آيهي چهل و چهارمِ سورهي مبارکه طهٰ ميفرمايد: {فَقُولا لَهُ قَوْلاً لَيِّنًا}؛ اين خطاب به حضرت موسي و هارون است که خداوند ميفرمايد: هنگامي که با فرعون سخن ميگوييد و او را به حق دعوت مينماييد، با قول لَيِّنْ با او شروع کنيد و اين نکته مهمي در امر تبليغ است.
در همه ابعاد زندگي چه در داخل خانه چه در اجتماع و جامعه و حتي نسبت به حاکم مسلمين، اگر کسي امر به معروف و نهي از منکر داشته باشد، بايد از زبان لَيِّنْ و خوش استفاده کند.
فرض کنيد انسان ميخواهد فرزندش را به نماز وادار نمايد گاه ميتواند بگويد: اگر نماز نخواني به جهنم خواهي رفت، خوب اين اثر چنداني ندارد، بايد با زبان نرم سخن گفت در ذيل اين آيه آمده «أي لاتغلظا عليه» ؛ با غلظت و خشونت صحبت نکنيد.
زمخشري در کشاف ميگويد: قول لَيِّنْ همان است که در آيه 18 و 19 سورهي نازعات آمده است: {فَقُلْ هَلْ لَكَ إِلى أَنْ تَزَكّى وَ أَهْدِيَكَ إِلى رَبِّكَ فَتَخْشى}.
در اين دو آيه هم نکات رواني مهمي وجود دارد که جمله را به صورت استفهامي مطرح ميکند. يک وقت گفته ميشود اگر اين کار را انجام دهي به بهشت ميروي! گاهي ميگويد نميخواهي به بهشت بروي؟
نميخواهي به سوي خداوند بروي؟ نقل ميکنند مردم مغرب زمين در آداب و رسوم خود از اين نکته استفهام استفاده فراوان ميکنند. فرض کنيد هنگام کمک به ديگران به او نميگويند دستت را بده تا کمکت کنم بلکه ميگويد ميتوانم به شما کمک کنم؟ گرچه آنان کافر هستند اما به اين نکته رواني که ريشهي قرآني دارد عمل ميکنند. قرآن هم در هنگام برخورد با فرعون، مسأله را به صورت استفهام مطرح مينمايد و ميفرمايد: {وَ هَلْ لَكَ إِلى أَنْ تَزَكّى}.
براي پياده کردن اين حقايق و معارف در جامعه و در ميان مردم بايد اين راههاي تربيتي را در نظر گرفت. در برخي نقلها آمده که چون موسي و فرعون اينگونه با فرعون سخن گفتند، فرعون نرم شد و نزديک بود که کلام آنان را بپذيرد لکن هامان چون اين جريان را شنيد، فرعون را ملامت نمود که چگونه تو که صاحب عقل و درايتي اين سخنان را باور نمودي؟ و بالاخره او را از تصميم خود منصرف نمود. در هر حال بايد توجه نمود که سخن نرم بيشترين تأثير را خواهد داشت.
نرمی در سخن
۰۹ اسفند ۱۳۹۴ و ۱۱:۴۱
منبع : سوره طه، 44؛ سوره نازعات، 19-18
کلمات کلیدی :
۱,۳۴۴ بازدید