Bismilləhir-Rahmənir-Rahim
«Camiəyi-kəbirə»
ziyarətnaməsi sevimli Allahın və əziz İslam Peyğəmbərinin (səlləllahu əleyhi və
alih) bütün müsəlmanlara əmanət tapşırdığı iki dəyərli və əzəmətli mövzunu,
yəni Allahın müqəddəs kitabı Qur`ani-kərimi və Həzrət Peyğəmbərin ən yaxın ailə
üzvləri olan Əhli-beyt əleyhimussəlamı yaxından tanımaq və onlarla mənəvi
ünsiyyət yaratmaq üçün ən gözəl və çox mötəbər sayılan elmi mənbə olaraq
məşhurdur.
«Camiəyi-kəbirə»
ziyarətnaməsinin şərhi üçün müqəddimə xarakteri daşıyan verilişimizdə insan
həyatına məna verən ən əhəmiyyətli mövzuları, o cümlədən;
– Allahla
mənəvi ünsiyyətin zəruriliyi;
– Dua və
ziyarətin mənası və əhəmiyyəti;
– İnsanın mənəvi
dirçəlişində duanın təsiri;
– Dua və
ziyarətin qəbul olunma səbəbləri və şəraiti;
– Dua və
ziyarətnamələrin son dərəcə yüksək məzmunu ilə tanışlıq
və digər mühüm mətləbləri araşdıracağıq.
Son dərəcə zəngin maarifə malik olan «Camiəyi-kəbirə»
ziyarətnaməsində yüksək mə`nalı ifadələrin şərhinə başlamazdan əvvəl bu
ziyarətnamənin məzmununu təşkil edən «dua», «minacat»
və «ziyarət» kəlmələri ilə bağlı çox faydalı məsələlər
hüzurunuza təqdim olunacaq.
İnsanın maddi və mənəvi müqəddəratında Allaha dua edib Onunla üns
bağlamağın həlledici təsirini nəzərə alaraq, verilişimizdən kifayət qədər
faydalanmağıniz arzusu ilə siz əzizlərdən verilişimizi diqqətlə izləməyinizi
xahiş edirik.
Sevimli Allahla dua və ziyarətnamə vasitəsilə
mənəvi üns bağlamaq mövzusu böyük əhəmiyyət kəsb etdiyi üçün qədim zamanlardan
indiyə qədər görkəmli alimlər bu barədə çoxlu dəyərli kitablar yazmışlar. Bu
kitablardan bəziləri dua və ziyarətnamələr toplusu şəklindədir. Məsələn,
Həzrət İmam Səccad əleyhissəlamın dualarının toplandığı möhtəşəm «Səhifeyi-Səccadiyyə».
Bir sıra kitablar da, dua və ziyarət etməyin necəliyi, şəraiti və
qaydaları barəsindədir. Məsələn, mərhum İbn Fəhd Hillinin «Uddətud-dai və
nicatus-sai» kitabı. Bəzi kitablar isə, dua və ziyarətnamələrin şərhi
və təfsiri haqqındadır. Mərhum seyyid Əli xanın dəyərli «Riyazus-salikin»
kitabı da bu qismə aiddir.
Dua
və ziyarətnamələr haqqında yazılan kitablar saya gəlməz qədər çoxdur. Belə
böyük həcmdə yazılan kitablar öz-özlüyündə dua və ziyarətnamə mövzusunun yüksək
əhəmiyyət kəsb etməsini sübuta yetirən bir dəlildir.
Bu
əhəmiyyətli mövzuya giriş olaraq öncə müxtəsər şəkildə dua, minacat
və ziyarətnamə sözlərinin mənasının açıqlanmasını lazım bilirəm.
Dua sözü ərəb kəlməsi olub
lüğətdə səsləmək, çağırmaq və istəmək mənasını verir. Terminaloji mənası isə,
insanın Qadir Allaha ibadət edərək ondan hacət, ehtiyac, arzu və kamını ürəkdən
diləməsidir.
Minacat sözü də, ərəb dilindən gəlmiş
və «nəcva», yəni ahəstə və pıçıltı ilə danışmaq sözünün kökündəndir. Qeyd edək
ki, ərəb dilində bu kəlmə «munacat» -deyə tələffüz edilir.
Minacat sözünün terminaloji mənası, insanın qəlbində olan sirrini və arzularını
Allah dərgahına deyib Onunla raz-niyaz edərək, yalnız Ondan kömək istəməsidir.
Ziyarət sözünün mənası haqqında da deməliyik
ki, bu söz ərəb dilində olduğu kimi, azərbaycan dilində də eyni mənada işlənir.
Lakin ərəb dilində ziyarət kəlməsini, ziyarətnamə mənasına da işlədirlər. Ona
görə də, «Camiə» ziyarətnaməsinə, «Camiə» ziyarəti –deyilir.
Bu
sözün lüğətdə mənası, birinin görüşünə getməkdir. Terminalogi mənası da
müqəddəs sayılan şəxsləri, yerləri və məzarları görmək, habelə şövq və əlaqə
ilə onların görüşünə getməyi bildirir. Müqəddəs yerlər və məzarlar dedikdə;
məsələn, peyğəmbərlərin, məsum imamların, imamzadələrin, eləcə də böyük din
alimlərinin məzarını və məscidləri ziyarət etmək nəzərdə tutulur. Elə məzar
sözünün özü də ərəb dilində ziyarət edilən yer, məkan, yəni ziyarətgah
deməkdir.
Ziyarətnamə kəlməsi də Həzrət Peyğəmbəri
(səlləllahu əleyhi və alih), məsum imamları və imamzadələri istər yaxından,
istərsə də uzaqdan ziyarət edən şəxsin yazı üzərindən və yaxud əzbərdən oxuduğu
dualar üçün istilah və termindir. Məsum şəxs tərəfindən təsdiq olunmuş bu dualarda
İslam maarifinin dəqiqlikləri və Əhli- beyt əleyhimussəlamın məqam və
fəzilətləri özünü əks etdirir.
Bu
qısa izahdan sonra məlum oldu ki, dua, minacat və ziyarət sözlərinin üçü də Allaha
ibadət
və Onunla raz-niyaz etmək mənasınadır.
Həzrət İmam
Sadiq əleyhissəlam bu mənanın təsdiqində buyurur:
"الدُّعاءُ هُوَ العِبادة"
«Dua, məhz Allaha ibadət etməkdir».(ardını
izləyin)