«نوروز در فرهنگ اسلام و تشیّع» در دیدار با خانواده شهدا، آزادگان و جانبازان (1390/01/01)

فرا رسيدن سال نو را خدمت شما بزرگواران، خانواده‌‌­هاي معظم شهدا و روحانيت معززي که در مجلس حضور دارند تبريک عرض مي‌‌نمايم. براي خود حضور در اين خانه خدا که مزيّن به نام مبارک اميرالمومنين^(ع) است و شرکت در اين جمع بسيار معنوي و مجلس باشکوه را در ساعات اوليه سال نو توفيق بزرگي مي‌‌دانم.

خانواده معظم شهدا؛ مومنيني هستند که بار سنگين انقلاب بر دوش­شان بوده و هست و استمرار انقلاب هم به برکت حضور شما و مؤمنين فداکار خواهد بود، إن‌شاءالله.

بنده چند کلمه‌­اي را به مناسبت ايام عرض مي­‌‌نمايم.

مطلب اول

مطلب اول راجع به نوروز است. يکي از سؤال­هاي متدينين از قديم الايام تا کنون اين است که نظر اسلام راجع به نوروز چيست؟ آيا نوروز صرفاً يک عيد ملي و مربوط به تغيير در طبيعت است يا آنکه اسلام هم نظري در مورد اين عيد دارد؟

به طور خلاصه عرض مي­‌نمايم از جمله کلماتي که در روايات به صورت متعدد تکرار شده است، کلمه نوروز مي­‌باشد.
در روايات از آن روزي که حضرت ابراهيم بت­ها را شکست تعبير به نوروز شده است.(1)
يا آن روزي که جبرئيل بر وجود مبارک حضرت پيامبر(ص) نازل شد و آن حضرت را به رسالت مبعوث نمود به عنوان نوروز ياد شده است.
از آن روزي که پيامبر(ص) دست حضرت علي(ع) را بلند کرد و ايشان را به عنوان ولي و وصي بعد از خود معرفي، و فرمودند «من کنت مولاه فهذا علي مولاه» به عنوان نوروز مطرح شده است.

از روزي که پيامبر(ص) حضرت علي(ع) را به سوي جماعتي از جنيان فرستاد و آنها را دعوت به اسلام کرد به عنوان نوروز ياد شده است.
روزي که اميرالمومنين(ع) بر روي شانه­‌‌هاي مبارک پيامبر(ص) قرار گرفت و بت­ها را شکست و کعبه را از لوث وجود بت­هاي مشرکين تطهير نمود به نوروز ياد شده است.
هم چنين از آن روزي که قائم آل محمد(ص) قيام و ظهور نمايند تعبير به نوروز شده است. روزي که دجال به دست مبارک امام زمان(عج) کشته مي­شود نوروز است.(2)

ما وقتي روايات درباب نوروز را مي­‌‌بينيم که اين مصاديق را براي نوروز ذکر کرده­‌اند، مي­‌‌توانيم بگوييم ما ايرانيان به تأسي آنچه که در روايات آمده، آن روزي که روز حيات مجدد براي مردم باشد، حيات طبيعت، حيات دين، حيات يک انسان، حيات و زنده شدن يک جامعه و..... همه اينها را مي­‌‌توان نوروز ناميد.
در فرهنگ اسلام و تشيع؛ «نوروز» يک روز معين که داراي ساعات و دقايق معين باشد نيست؛ بلکه هر روزي که عنوان احياء را داشته باشد، احياء جامعه، احياء انسان، احياء دين، احياء ارزش­هاي ديني، آن روز، «نوروز» است.

بر اين اساس ما مي­‌توانيم روز پيروزي انقلاب را نوروز بناميم. روزي که فرزندان شما در جنگ تحميلي بر دشمن غلبه کردند و پيروز شدند عنوان نوروز را دارد. اين معناي اصلي نوروز است.
در روايات نيز آمده که فالوده­‌‌اي را خدمت حضرت علي(ع) آوردند. حضرت فرمودند که اين به چه مناسبت است؟ گفتند: امروز «نوروز» است. حضرت فرمودند: «فَنُورزوا اِن قَدَرتُم کُلَّ يَومٍ»؛ «هر روزي را براي خود روز نو قرار دهيد».(3)

انسان بايد هر روز به خداوند تبارک و تعالي نزديک­تر شود و علم و دانش خود را زياد کند و صفات اخلاقي را در خود احياء کند و باطن خود را مانند ظاهر خود تميز نمايد.
اتفاقاً در روايات داريم که بهترين و پاکيزه­‌‌ترين لباس­ها را بر تن کنيد. آن روزي که انسان جهل خودش را کم کند، اخلاق بد را از خود دور کند، حضور در جامعه داشته باشد و بتواند با بصيرت فتنه­‌‌ها را تشخيص داده و امانت بزرگي که شهدا بر دوش ما به امانت گذارده‌‌اند بشناسد و بفهمد و باور کند و آنرا حفظ کند، همه اين روزها «نوروز» است.

در قاموس و فرهنگ ديني ما اين معناي «نوروز» است.
به تعبير ديگر در فرهنگ ديني ما عنوان نوروز، يک مفهوم کلي است که برخي از مصاديق آن واقع شده و برخي از مصاديق ديگر در آينده واقع مي­‌‌شود و در تعابير روايات وارد شده که ائمه طاهرين(^{عليهم السلام)} فرموده اند: «عجم نوروز را حفظ نموده‌‌اند» و شايد مراد همين باشد که يکي از مصاديق آن را که همين شروع بهار باشد، به عنوان نوروز قرار دادند.

مطلب دوم

اينکه امروز شما در روز اول سال نو در اين مکان مقدس براي تجليل از مقام شهداء و به ياد فداکاري­‌هاي آنها و زحماتي که متحمل شدند گردهم جمع شده­‌‌ايد، چرا که مي‌دانيم امروز اگر اين کشور ثباتي دارد و حکومت ما بر قرار است، به برکت خون­هاي اين عزيزان است.
آنها که بصيرت دارند و مي­‌فهمند، به ضرس قاطع مي­‌‌گويند هيچ قطره­‌‌اي از قطرات خون شهدا هدر نرفته است و اساساً سنت خدا براين است که هيچ قطره‌‌اي از قطرات خون شهيد به هدر نرود.

حال ممکن است که من و شما آثار آنرا بفهميم و ببينيم و درک کنيم و ممکن است خداي ناکرده از آن فاصله بگيريم، اما خون شهداء هميشه آثار خود را گذاشته است.
امروز شما مشاهده مي­‌‌کنيد بعد از گذشت 32 سال، اين بيداري بزرگ در کشورهاي اسلامي به وجود آمده است، به طوري که يک جوان مصري مي­‌‌گويد: من بايد جوان 13 ساله ايراني را الگوي خود قرار دهم. در ساير کشورها نيز همين طور است.

اگر مردم در زمان قيام کربلا يا زمان نزديک به آن آثار خون آنها را نديدند، اينک ما مي­گوييم اين انقلاب ما بعد از هزار و اندي سال محصول خون آن شهدايي است که در کربلا و در روز عاشورا جاري شد. اين بيداري­، اين حرکت­ و جنب و جوش­ها محصول همين خون شهداست.
شهيد ايران چون خون خودش را براي اسلام جاري کرد، آثارش نه فقط در ميان خانواده و منطقه و جامعه خودش بلکه در همه جامعه بشريت ظاهر خواهد شد. شهيد يک ارزش است براي همه بشريت.

خانواده شهدا گرچه اين افتخار بسيار بزرگ را دارند که از نزديک با شهدا بوده‌‌­اند، که مرحوم والد ما(رضوان الله تعالي عليه) وقتي خانواده­‌‌هاي شهدا خدمتشان مي­‌رسيدند مي­‌فرمودند «من از قرآن استفاده مي­‌کنم که نه فقط شهيد به بهشت مي­‌رود چرا که ساير افراد مومن و پرهيزکار هم به بهشت مي­‌روند، بلکه من از تعبيري که در آيه شريفه آمده "اِنَ اللهَ اشتَري مِنَ المومنينَ اَنفسهم بِاَنَّ لَهُمُ الجَنَهَ" استفاده مي­کنم که خداوند متعال اختيار بهشت را در دست شهيد قرار مي­‌دهد». حال شهيدي که اختيار بهشت در دست اوست پدر، مادر، خانواده، بستگان و رفقاي خود را به بهشت نمي­‌‌برد؟ مسلم اين چنين است و خوشا به حال شما خانواده شهدا.

نکته­‌‌اي که مي­‌خواهم عرض کنم اين است که شهيد متعلق به جامعه بشريت است و ما اين امر را امروز بالعيان مي­بينيم. شهيد ايران فقط متعلق به ايران نيست، همه بشريت از آن استفاده مي­‌‌کنند.

اما مطلب سوم:

متاسفانه امسال عيد ما عيد کامل نيست، چون مقرون به مصائب بزرگ است و طلب مي­‌‌کند مسلمانان و شيعيان خصوصاً ملت بزرگ و انقلابي ما بيداري مضاعفي داشته باشند. امروز مي­‌‌بينيد حکومت سعودي چگونه وحشيانه حمله کرده و ملت بحرين را به خاک و خون کشانده و روي اسرائيل را سفيد کرده است.
ما در غم مصائب بزرگي که بر دنياي اسلام وارد مي­شود اعم از شيعه و سني شريک هستيم. مبادا فکر کنيم اين به ما ربطي ندارد و آنها گروه ديگري هستند و اهداف ديگري دارند. مي­‌‌بينيد امروز چگونه ابرقدرتها براي قلع و قمع مسلمين بايکديگر اتحاد پيدا کرده­‌‌اند تا به تعبير رهبر معظم انقلاب اين حرکت­ها و انقلاب­ها را به نفع خودشان مصادره کنند و در مسير منافع خود قرار دهند.

مطلب چهارم:

اين جلسات نشان دهنده اين معناست که مردم عزيز ما فقط به دنبال اسلام هستند. ما چيز ديگري غير از مکتب اسلام و مکتب اهل­بيت نه شنيده­ايم و نه مي­خواهيم بشنويم. ما دنبال احياي ارزش­هاي اسلامي هستيم و بايد آنها را احياء کنيم. احياء سنت­هايي را که در ايران قديم بود حکومت­هاي گذشته خود انجام مي­دادند.

مسئولين عزيز که شعار اسلام خواهي را دارند بايد توجه به اين جهت کنند که در ساعات اوليه عيد اين اجتماع عزيز مردم دراين مساجد جز بار معنوي و ديني چه پيام ديگري مي­تواند داشته باشد؟ شهدا ما براي احياء اسلام رفتند. در کلام کدام شهيد شما چيزي به نام مکتب ايراني پيدا مي­کنيد؟ در کلام کدام شهيدي عنوان ديگري غير از اسلام را پيدا مي­کنيد؟

امام راحل ما و رهبر بزرگوار ما فقط مي­‌‌فرموده و مي‌‌­فرمايند انقلاب اسلامي، نه چيزديگر، ما چيز ديگر نداريم و چيز ديگري هم بلد نيستيم. ما دنبال تحقق مکتب اسلام و اهل بيت هستيم و اين را از مسئولين عزيزمان مطالبه مي­کنيم نگذارند عناويني که اين روز قلوب بسياري از خانواده شهدا را رنجانده است مطرح شود. اينگونه افکار رجوع به جاهليت قبل از انقلاب است.
اين طرز فکر که براي غير اسلام، اصالت و ارزش قائل شويم با ادعاي تبليغ مهدويت و پيرو امام زمان^{(عجل الله تعالي فرجه الشريف)} بودن سازگاري ندارد و کساني که به حقيقت صحيح مهدويت واقف هستند کاملاً اين مطلب را تاييد مي­کنند.
سعي کنند بر محور همان شعارهايي که در انقلاب مطرح شد و شهداء ما بر آن پافشاري مي­کردند و سبب اميدواري هرچه بيشتر مردم ما به اسلام و انقلاب شد حرکت کنند.

من مجدداً تشکر مي­کنم که ما را موفق به حضور در جمع خود کرديد. اميدوارم همانطور که حضرت علي^(ع) فرمودند هر روزتان را نوروز قرار دهيد.
خداوند بزرگ و منان هر لحظه­‌‌ي ما را نوروز واقعي قرار دهد و هر آن ما را به خود نزديک­تر گرداند.

والسلام عليکم و رحمة الله و برکاته

1-يوم النيروز هو اليوم الذي كسر فيه إبراهيم(ع) أصنام قومه.

2- الْمُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ عَنِ الصَّادِقِ(ع) أَنَّ يَوْمَ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَخَذَ فِيهِ النَّبِيُّ(ص) لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع) الْعَهْدَ بِغَدِيرِ خُمٍّ فَأَقَرُّوا لَهُ بِالْوَلَايَةِ فَطُوبَى لِمَنْ ثَبَتَ عَلَيْهَا وَ الْوَيْلُ لِمَنْ نَكَثَهَا وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي وَجَّهَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِيّاً إِلَى وَادِي الْجِنِّ وَ أَخَذَ عَلَيْهِمُ الْعُهُودَ وَ الْمَوَاثِيقَ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي ظَفِرَ فِيهِ بِأَهْلِ النَّهْرَوَانِ وَ قَتَلَ ذِي الثَّدْيَةِ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي فِيهِ يَظْهَرُ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ يُظْفِرُهُ اللَّهُ بِالدَّجَّالِ فَيَصْلِبُهُ عَلَى كُنَاسَةِ الْكُوفَةِ وَ مَا مِنْ يَوْمِ نَيْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَيَّامِنَا حَفِظَهُ الْفُرْسُ وَ ضَيَّعْتُمُوهُ ثُمَّ إِنَّ نَبِيّاً مِنْ أَنْبِيَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ سَأَلَ رَبَّهُ أَنْ يُحْيِيَ الْقَوْمَ الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَأَمَاتَهُمُ اللَّهُ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ أَنْ صُبَّ عَلَيْهِمُ الْمَاءَ فِي مَضَاجِعِهِمْ فَصَبَّ عَلَيْهِمُ الْمَاءَ فِي هَذَا الْيَوْمِ فَعَاشُوا وَ هُمْ ثَلَاثُونَ أَلْفاً فَصَارَ صَبُّ الْمَاءِ فِي يَوْمِ النَّيْرُوزِ سُنَّةً مَاضِيَةً لَا يَعْرِفُ سَبَبَهَا إِلَّا الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ هُوَ أَوَّلُ يَوْمٍ مِنْ سَنَةِ الْفُرْسِ قَالَ الْمُعَلَّى وَ أَمْلَى عَلَيَّ ذَلِكَ فَكَتَبْتُ مِنْ إِمْلَائِهِ الْمُعَلَّى بْنِ خُنَيْسٍ عَنِ الصَّادِقِ ع أَنَّ يَوْمَ النَّيْرُوزِ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي أَخَذَ فِيهِ النَّبِيُّ ص لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ ع الْعَهْدَ بِغَدِيرِ خُمٍّ فَأَقَرُّوا لَهُ بِالْوَلَايَةِ فَطُوبَى لِمَنْ ثَبَتَ عَلَيْهَا وَ الْوَيْلُ لِمَنْ نَكَثَهَا وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي وَجَّهَ فِيهِ رَسُولُ اللَّهِ ص عَلِيّاً إِلَى وَادِي الْجِنِّ وَ أَخَذَ عَلَيْهِمُ الْعُهُودَ وَ الْمَوَاثِيقَ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي ظَفِرَ فِيهِ بِأَهْلِ النَّهْرَوَانِ وَ قَتَلَ ذِي الثَّدْيَةِ وَ هُوَ الْيَوْمُ الَّذِي فِيهِ يَظْهَرُ قَائِمُنَا أَهْلَ الْبَيْتِ وَ وُلَاةَ الْأَمْرِ وَ يُظْفِرُهُ اللَّهُ بِالدَّجَّالِ فَيَصْلِبُهُ عَلَى كُنَاسَةِ الْكُوفَةِ وَ مَا مِنْ يَوْمِ نَيْرُوزٍ إِلَّا وَ نَحْنُ نَتَوَقَّعُ فِيهِ الْفَرَجَ لِأَنَّهُ مِنْ أَيَّامِنَا حَفِظَهُ الْفُرْسُ وَ ضَيَّعْتُمُوهُ ثُمَّ إِنَّ نَبِيّاً مِنْ أَنْبِيَاءِ بَنِي إِسْرَائِيلَ سَأَلَ رَبَّهُ أَنْ يُحْيِيَ الْقَوْمَ الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَ هُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَأَمَاتَهُمُ اللَّهُ فَأَوْحَى اللَّهُ إِلَيْهِ أَنْ صُبَّ عَلَيْهِمُ الْمَاءَ فِي مَضَاجِعِهِمْ فَصَبَّ عَلَيْهِمُ الْمَاءَ فِي هَذَا الْيَوْمِ فَعَاشُوا وَ هُمْ ثَلَاثُونَ أَلْفاً فَصَارَ صَبُّ الْمَاءِ فِي يَوْمِ النَّيْرُوزِ سُنَّةً مَاضِيَةً لَا يَعْرِفُ سَبَبَهَا إِلَّا الرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ وَ هُوَ أَوَّلُ يَوْمٍ مِنْ سَنَةِ الْفُرْسِ قَالَ الْمُعَلَّى وَ أَمْلَى عَلَيَّ ذَلِكَ فَكَتَبْتُ مِنْ إِمْلَائِهِ.

3- عَنْ أَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ(ع) أَنَّهُ أُهْدِيَ إِلَيْهِ فَالُوذَجٌ فَقَالَ مَا هَذَا قَالُوا يَوْمُ نَيْرُوزٍ قَالَ فَنَوْرِزُوا إِنْ قَدَرْتُمْ كُلَّ يَوْمٍ.