Bismilləhir-Rahmənir-Rahim
Həzrət Ayətullah Uzma Fazil Lənkəraninin (Allah ruhunu şad etsin) “Təthir” ayəsinin təfsiri adlı dəyərli kitabından
(ardı)
Qeyd
olundu ki, "Təthir" ayəsi Əhli-beytin öhdəsinə ağır və mühüm bir vəzifəni
qoymaq üçün nazil olmuşdur. Gələcək bəhslərdə bəyan olunacağı kimi, bu mühüm vəzifə
Əhli-beytin ümmətə rəhbərlik etməsindən başqa bir şey deyildir. Məsum
İmamlarımızın "Təthir" ayəsi haqqında dedikləri sözlər, habelə
onların xilafət və imamət məsələsində bu ayəyə istinad etmələri müddəamıza gözəl
dəlildir. Təbiidir ki, bu ayə vəzifəsi camaat içinə çıxmamaq olan Peyğəmbər (səlləllahu
əleyhi və alihi və səlləm) zövcələrinə aid edilə bilməz. İndi isə İslam rəhbərlərinin
xilafət barəsində "Təthir" ayəsinə işarə etdikləri bəzi məqamları
qeyd edirik:
1-SƏQİFƏDƏ
Peyğəmbəri-Əkrəm
(səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) -in vəfatından sonra mühacir və ənsar xəlifə
təyin etmək üçün bir-birinin canına düşdülər. "Bəni saidə" səqifəsində
(kölgəlik üçün düzəldilən yerdir) yığılan birinci dəstə ənsardan idi. (Onlar Mədinədə
Peyğəmbərə (səlləllahu əleyhi və alihi və səlləm) kömək etmişdilər.) Səd ibni
Übadə müsəlmanların rəhbəri olmağa hamıdan çox can atır, öz rəhbərliyini rəsmiləşdirmək
istəyirdi. Əbu Bəkr və Ömər hadisədən xəbər tutub təcili olaraq özlərini səqifəyə
çatdırdılar. Çünki onlar uzun illər arzusunda olduqları rəyasətin ənsara
qismət olacağından qorxurdular. Açıq və eyni zamanda həyəcanlı bir məclisdə Əbu
Bəkr söhbətə başladı. Onun son nəzəri bu oldu ki, rəhbər (xəlifə) mühacirlərdən,
vəzir isə ənsardan olsun. Amma bu nəzər ənsarın başçılarından olan Hübab ibni
Münzərin ciddi müxalifətinə səbəb oldu. Səd ibni Übadənin öz məqsədinə
çatmasına (rəhbər olmasına) az qalmışdı. Lakin gözlənilmədən onun əmisi oğlu Bəşir
ibni Səd müsəlmanların rəhbərinin mühacirlərdən seçilməsini zəruri hesab etdi.
Bəşirin öz əmisi oğlu Səd ilə əvvəldən yaxşı münasibəti olmadığından onunla rəqabətə
başladı. Nəhayət Bəşir belə bir təklif irəli sürdü ki, Qüreyş başçılarından
biri müsəlmanların rəhbəri olsun. Uzun-uzadı çəkişmələrdən, əsassız və mənasız
mübahisələrdən sonra əksəriyyətin müxalifəti ilə yanaşı, Əbu Bəkri rəhbərliyə qəbul
seçdilər. Ömər
Əbu Bəkrin rəhbər seçilməsindən çox sevinirdi. Onun gördüyü şirin yuxular artıq
gerçəkləşmə ərəfəsində idi. Müsəlman cəmiyyətində qılıncının dalı da, qabağı da
kəsəcəkdi. Amma eyni halda Əli (əleyhissalam) barəsində nigaran idi. O, Əli (əleyhissalam)-ın
öz haqqını tələb edərək Allah tərəfindən ona verilmiş imaməti (rəhbərliyi) tələb
etməsindən qorxurdu. Buna görə də Fatimənin evinə gedib, Əli (əleyhissalam)-ı
Əbu Bəkrin yanına aparmaq istədi ki, onunla beyət etdirsin. Lakin Əli (əleyhissalam)
onunla beyət etməkdən ciddi şəkildə imtina etdi. Ömər isə bu işə ciddi şəkildə
israr edirdi. Əliyyibni Əbitalib (əleyhissalam) Ömərə dedi: "Ey Ömər! Sənin
xilafətin "südlə dolu bərəkətli döşündən" çoxlu mənfəət götürməkdən
başqa bir məqsədin yoxdur. Bu gün işi möhkəm tutmaq istəyirsən ki, sabah özünü
o südlə sirab edəsən. Amma bil ki, heç vaxt sənin bu təklifinə əhəmiyyət verməyəcək,
Əbu Bəkrin əsası zülm ilə qoyulan xilafətini qəbul etməyəcəyəm!"
Bu
vaxt Əbu Übeydə söhbətə başladı. Onun Əliyyibni Əbitalibin rəhbər olmasına
tutduğu yeganə irad o Həzrətin cavan olması idi. Əbu Übeydənin yersiz və xam xəyalla
dolu olan sözlərindən sonra, İmam (əleyhissalam) özünün müsəlmanların rəhbəri
kimi təyin olunmasını və bu işə hamıdan artıq ləyaqətli olmasını isbat etmək
üçün "Təthir" ayəsinə istinad edərək buyurdu:
ياَ مَعْشَرَ الْمُهاَجِرِيبنَ لاَ تُخْرِجُواسُلْطاَنَ مُحَمَّدٍعَنْ داَرِهِ
وَبَيْتِهِ اِليَ بُيُوتِكُمْ وَ دُورِكُمْ وَلاَتَدْفَعُوا اَهْلَهُ عَنْ
مَقاَمِهِ فِي النّاَسِ وَحَقِّهِ فَوَ اللهِ ياَ مَعْشَرَ الْمُهاَجِرِينَ نَحْنُ
اَهْلَ الْبَيْتِ اَحَقُّ بِهذاَ الاَمْرِ مِنْكُمْ اَماَ كَانَ مِناَّ الْقاَرِئُ
لِكِتاَبِ اللهِ الْفَقِيهُ فِي دِينِ اللهِ الْعاَلِمُ
"Ey Mühacirlər! Mühəmmədin hökumətinin qüdrətini o Həzrətin evindən
çıxardıb, öz evlərinizə tərəf çəkməyin. Peyğəmbər (səlləllahu əleyhi və alihi və
səlləm) -in vəfatından sonra onun sülaləsinin layiq olduqları məqamı onların əlindən
almayın. Ey mühacirlər, and olsun Allaha, müsəlmanlara rəhbərliyə yalnız biz
layiqik. Çünki, "Əhləl-beyt" bizik. Deyin görək, Allahın kitabına
bizdən də elmli, Allahın dinində bizdən də bəsirətli, Rəsuli Əkrəmin sünnəsinə
bizdən də agah, ictimai təşkilatçılığı bizdən yaxşı bilən bir kəs varmı?"
قاَلَ الْبَشِيرُ بْنُ سَعْدٍ: لَوْ كاَنَ هذاَ الْكَلاَمُ سَمِعَتْهُ مِنْكَ
الاَنْصاَرُ ياَ عَلِيُّ قَبْلَ بَيْعَتِهِمْ لاَبِي بَكْرٍ ماَ اخْتَلَفَ
عَلَيْكَ اثْناَنِ وَ لكِنَّهُمْ قَدْ باَيَعُوا
Bəşir
ibni Səd Həzrəti Əlinin möhkəm və kəsərli dəlillərindən sonra dedi: "Ey
Əli, əgər bu sözləri Əbu Bəkrlə beyət etməzdən qabaq bizə desəydin, ənsardan
heç kəs səndən başqasına beyət etməzdi. Lakin nə etmək olar, artıq iş işdən
keçib."
