر عليه السلام قال قال رسول الله (ص) إنّ معلّم الخير يستغفر له دوابّ الأرض و حيطان البحر و كلّ ذي روحٍ في الهواء و جميع أهل السماء و الأرض يستغفرُ له، يعني موجودات همه در باره‌ي او استغفار مي‌كنند، اين هم پاداش كار معلّم خير، رضوان اله تعالي عليه.

اين ساختماني كه الآن داخلش نشسته‌ايد چه باقيات الصالحاتي است، پيش بيني اي كه ايشان ‌كرد كه يك چنين بناي معظمي را واقعاً حوزه نياز دارد. حوزه‌ي امروز كه مركز علميِ جهان تشيع است و مورد توجه تمام حوزه‌هاي علميه و دانشگاه‌ها و مراكز علميِ تمام دنيا هست، نياز به يك چنين بناي معظمي دارد، حتي اين بناء هم كم است، باز هم مشابه اين چند تا بناي معظم ديگر نياز داريم. همينطور كه حضرت آيت الله صافي فرمودند، امروز حوزه‌ي علميه قم مورد توجه جهان تشيّع است، بلكه غير مسلمانان به آن توجه دارند و عطش فراگيريِ علوم اهلبيت را دارند، از حوزه‌ي علميه قم انتظار دارند مبلغيني براي نشر علوم اهلبيت بفرستد نزد كساني كه براي فراگيري علوم عطش دارند، امروز موقعيّت قم غير از سابق است.

من يك معجزه‌اي از امام صادق عليه السلام درباره‌ي شهر قم برايتان عرض كنم كه واقعاً معجزه است: «عن أبي عبدالله عليه السلام إنه ذكر الكوفة و قال ستخلوا الكوفة من المؤمنين و يعرض عنه العلم»، علم از كوفه كنده مي‌شود، «كما تعرض الحيّة في حُجرها»، مانند ماري كه از سوراخش بيرون مي‌آيد، «ثمّ يظهر العلم ببلدةٍ يقال لها قم»، سپس علم از شهري به نام قم ظاهر مي‌شود كه معدن علم و دانش مي‌گردد، اين معجزه را ببينيد؛ «و تصير معدناً للعلم و الفضل»، الآن اينطور نيست؟! مرحوم محقق قمي در سفينة البحار اين روايت را نقل مي‌كند و در ذيلش مي‌فرمايد در روايت ديگري از امام صادق(عليه السلام) نقل شده كه زماني خواهد آمد كه قم و اهل قم حجت بر خلايق خواهند شد، «سيأتي زمانٌ تكون بلدة قم و أهلها حجةً علي الخلائق» زمين قم و اهل قم همين حوزه‌ي علميه و علمايي است كه درا ينجا هستند، مردم اين شهر به اين علما نگاه مي‌كنند و از آنها الگو مي‌گيرند، امروز اينطور است. قيام هايي كه از 19 دي در قم شروع شد و به تبع آن در استان‌هاي ديگر.

«و ذلك في زمان غيبة القائم إلي ظهوره»؛ در كلام امام صادق(عليه السلام) بشارت خوبي است براي مردم قم كه مي‌فرمايد اين حجت بودن در زمان غيبت ادامه دارد تا زمان ظهور امام زمان عليه السلام. خُب اگر ما با اين ديد و بيان به قم نگاه كنيم متوجه خواهيم شد كه چقدر نياز به چنين ساختماني خواهيم داشت! و ديد عالي‌ كه آن مرجع بزرگوار رضوان الله تعالي عليه داشتند و اين بنا را تأسيس كردند و بحمدالله به دست مبارك آقازاده‌ي محترمشان كه خود يكي از مجتهدين، اساتيد و از بزرگان حوزه است مديريت مي‌شود و ان شاء الله همان گونه كه خودشان فرمودند اين بناي عظيم در اختيار حوزه و اساتيد حوزه و دانش‌پژوهان آن است كه بتوانند از آن بهره‌مند شوند و اين همان معناي نفّاع است كه عرض كردم، مصداق بارزش آن عالم بزرگوار بوده است و باقيات الصالحاتي براي ايشان خواهد بود.

پروردگارا توفيق تحصيل علوم ديني و انجام وظيفه به همه‌ي ما عنايت بفرما.

والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته

سخنراني دكتر لاريجاني رياست محترم مجلس شوراي اسلامي در مراسم افتتاحيه مركز فقهي ائمه اطهار(ع) 4 / 12 / 89

بسم الله الرحمن الرحيم

عرض سلام و ادب و احترام دارم خدمت شما سروران عزيز و آرزو مي‌كنيم كه اين مركز معظم كه با نيّت خير مرحوم حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني و با پيگيري‌هاي مجدّانه‌ي آقازاده‌ي ايشان حضرت آيت الله جواد آقاي فاضل لنكراني به وجود آمده يك منشأ خيري براي كلّ جامعه‌ي بشريت بشود و همان طور كه طراحي شده و ابعاد گسترده‌اي هم در داخل ايران و هم در خارج از ايران دارد، بتواند متناسب با شرايط امروز نيازهاي فكريِ جامعه را محقّق كند.

خداوند رحمت كند حضرت آيت الله فاضل لنكراني كه از مراجع بزرگ و دورانديش بودند و يكي از نمونه‌هاي دورانديشي ايشان هم همين اساسي است كه پايه گذاري كردند، ايشان علاوه بر اينكه در زمينه‌ي فعاليت‌هاي انقلاب يك نقش محوري در حوزه‌ي علميه قم داشتند و در تمام دوران انقلاب‌ ايشان شاخص بود، موضع ايشان و حمايت ايشان از انقلاب اسلامي و همچنين نقشي كه در پيش‌بيني حوادث در شرايط مختلف داشتند، انصافاً از ايشان يك وضعيت منحصر به فردي ايجاد كرده بود. بسياري از صاحب نظران مختلفي كه در انقلاب تلاش مي‌كردند به ايشان مراجعه و كسب نظر مي‌كردند و نظر ايشان نافذ بود و فكر مي‌كنم با يك دورانديشي هم اين بناي معظم را تا آنجا كه من اطلاع دارم در زمينه‌ي آموزش‌هاي مختلف تدبير و سامان دادند.

اگر ما به شرايط امروز نگاه كنيم مي‌بينيم چنين مراكزي واقعاً بيش از حوزه‌هاي قبل و سال‌هاي گذشته نياز است، مخصوصاً در اين عصر و انقلاب‌هايي كه ما الآن در آن قرار داريم، يك وضعيت متمايزي بوجود آمده، از نظر رجوع به فصل اصيل اسلامي. البته حوزه‌هاي علميّه‌ي شيعه هميشه از يك جهاتي متمايز از بقيه‌ي حوزه‌هاي اسلامي بود و در دوره‌هاي مختلف هم اين ويژگي را هميشه حفظ كرده است علاوه بر آن نكاتي كه حضرت آيت الله العظمي صافي فرمودند، در عمق تفكّر شيعي در حوزه‌هاي علميه، به دليل معاصرتي كه در طول زمان نسبتاً قابل توجّه داشتند، استقلال حوزه‌هاي علميه‌ي شيعه يك امر بسيار پر بركتي بود كه در ادوار مختلف هم حفظ شد با يك اضافاتي. و اگر شما امروز حوزه‌هاي علميه ما را مقايسه كنيد با شرايطي كه ساير حوزه‌هاي اسلامي دارد نقش تأثيرگذار حوزه‌هاي علميه‌ي شيعه را كاملاً لمس مي‌كند.

شايد تا قبل از دوره‌ي صفويه، حوزه‌هاي علميه چند خصوصيّت بارز را حمل مي‌كردند. اولاً تتبعات ديني در حوزه‌ي فقه و ساير شعب تعاليم اسلامي در حوزه‌هاي علميه انجام مي‌شد و نسبتاً هم يك امر شاملي بود چون ساير جهات علمي در مدارس مختلف داير نبود، لذا شما شخصيت‌هايي مثل خواجه نصير، مثل شيخ بهايي و سيد مرتضي را كه نگاه مي‌كنيد هم فقيه و عالم بزرگوار در فقه بودند و هم به ساير شعب تعاليم اسلامي وقوف داشتند، اين ضرورت زمانه بود، علاوه بر اين؛ يكي از وظايف مهمي كه حوزه‌هاي علميه در آن دوره‌ها به دوش مي‌كشيدند، خلوصي بود كه در فكر اسلامي بايد اينها حفظ مي‌كردند، هميشه بادهاي موسمي افكار مختلف به سمت جوامع اسلامي مي‌وزيد، هر زماني يك جور و اين علماي اسلامي بودند كه بايد تفكر اسلامي را حفظ مي‌كردند از اينكه مخلوط بشوند و التقاط در آنها بوجود بيايد و اين وظيفه‌ي مهمي است، در عهد صفويه اينها مسئوليت‌هايي را برعهده داشتند، شيخ الاسلام شدند، قاضي شدند و عملاً تلاش كردند كه مراجع مختلف را بتوانند با احكام اسلامي اداره كنند، نه بسط يد زياد داشته باشند ولي بعضي از شئون را در اختيار داشتند، در زمان بعضي از سلاطين صفويه هم در حدّ فكر دادن به سلاطين هم نقش مؤثر داشتند، لذا علاوه بر آن شرايطي كه در گذشته داشتند، در حفظ تفكر ديني، در بلاد مختلف اسلامي و خلوص دين و شعب مختلف فكر اسلامي، يك مقداري هم بر آن اضافه شد و آن قضاوت كردن و دخالت كردن در شئون سياست در حدّ مشورت دادن به سلاطين، چون خودش امر مهم و تأثيرگذاري بود.

از عهد صفويه به بعد مخصوصاً دوره‌ي قاجار تا دوره‌ي پهلوي، در دوره قاجار به همان ميزان كه افكار غربي وارد كشور ما مي‌شد سلاطين عملاً كار را بر علماي اسلامي ضيق مي‌گرفتند و حوزه‌ي كاري اينها را دائماً محدود كردند و اينها البته يك نقش ديگري را بر عهده گرفتند، علاوه بر صيانت از فكر اسلامي، در دفاع از حقوق مردم در مقابل سلاطين مي‌ايستادند و دفاع مي‌كردند تا عصر مشروطه كه در عصر مشروطه علماي بزرگ نجف و قم بودند كه براي حفظ حقوق مردم قيام كردند و در مقابل سلاطين قاجار ايستادگي كردند. يعني اينجا يك نقش بزرگتري باز پيدا كردند كه منشأ‌ آن خصوصيت استقلال حوزه‌هاي علميه‌ي شيعه بود.

در عهد پهلوي‌ها اين وضع باز يك نقش بيشتري پيدا كرد، علاوه بر دفاع از حقوق مردم، افكار اسلامي را حفظ كردند، مخصوصاً چون يك اراده ي قوي وجود داشت كه افكار متضاد فكر اسلامي،‌حالا چه ماركسيستي باشد و چه غرب‌گرايانه و چه گرايش‌هاي پانگرانيستي خيلي مبتذل، متفكرين اسلامي و حوزه‌هاي علميه بايد هم در مبارزه با پهلوي يك نقش فعالتري پيدا مي‌كردند و هم در مقابل اين افكار ايستادگي مي‌كردند، حالا يك شخصيت هايي مثل علامه طباطبائي و مرحوم شهيد مطهري، اينها با افكار التقاطي كه وارد حوزه‌ي تفكّر اسلامي شده بود، بايد مبارزه مي‌كردند، اين مبارزه خيلي شديدتر از گذشته بوده و به خاطر اينكه آمريكايي‌ها و اسرائيلي‌ها پشت سر شاه بودند، او را تشويق به سركوب علماي اسلامي و حوزه‌هاي علميه مي‌كردند، لذا يك وضعيت متفاوتي از عصر قاجار ما در دوره‌ي پهلوي داشتيم.

حوادثي كه در مدرسه‌ي فيضيه رخ داد، قيام پانزده خرداد كه همه‌ي اينها از بركت آن بيداري‌اي بود كه در حوزه‌هاي علميه وجود داشت و لازم است در تاريخ انقلاب روي اينها فكر شود و نوشته شود كه خدمات حوزه‌هاي علميه در بخش‌هاي مختلف تا حدوث انقلاب اسلامي چگونه طبقه‌بندي شد، بعد از انقلاب اسلامي ما يك عصر جديدي داريم كه نقش فقها و دانشمندان اسلامي در هدايت جامعه بسط يد پيدا كرد، ولي فقيه يك مرجعي است كه توانست عصاره‌ي فكر ديني را در جهات مختلف كشور اسلامي محقّق كند و اين فقط مربوط به ايران هم نبود. حساسيت نسبت به سرنوشت مسلمان‌ها، دغدغه‌ي مهمّ ولي فقيه بود، چه زمان حضرت امام (قدس سره) و چه حضرت آيت الله العظمي خامنه‌اي.

البته تحقق افكار اسلامي در جامعه‌ي خود ما در دوره‌هاي مختلف فراز و فرود داشت، اما اراده‌ي ولي فقيه بر اين بود كه هم در مقام تقنين و هم در مقام اجرا احكام اسلامي ساري و جاري شود، هر چند اين مسئله در همه‌ي امور كاملاً محقق نشده ولي اين اراده وجود دارد و اميدواريم كه ان شاء الله به نتيجه برسد.

اما در شرايط فعلي من فكر مي‌كنم وضعيت متفاوتي پيدا كرديم؛ ما وارد يك زماني شديم كه عصر انقلاب‌هاست، يك انقلاب نيست، شرايطي كه امروز در مصر و تونس و ليبي و بحرين و بسياري از كشورها مثل يمن و اينها كه رخ مي‌دهد، يك حادثه‌ي كوچكي نيست، حادثه‌ي بزرگي است، همانطور كه حضرت آيت الله صافي فرمودند ارتباطات تسريع شده و نيازهاي جامعه‌ي بشري به حوزه‌هاي علميه افزون شده من اين نكته را مي‌خواهم عرض كنم كه برخي از علماي اين كشورها يك عقب افتادگي نسبت به مردم داشتند، شما نگاه كنيد مثلاً علماي الازهر در انقلاب مصر عقب‌تر از مردم بودند، با اينكه علماي روشن‌فكري هم در بين‌شان هست ولي به خاطر عدم استقلالشان نتوانستند هدايت جدي داشته باشند، البته الآن كه فضا يك قدري باز شده ديدم علماي الازهر دارند مردم ليبي را هدايت و توصيه‌ي به قيام مي‌كنند اما دچار يك عقب‌افتادگي بودند، جوان‌ها و مردم در اين انقلاب‌ها واقعاً حضور جدي داشتند، فعال بودند ولي علماء آنها خيلي با ملاحظه عمل كردند و اين كاملاً اين نقطه را نشان مي‌دهد كه وقتي حوزه‌هاي علمي مستقل نباشند اين مشكل را پيدا مي‌كنند، در شرايطي كه بايد از حقوق مردم و از منافع اسلام دفاع كنند، دچار عقب‌افتادگي هستند، اما فضاي فعلي به نظر من شرايط را عوض كرده، من فكر مي‌كنم جداي از اتفاق مهمي كه اين انقلاب‌ها به وجود آورد و فضاي اين ديكتاتوري‌هاي وابسته‌ي فاسد كه غالباً تكيه به غرب داشتند و متأسفانه در اين چند دهه‌ي اخير با يك ذلّتي نسبت به صهيونيست‌ها رفتار كردند، حادثه‌ي مهم ديگر این است كه يك بيداري در كشورهاي اسلامي به وجود آمده و علماي اهل سنّت در اين كشورها هم جايگاه خودشان را دارند پيدا مي‌كنند. آن تنگناهاي گذشته به نظر من در دوره‌ي جديد تا حدي مرتفع خواهد شد و اين بيداري به حوزه‌هاي علميه كشيده مي‌شود، اينجا زماني است كه حوزه‌ي علميه‌اي مثل حوزه‌ي علميه قم مي‌تواند نقش خيلي قوي‌تر و وسيع‌تري پيدا كند، ايجاد ارتباط كند، هم روابط را نزديك كند، مذاكرات و مباحثات را عميق‌تر كند و هم تأثيرگذاري داشته باشد.

من خيلي خوشحال شدم كه در اين كليپي كه پخش شد ديدم نمايندگي‌هايي از مركز فقهي در كشورهاي مختلف ايجاد شده و اين هم از دورانديشي مرحوم آيت الله فاضل لنكراني است كه اين مراكز را ايجاد كردند، واقعاً در عصر فعلي من فكر مي‌كنم هر چه گسترده‌تر بايد مثل قم حوزه‌هاي علميه شيعه ارتباطش را با بقيه حوزه‌ها برقرار كند، چون آن فضاي بسته شكسته خواهد شد و فضاي كشورهايي كه انقلاب در آنها رخ داده، نمي‌تواند آن فضاي ديكتاتوري گذشته را داشته باشد، مثلاً فرض كنيد در ليبي، درست است كه حاكمش دچار مشكلات عقلي شده و با ملت خودش اينطور با سنگيني عمل مي‌كند، اين به ضررشان هم هست، ولي اين ديگر تاب نخواهد آورد و فضا باز خواهد شد، در اين فضاي باز شرايط براي علماي اسلامي تفسير مي‌كند و من فكر مي‌كنم آنها متوجه اين عقب‌افتادگي شدند و نيازمند ارتباطات وسيع‌تر و سطح بالاتر علمي از نظر معارف اسلامي هستند.

اينجا فضايي است كه حوزه علميه قم مي‌تواند تنفس جديد در شرايط بين المللي داشته باشد و اميدواريم كه اين مركز بزرگ و مهمّي كه ايجاد شده با اين نيّت خير و خالص، بتواند در اين عصر شرايط را به خوبي تشخيص بدهد و نياز كشورهاي ديگر را به نحو درستي تأمين كند.

از خداوند متعال توفيق همه‌ي شما عزيزان خصوصاً مؤسس محترم حاج آقا جواد فاضل لنكراني كه زحمت زيادي را كشيدند خواهانم.

والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته