مسئول بعثه آيت الله العظمي فاضل لنکراني(قدس سره) نقش بعثه‌هاي مراجع معظم تقليد در حج را تبيين كرد.
۱۴ شهریور ۱۳۹۰
۱۲:۴۵
۳,۲۱۴
خلاصه خبر :
با آغاز سفر روحاني حج ، همه دل ها متوجه خانه خدا مي‌شود . برپايي همايشي چنين عظيم ، تاثيرات فراواني در قلب مسلمانان و بازتاب گسترده اي در افکار عمومي جهان دارد . انجام اين مناسک عبادي سياسي ، تلاش ها و اقداماتي را مي طلبد که هريک در جاي خود بايسته و مهم است . در اين ميان نقش بعثه مراجع معظم تقليد بسيار برجسته مي‌باشد كه شايد کمتر بدان پرداخته شده است . از اين رو پايگاه اطلاع رساني رسا امروز گفت و گويي با حجت الاسلام و المسلمين محمد جواد فاضل فرزند آيت الله محمد فاضل لنکراني، مسئول دفتر و بعثه معظم له و مسئول مركز فقهي ائمه اطهار(ع) انجام داده که درپي مي آيد:
انجام مناسک و مراسم حج و حضور بعثه مراجع معظم تقليد ، قبل و بعد از انقلاب چه تغييري کرده است؟
پس از پيروزي انقلاب اسلامي به ويژه در ده ساله اخير، بحمد الله يكي از بركات حج، حضور فعال بعثه‌هاي مراجع معظم تقليد در كنار حجاج بيت الله الحرام است. معمولاً در اين بعثه‌ها افراد فاضل، دانشمند، به ويژه افرادي كه در مسائل فقهي صاحب نظر هستند و هم به نظرات فقهي مرجع معظم كاملاً تسلط دارند حضور مي يابند و اين نظرات را به روحانيون كاروان‌ها كه به بعثه‌ها رجوع مي‌كنند منتقل مي‌نمايند يا به اطلاع مقلدان و حجاج محترم مي‌رسانند.
در بعثه حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني نيز که يكي از بعثه‌هاي پر مراجعه از مسلمانان داخل كشور و مقلدان ايشان در خارج است، افراد ورزيده‌اي از جهت علمي حضور دارند و علاوه بر مسائل فقهي، در مسايل اعتقادي نيز تسلط دارند.
چگونه مي شود از وجود بعثه ها در اين مراسم بزرگ و جهاني بهره جست؟
ظرفيت استفاده و بهره برداري از بعثه‌ها در مراسم حج فراوان است. چرا كه مسلمانان داخل و خارج كشور در مسايل فقهي حج به اين بعثه‌ها مراجعه مي‌كنند. چون حج معمولاً تنها يك‌بار در زندگي افراد صورت مي‌گيرد و حجاج مي خواهند مناسك خود را با اطمينان كامل انجام دهند از اين رو ارتباط خوبي بين مرجعيت و مقلدان در ايام حج برقرار مي‌شود . به اين ترتيب اين امکان وجود دارد که مردم علاوه بر حل مشكلات فقهي، مسايل ديني و مذهبي در شهر يا كشورشان را مطرح كنند و اين مشكلات از طريق بعثه‌ها به مراجع معظم تقليد منتقل شود که تا حد امكان رفع گردد. ارتباط مراجع معظم تقليد با شيعيان خارج از ايران عامل بسيار مهمي است براي انتقال معضلات از طرف آن‌ها و انتقال توصيه مراجع معظم براي پيگري ضرورت‌ها در جهان اسلام و اولويت‌هاي اسلامي و فرهنگي.
نمايندگان مراجع معظم تقليد در ساير مناطق هم به بعثه‌ها مراجعه دارند و نظرات مراجع به آن‌ها منتقل مي‌شود. مراجع معظم ضرورت‌هايي را كه براي كيان مذهب تشخيص مي‌دهند و شيعيان بايد از آن آگاه باشند از طريق بعثه‌ها منتقل مي کنند.
در اين پديده عظيم فوجي از مسلمانان با رنگ ها و نژادهاي گوناگون گرد هم مي‌آيند. اصل مسالمت و مدارا با پيروان ديگر مذاهب اسلامي را در اين موسم چگونه ارزيابي مي‌کنيد؟
يكي از مسايل مهمي كه ائمه اطهار (ع) بر آن تأكيد داشتند و مراجع معظم تقليد نيز به پيروي از اهل بيت (ع) آن‌را دنبال مي‌كنند، مدارا با ديگر مسلمانان است، كه ما از آن به «تقيه مداراتي» تعبير مي‌كنيم. والد معظم ما در زمان حيات حضرت امام خميني (ره) رساله‌اي در اين زمينه براي روحانيون كه در خط اول اين مسائل هستند و بايد آگاهي پيدا كنند نوشتند. امروز بحمد الله با حضور شيعيان در مساجد اهل سنت و جماعت‌هاي آنان به عنوان وحدت مسلمين عمل مي‌شود كه از بركات حج است. به عبارت ديگر بعثه‌هاي مراجع معظم، نقش بسيار مهمي در تشويق شيعيان به اتحاد با مسلمانان و تحكيم وحدت دارند. مخصوصاً كساني كه به مباني انديشه حضرت امام خميني (ره) بيشتر اهميت مي‌دهند و بر پياده شدن آن مباني تأكيد دارند.
حج ابراهيمي يکي از عناوين مورد توجه و تاکيد امام خميني (ره) و رهبر معظم نقلاب مي‌باشد. تعريف جناب‌عالي از حج ابراهيمي چيست؟
حج ابراهيمي حجي است كه در آن فرياد برائت باشد و بعثه حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني حجاج را در اين زمينه تشويق مي‌كند. چرا كه نمي‌شود انساني مسلمان باشد و از مشركان به ويژه مشركان زمان برائت نداشته باشد. اصلاً اسلام با برائت از مشركان، نفي شرك و مظاهر آن تكميل مي‌شود. البته ما معتقديم برائت از مشركان نبايد در جنبه شعار خلاصه شود. برائت از مشركان بايد روح توحيد را در انسان مسلمان قوي كند. به حجاج توصيه مي‌كنيم كه حقيقت برائت، همان تقويت توحيد در شماست. حاجي پس از حج بايد به مرحله بالايي از معرفت توحيدي رسيده باشد.
بعثه آيت الله فاضل لنکراني چه برنامه هاي فرهنگي و مذهبي را در ايام حج برگزار مي کند؟
تشكيل مراسم مذهبي از برنامه‌هاي بعثه‌هاي مراجع گرامي تقليد است كه حجاج مي‌توانند در اين مجالس که به مناسبت‌هاي گوناگون تشکيل مي‌شود شركت كنند. يكي از مجالس بسيار با شكوهي كه در مكه معظمه در روز شهادت امام باقر (ع) برگزار مي‌شود در بعثه حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني تشکيل مي‌شود و شيعيان داخل و خارج ايران در آن شركت مي‌كنند.
هر سال شاهد هستيم تغييراتي در اماکن مخصوص مراسم حج صورت مي گيرد . اين تغييرات چه تاثيري در فتواي مراجع معظم تقليد به ويژه آيت الله فاضل لنکراني دارد و اين فتاوا چگونه به آگاهي مردم مي‌رسد؟
يكي از اهداف مهم اعزام نمايندگان مراجع معظم اين است كه آخرين ديدگاه‌هاي مراجع معظم تقليد را به روحانيون معظم ابلاغ مي‌كنند. چون حج از جمله مسائل فقهي است كه هر سال مسائل جديدي در آن روي مي‌دهد. يكي از اصحاب امام باقر (ع) مي‌پرسد كه من چهل سال است از شما مسائل حج را مي‌پرسم اما هنوز تمام نشده است؟! حضرت فرمودند: چه انتظاري داري از خانه‌اي كه دو هزار سال پيش از آفرينش آدم (ع) محل طواف بود که به اين زودي مسائل آن را ياد بگيري!؟
در بخش استفاتائات بعثه حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني، هر سال مسائل نويني مطرح مي‌شود. چون افراد خودشان نمي‌توانند اين مسائل را حل كنند. بنابراين وجود بعثه‌ها يكي از ضروريات است كه آخرين و جديدترين نظريات فقهي مراجع تقليد را به آگاهي روحانيون كاروان‌ها برسانند.
به علاوه رهنمودها و نظرات مراجع معظم تقليد در باب حج نيز از طريق بعثه‌ها و روحانيون محترم به آگاهي مردم مي‌رسد و من همين جا به عنوان يك طلبه كوچك از خدمات طاقت فرسا و مهمي كه اين روحانيون دارند از سوي والد معظم تشكر مي‌كنم و مردم هم بايد قدر اين روحانيون را بدانند و كمال استفاده را ببرند.
نظر مبارك آيت الله فاضل لنكراني در مورد قربانگاه با توجه به جابجايي که دولت عربستان انجام داده و آن را از منا خارج کرده چيست؟
نظر والد معظم درباره قرباني اين است كه قرباني بايد در هر نقطه‌اي در اطراف منا که مسلمانان با هم قرباني مي‌كنند صورت بگيرد. حسب حكم اولي قرباني بايد در منا باشد. اما حالا كه حكومت سعودي اجازه نمي‌دهد و امكانات وجود ندارد، ايشان مي‌فرمايند حاجي بايد همان نقطه نزديك منا كه مسلمانان قرباني مي‌كنند اين عمل را انجام دهد و طبق نظر ايشان قرباني كردن در محل ديگري مانند كشور خودشان مجزي نيست. چون قرباني شعار مهمي است كه بايد در حج و در همان ارض مقدس انجام شود. «و الهدي جعلناه شعائر الناس».
آيا ايشان در مورد مطاف و نيز افرادي که نمي توانند در صحن حرم طواف کنند نظر خاصي دارند؟
پيش از اين افراد معلول را با صندلي چرخ‌دار در صحن حرم طواف مي‌دادند که الان مانع مي‌شوند. از اين رو مجبورند از طبقات يكم يا دوم طواف کنند كه اين طبقات از سطح كعبه بالاتر است و اكثر مراجع معظم تقليد احتياط مي‌كنند به اين كه هم خود شخص از آن طبقات طواف كند و هم نايب بگيرد اما نظر والد معظم ما اين است كه طواف خود شخص كفايت مي‌كند و نيازي به نيابت نيست. در محدوده طواف هم گر چه نظر ايشان مانند نظر حضرت امام خميني (ره) و مشهور فقها است كه بايد بين مقام و بيت طواف شود اما در اين شرايط كه جمعيت فراوان است اگر متصل به جمعيت هم طواف كند مجزي است.
به تازگي فضاي رمي جمره و ساختمان آن تغييراتي داشت . نظر معظم له در اين باره چيست ؟
در رمي جمره كه امروز از حالت ستون خارج شده و به صورت يك ديوار در آمده است، نظر ايشان اين است كه به هر قسمت اين ديوار سنگ زده شود كافي است.
oحضور حجاج شيعي در کشوري که باورهاي وهابيت در آن ترويج مي شود، آسيب‌هايي را به دنبال دارد. در اين زمينه چه تمهيدي انديشيده شده است ؟
حضرت آيت الله العظمي فاضل لنكراني و ساير مراجع عظام تقليد و مراجع گذشته خصوصاً امام راحل (ره) و نيز رهبر معظم انقلاب، نسبت به اصل مسأله وحدت تكيه دارند و اين مطلبي است كه همه بزرگان به آن قائل هستند اما در عين حال همان‌گونه كه سيره ائمه اطهار (ع) بوده، شيعيان بايد مباني و مسائل اعتقادي خود را كاملاً نگه دارند. اين نكته خيلي مهم است كه وهابيت به ويژه در موسم حج ، تبليغات فراواني دارد. مردم عزيز ما بايد بدانند در اين کتاب‌هايي كه اين‌ها منتشر مي‌كنند، در آغاز اعتقادات شيعه را عوض مي‌كنند و سپس شروع مي‌كنند به حمله به عقايد شيعه. در حالي که از ابتدا ائمه معصومين (ع) و علماي شيعه فرياد زده‌اند كه اين قرآن، همان قرآني است كه بر قلب مبارك پيامبر اكرم (ص) نازل شده اما ايشان اتهام تحريف را به شيعه نسبت مي‌دهند. توصيه من به مردم عزيز اين است که مراقب باشند، از كتاب‌هايي كه چه بسا در مغازه‌ها پخش مي شود استفاده نكنند.
سياست دفاعي بعثه آيت الله فاضل لنکراني در راستاي صيانت از تفکر شيعي چيست؟
ما كتب علمي فقهي، اعتقادي فراواني را در همين ايام حج توزيع مي‌كنيم. در هر سال شايد بيش از هزار جلد كتاب‌هاي تخصصي و استدلالي والد معظم را به علماي آن منطقه ارسال مي‌كنيم. كتاب‌هاي اعتقادي ديگري هم كه لازم است تهيه و بين شيعيان منتشر مي‌كنيم.
بعثه معظم له چه اقدامي براي تعامل علمي با علماي اهل سنت و زدودن فضاهاي اتهام و رفع اختلاف‌ها انجام مي دهد؟
به علماي اهل سنت اعلام آمادگي كرديم كه اگر بخواهند بحث و مناظره داشته باشيم. در سال‌هاي گذشته با علماي مذاهب ديگر براي تقريب مذاهب تلاش مي‌شد و در راستاي تحكيم مباني اعتقادي شيعه به صورت مستدل و منطقي بدون هيچ گونه تعصب و مسايل غير علمي، گفت و گو‌هاي فراواني انجام مي‌گرفت و ما آثار و بركات فراواني را در اين سال‌ها شاهد بوديم.
اما يكي از اشكالاتي كه ما به علماي محترم اهل سنت داشته‌ايم اين است كه در كتابخانههاي ما، آخرين و جديدترين كتب فقهي و تفسيري آن‌ها وجود دارد اما متأسفانه كتابخانههاي خصوصي و عمومي آن‌ها از كتاب‌هاي فقهي و موسوعه‌هاي فقهي علماي شيعه خالي است. برخي از علماي آن‌ها حتي از وجود کتاب «جواهر الكلام» كه يكي از كتاب‌هاي بسيار مهم و گران‌سنگ ماست بي اطلاع هستند. از اين رو يكي از كارهايي كه در دو سه سال اخير بنا به درخواست علماي آنجا، شروع كرديم، ارسال آخرين كتاب‌هاي فقهي علماي شيعه در ايران براي آن هاست .
مثلاً والد معظم ما كتابي در پنج جلد در موضوع حج دارند که ما براي برخي بزرگانشان ارسال كرديم که بسيار استقبال كردند و اظهار تأسف مي‌كردند كه چه‌گونه ما از وجود چنين کتاب‌هايي بي اطلاع بوديم. ما اميدواريم كه ان شاء الله جلساتي در مسائل فقهي و اعتقادي برگزار شود تا همه از حقايق آگاه شوند.
آيا دفاتر مراجع معظم تقليد براي بيشتر کردن نقاط اشتراک در احکام حج فعاليتي انجام داده‌اند تا حجاج کمتر دچار اشکال و ترديد شوند؟
در اين زمينه، هم از سوي دفاتر مراجع معظم تقليد و هم از سوي بعثه مقام معظم رهبري تلاش‌هايي شده است . مثلاً در زمينه قربانگاه و مسأله مطاف و طواف نظرات نزديك به هم است و البته در برخي مسائل، اختلاف فتوي وجود دارد كه طبيعي است و هر كس بايد از كسي كه اعلم تشخيص داده تقليد كند اما در اين زمينه تلاش‌هايي شده و ادامه هم دارد.
جايگاه سياسي کنگره حج را چگونه ارزيابي مي کنيد؟
مسلمانان بايد از اين كنگره عظيم كمال استفاده را داشته باشند. غرض اصلي از دستور خداوند براي حج، يك عمل ظاهري نبوده است. مسلمانان بايد از شرايط زمان آگاهي پيدا كنند و با ارتباط با اهل نظر و بزرگان و شخصيت‌هاي خود، ضرورت‌هاي زمان را درك كنند. علماي ما در حج بايد در جلساتي كه تشكيل مي‌دهند تبادل نظر كنند و آن‌چه كه بايد در جهان اسلام و به نفع اسلام اتفاق بيافتد انجام دهند. بايد از اين فرصت استفاده شود كه البته هنوز تا ظرفيت نهايي فاصله است.
مشركان و صهيونيست‌ها هم نسبت به حج حساسيت عجيبي دارند و از نفس اين عمل سياسي عبادي بسيار مضطرب هستند . خود اين عمل يك قدرت و شوكتي براي مسلمانان است.
به نظر حضرت‌عالي نقش روحانيان کاروان ها در حج از لحاظ فرهنگي چيست ؟
روحانيون، در مسأله حج بايد بيش از گذشته به مسائل علمي، فقهي و سياسي مجهز شوند. اگر امروز روحاني کاروان به مسائل اعتقادي مسلط نباشد، از نظر حجاجي كه همراه او هستند ضعف تلقي مي‌شود. روحاني كاروان بايد يك ماهي كه حجاج در اختيار او هستند بتوانند حاجي را از نظر اعتقادي به مراحل بالايي برساند. اين توصيه والد معظم ماست كه روحاني كاروان نبايد تنها به فكر اين باشد كه حاجي يك تکليف ظاهري را انجام دهد و برگردد، بلكه بايد يك مسلمان واقعي برگردد و مدافع و مبلغ اسلام شود. اگر بتوانيم در حج به اين حد برسيم كه افراد را با اين سرمايه برگردانيم مورد رضايت خداوند قرار خواهيم گرفت. به نظر من هم روحانيون محترم كه ارتباط پيوسته‌اي با بعثه‌ها دارند و هم حجاج، از اين فرصت حج استفاده كافي را داشته باشند تا همه بتوانيم در تكميل بنيان اسلامي خودمان سهيم باشيم.