بيانات حضرت استاد در جمع شب‌زنده‌داران شب نيمه‌‌ي شعبان 15/5/1388 ـ مسجد امام حسن عسکري عليه‌السلام قم
۱۴ شهریور ۱۳۹۰
۱۳:۱۲
۴,۰۳۵
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمد لله ربّ العالمين والصّلاة والسّلام علی سيّدنا و نبيّنا و حبيب قلوبنا أبی القاسم محمّد و علی آله الطّيبين الطّاهرين المعصومين و لعنة الله علی اعدائهم اجمعين.
«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِى ٱلزَّبُورِ مِنۢ بَعْدِ ٱلذِّكْرِ أَنَّ ٱلْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِىَ ٱلصَّٰلِحُونَ»
السّلام عليک يا بقية الله فی أرضه و حجّته علی خلقه و المولی لأمره والمؤتمن علی سرّه
السّلام علی المهدی ألّذی وعد الله تعالی به الامم أن يجمع به الکلم
و يلمّ به الشّعف و يملأ به الأرض قسطاً و عدلاً کما ملأت ظلماً و جوراً.
الحمد لله ربّ العالمين والصّلاة والسّلام علی سيّدنا و نبيّنا و حبيب قلوبنا أبی القاسم محمّد و علی آله الطّيبين الطّاهرين المعصومين و لعنة الله علی اعدائهم اجمعين.
«وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِى ٱلزَّبُورِ مِنۢ بَعْدِ ٱلذِّكْرِ أَنَّ ٱلْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِىَ ٱلصَّٰلِحُونَ»
السّلام عليک يا بقية الله فی أرضه و حجّته علی خلقه و المولی لأمره والمؤتمن علی سرّه
السّلام علی المهدی ألّذی وعد الله تعالی به الامم أن يجمع به الکلم
و يلمّ به الشّعف و يملأ به الأرض قسطاً و عدلاً کما ملأت ظلماً و جوراً.
شب نيمه‌ی شعبان و بسيار شب بزرگی است. بر حسب روايات معتبر که بزرگان از علمای ما بر آنها اعتماد کرده‌اند، بعد از شب قدر هيچ شبی بالاتر از شب نيمه‌ی شعبان نيست. شايد بسياری از خصوصياتی، که خداوند در شب قدر قرار داده است در شب نيمه‌ی شعبان هم باشد.
شب هدايا است. شب رحمت و برکت و عفو است؛ و ليله‌ی غفران و توبه است. در همين شب باز مقدّرات انسان‌ها رقم زده می‌شود. گرچه در ليله‌ی قدر هم همين است، امّا در امشب هم بسياری از مقدّرات انسان‌ها در طول سال آينده رقم زده می‌شود. نکته‌ای که از روايات به خوبی استفاده می‌شود اين است که خود امشب عنوان مقدّسی دارد و وقوع ولادت با سعادت آخرين امام ما فضيلت اضافه‌ای را برای امشب قرار داده است.
در دعاهای امشب هم هست که «الّلهم بحقّ هذا اليوم ومولودها»؛ خود امشب ارزش دارد؛ و ولادت با سعادت امام زمان روحی له الفداه يک ارزش اضافه‌ای را برای امشب قرار داده است. از روايات استفاده می‌شود که ائمه‌ی ما فرموده‌اند: خداوند يک شب را به برکت وجود پيامبر قرار داد و در آن شب باب رحمت و غفران و توبه را برای بندگان خودش مفتوح کرد و به احترام ما اهل‌بيت شب نيمه‌ی شعبان را قرار داد؛ يعنی هرچند قبل از ولادت امام زمان، خود نيمه‌ی شعبان ادعيه و اذکار داشته است، امّا از ازل به همين اعتبار بوده است؛ يعنی به احترام اهل‌بيت، به احترام وجود نازنين اهل‌بيت عصمت و طهارت که گل سر سبد آنها و آن که تمام برنامه‌های اهل‌بيت را به فعليّت تام می‌رساند، امام زمان «عج» است. شما که موفّق هستيد امشب را شب زنده‌داری و احيا کنيد، ببينيد چه توفيق بزرگی را خداوند نصيب شما کرده است.
بسياری از بندگان خدا در غفلت تام هستند؛ بسياری از مسلمانان در غفلت به سر می‌برند؛ امّا خدا عنايت می‌کند و بندگان خاصی را متوجّه می‌کند، آنها را مصمّم می‌کند به شب زنده‌داری، به قيام و قعود و رکوع و سجده. از خصوصيّاتی که امشب دارد و در دعاها حتماً ملاحظه کرده‌ايد، اين است که پيامبر اکرم صلوات الله و سلامه عليه اکثر شب را به سجده‌های مفصّل به سر می‌برد.
حتّی پيامبر به يکی از زن‌های خود که نمی‌دانست پيامبر در اين شب چه می‌کند، فرمود: تو نمی‌دانی که امشب چه شب عظيمی است. آن حضرت در شب نيمه‌ی شعبان سجده و دعا می‌کرد؛ در سجده اشک می‌ريخت؛ بعد از ساعتی سر بر می‌داشت، و دو مرتبه سجده می‌کرد؛ بعد از ساعتی سر بر می‌داشت، صورت خود را روی خاک قرار می‌داد. چه اذکار بلندی، چه دعاهای پر معنا و پر مضمونی برای امشب هست که پيامبر مي‌خواندند.
در روايتی که مرحوم سيّد در اقبال نقل می‌کند پيغمبر می‌فرمايد: من خواب بودم، جبرئيل آمد و گفت: برای چه خوابيده‌اي؟ «فقال: يا محمّد أتنام فی هذه الليلة؟» ای رسول خدا! امشب شب خواب است که تو خوابيده‌ای؟ فرمود: «يا جبرائيل! و ما هذه الليلة؟» اين شب مگر چيست؟ جبرئيل عرض کرد: نيمه‌ی ماه شعبان است.
پيغمبر می‌فرمايد: جبرئيل دست مرا گرفت آورد در بقيع، «فقال إرفع رأسک» ای نبی خدا! ببين امشب در عالم چه خبر است؟ گويا پرده را برای پيامبر کنار زده و حقيقت را به اذن خدا برای پيامبر نشان داده است. فرمود: «فإنّ هذه ليلة تفتح فيها أبواب السّماء فيفتح فيها أبواب الرحمة» ببين ای رسول خدا! خداوند امشب تمام درهای رحمت خود را به سوی بندگانش باز کرده است. تعابيری در اين روايت هست که خيلی جای تأمّل دارد.
فرمود: ابواب رحمت باز شده است؛ باب رضوان و رضايت خدا باز شده است؛ کساني که می‌خواهند به مقام رضا برسند، امشب وقت آن است؛ باب مغفرت خدا باز شده است؛ باب فضل و توبه و نعمت و جود و احسان، همه‌ي ابواب رحمت خدا امشب به سوی بندگان باز شده است. «يعتق الله فيها بعدد شعور النعم وأصوافها»؛ خداوند به تعداد موهاي حيوانات که خيلی زياد است، بندگانش را از جهنّم آزاد می‌کند. و «يثبت الله فيه الآجال» مقدرّات انسان را که چه انسانی چه زمانی می‌ميرد و از دنيا می‌رود بيان می‌کند.
بعد جبرئيل گفت: ای رسول خدا! «من أحياها بتسبيح و تهليل و تکبير و دعاء و صلاة و قرائة و تطوع و استغفار کانت الجنة له منزلاً» کساني که مشغول به تکبير هستند ـ امشب شب تکبير است، شب تحميد است؛ همينطور که نشسته‌ايد تا می‌توانيد «الحمد لله، سبحان الله، لا حول ولا قوة إلاّ بالله، استغفر الله» اين اذکار را زمزمه کنيد و شب را با اين اذکار احيا کنيد ـ جبرئيل مي‌گويد کسانی که مشغول به اين اذکار باشند، بهشت منزل آنها است. «وغفر الله له ما تقدّم من ذنبه و ما تأخّر» هر مقدار گناهی که انجام داده است، خدا او را می‌بخشد.
بعد جبرئيل نماز معروف امشب را که ان شاء الله برادران و خواهران موفّق به آن خواهند شد را به پيامبر مي‌گويد؛ و آن صد رکعت نماز است؛ يعنی پنجاه تا دو رکعت. در هر رکعت بعد از حمد ده مرتبه سوره توحيد را بخواند که مجموعاً می‌شود هزار مرتبه سوره‌ی توحيد. جبرئيل به رسول خدا عرض کرد: اي رسول خدا! اگر کسی اين نماز را بخواند و بعد از نماز ده مرتبه آيت الکرسی و ده مرتبه فاتحة الکتاب و صد مرتبه سبحان الله را بگويد، خداوند صد گناه کبيره‌ای که با هر گناه استحقاق جهنّم دارد را می‌بخشد «وأعطی بکلّ سورة وتسبيحه قصراً في الجنّة» خداوند با هر سوره‌ای قصری برای او در بهشت قرار می‌دهد و «شفّعه الله فی مائة من أهل بيته» يعنی هر کسی که اين نماز را بخواند، خدا او را شفيع صد نفر از خانواده خود قرار می‌دهد؛ «و شرّکه فی ثواب الشّهداء» او را در ثواب شهدا شريک می‌کند؛ «و أعطاه الله ما يعطی صائمی هذ الشهر» کسانی که اين يک ماه شعبان را موفّق به روزه‌داری بودند، خدا ثواب آنها را به شخصی که اين نماز را خوانده است می‌دهد.
بعد جبرئيل می‌گويد: اي رسول خدا «فأحيها يا محمّد، وأمر أمتّک بإحيائها» هم خودت اين شب را احيا کن و بيدار باش و مشغول راز و نياز با خدا باش و هم به امّت خودت امر کن که آنها نيز اين شب را احيا کنند؛ «و التقرّب إلی الله بالعمل فيها، فإنّها ليلة شريفة» ای رسول خدا! اين شب، شب با شرافتی است «لقد أتيتک يا محمّد! وما فی السّماء ملک»؛ جبرئيل مي‌گويد: ای رسول خدا! من آمدم به تو از فضيلت و اعمال و نماز‌ها و سجده‌ها و دعاهای امشب خبر بدهم، امّا بدان که در آسمان نمی‌دانی چه خبر است؟ ملائکه در حال رکوع و سجود و دعا و قيام و قعود هستند.
اگر کسی اهل دل باشد و نظر بيفکند به آسمان، تحليل و تکبير و تسبيح ملائکه را مي بيند؛ اين گفته از آن جهت است‌که مبادا انسان مغرور بشود و فکر کند در تمام عالم فقط اوست که امشب بيدار است و عدّه‌ای کم. فرشته‌ها که تعداد آنها صدها برابر انسان‌های کره‌ي زمين است، همه مشغول رکوع و سجده و قيام و قعود و تکبير و استغفار و تسبيح هستند. باز جبرئيل عرض می‌کند: اي رسول خدا «إنّ الله تعالی يطلع فی هذه الليلة فيغفر لکلّ مؤمن قائم يصلّی» خدا امشب نگاه می‌کند هر مؤمنی که ايستاده و نماز می‌خواند، او را مورد غفران خود قرار می‌دهد؛ هر کسی که نشسته و «سبحان الله» می‌گويد، و هر کسی که در حال رکوع و سجده است، هر کسی که ذکر خدا می‌گويد، همه را مورد بخشش خود قرار مي‌دهد؛ «و هی ليلة لا يدعوا فيها داع إلاّ استجيب له»، از شب‌هايی که خدا تضمين کرده دعای بندگان خود را مستجاب کند، امشب است. امّا چه دعايی بايد بکنيم؟
دعای برای عاقبت به خيری خود، عمر انسان زود می‌آيد و زود تمام می‌شود، نمی‌دانيم عاقبت ما چه خواهد شد و نمی‌دانيم که آيا با حالت مسلم بودن از دنيا می‌رويم يا نه، از دعاهاي انبيای بزرگ اين بوده است که خدايا ما را مسلمان بميران؛ ما را با ايمان و اعتقاد بميران؛ دعا بکنيم برای رضايت صاحب اصلی خودمان حجت بن الحسن العسکری عجّل الله تعالی فرجه الشّريف.
شعبان‌ها می‌آيد، نيمه‌های شعبان سپری می‌شود و جشن‌ها گرفته می‌شود، امّا ما چقدر قابليّت داريم که با امام و صاحب خودمان ارتباط واقعی پيدا کنيم؟ آيا از خودمان سؤال کرده‌ايم وقتی نماز می‌خوانيم آيا کسی که امروز صاحب اصلی ما است، بعد از نماز به ما تقبل الله می‌گويد يا اين‌که خدای نکرده می‌گويد هم آبروي خودت را بردی و هم آبروي ما را، اين چه نمازي است که خواندی؟
چقدر ما توجّه می‌کنيم که امسال نيمه شعبان تا چه اندازه به آن حضرت نزديک‌تر شديم؟ به حقيقت امامت چقدر توجّه بيشتر پيدا کرديم؟ چقدر پردها برای ما کنار رفته و چقدر به ما اجازه داده‌اند که جلو برويم؟ چقدر زندگي‌مان را پاک‌تر کرديم؟ چقدر نامه‌ی اعمالمان را روشن‌تر کرديم؟
به شما عرض کنم که يکی از وعده‌هايی که خدای تبارک و تعالی به کسانی که در چنين شبی احيا می‌کنند داده است اين است که اين افراد از کسانی هستند که در روز قيامت نامه ی اعمالشان به دست راستشان داده خواهد شد. و خوشا به حال شما و خوشا به حال شما، طوبي لکم. خدا می‌فرمايد هر کسی که نشسته مشغول ذکر است، او را می‌بخشد و هر دعای صحيحی را خداوند اجابت می‌کند. «ولا سائل إلّا أعطی» هر کسی هر چه از خدا بخواهد خدا به او می‌دهد.
مبادا يک وقت چيزهای ظاهری دنيوی پيش پا افتاده که خدا به کفّار هم می‌دهد، طلب کنيد! امشب بايد چيزهايی از خدا خواست که خدا به اين زودی به بندگان معمولی خود نمی‌دهد. «ولا مستغفر إلّا غفر له» هر کسی بگويد خدايا من آمده‌ام توبه کنم، ببخش مرا، اشک بريزد، قلب او بلرزد، خدا توبه‌ي او را می‌پذيرد و عجيب اين است همان‌طور که در ماه رمضان اين روايت وارد شده است که بدبخت کسی است که رمضان بگذرد و خدا او را نبخشد، اينجا هم شبيه آن است که «من حرم من خيرها فقد حرم» جبرئيل عرض مي‌کند: ای رسول خدا! آن کسی که امشب از درگاه خدا محروم شد، بدبخت و بيچاره است.
امّا دعايی که پيغمبر دارد؛ اين دعا را هم مقداری ترجمه کنم و کم کم عرائض خودم را به پايان برسانم. نبايد اين شب‌ها سخنرانی بشود؛ من هم فکر می کردم که وقت سخنرانی نيست، بايد دعا و روايات و مضامينی که امشب وارد شده است را بيان کرد. يکي از دعاهاي امشب پيامبر اين بوده است: «اللهم أقسم لنا من خشيتک ما يحول بيننا و بين معصيتک» خدايا چيزی که امشب آمده‌ام از تو بخواهم اين است که خشيت را در دلم قرار دهی، ترس از خودت را در دل من قرار دهی که بين من و گناهان تو مانع بشود.
چرا ما وقتی مواجه با معصيت می‌شويم، ياد خدا نيستيم؟ اصلاً چرا خداي نکرده وقتی مواجه با معصيت می‌شويم، از ارتکاب معصيت نمي‌ترسيم؟ برای اين است که خداوند اين خشيت را هنوز به ما نداده است و دست خود ما نيست. آن انسانی که موقع مواجهه با معصيت بلرزد و اشکش جاری شود و سرش را پايين بياندازد و شرمسار شود و بر سر خودش بزند، بايد بداند که اين لطفی است که خدا به او کرده است.
پيغمبر می‌فرمايد: خدايا اين خشيت را امروز به ما بده که وقتی با معصيت و نافرمانی تو مواجه می‌شويم، بين ما و معصيت مانع بشود و نگذارد وارد معصيت تو بشويم؛ «و من طاعتک ما تبلغنا به رضوانک» خدايا من يک طاعت مخصوصی را امشب از تو می‌خواهم؛ فقط نمی‌خواهم دو رکعت نماز و روزه را به عنوان طاعت تو در قيامت بگويم؛ نه، من يک اطاعتی می‌خواهم که هر آن رضايت تو نسبت به من بيشتر شود؛ من به مقام رضا برسم؛ «و من اليقين ما يهوّن علينا به من مصيبات الدنيا» خدا يا يقين به ما بده، آن يقينی که همه‌ی مصيبت‌های دنيا را برای انسان مؤمن آسان می‌کند.
خود شما بهتر از من می‌دانيد که مقام يقين به اين زودی‌ها نصيب کسی نخواهد شد؛ خيلی‌ها از اين مقام بی‌بهره‌اند. اين جزو ادعيه‌ی پيامبر ما در چنين شبی بوده است و عرض کنم طبق آن‌چه که مرحوم سيد بن طاووس در اقبال بيان کرده‌اند، سی راوی از پيامبر اکرم نقل می‌کنند که اگر کسي موفّق به خواندن نماز امشب شود، خدا هفتاد نظر به او می‌کند. اصلاً می‌فهميم چه می‌گوييم؟
نظر و عنايت خدا و يک گوشه‌ای از عنايت خدا برای روشن کردن همه‌ی عالم کافی است؛ از دعاهای اوليای خدا است که هميشه می‌گويند خدايا وجهت را به طرف ما قرار بده؛ رويت را از ما برمگردان «لا تطرد وجهک عنّی». آن وقت کسی که موفّق به اين نماز می‌شود، هفتاد بار خدا به او نظر می‌کند. عرض کردم، اين را يک نفر و دو نفر نگفته‌اند؛ سی راوی اين را نقل کرده است؛ و پيغمبر فرمود در هر نظر، خداوند هفتاد حاجت انسان را برآورده می‌کند که کوچک‌ترين آنها بخشش است.
خوشا به حال شما و خوشا به حال آن‌هايی که در هر نقطه‌ای هستند و ما هم خبر نداريم مشغول احيای امشب هستند و اعمال امشب را موفّق هستند. «اللّهم إنّی عليک فقير» اين‌ها را زمزمه کنيد؛ اين دعاهايی که در مفاتيح آمده و چندين برابر آن در کتاب اقبال مرحوم سيّد آمده است را زمزمه کنيد.
اظهار فقر کنيم به خدا؛ «اللّهم إنّی عليک فقير» کساني که حج می‌روند، بهترين دعا وقتی که خانه خدا را طواف می‌کنند، همين تعبير است که «اللّهم إنّی عليک فقير و إنّی خائف مستجير» خدايا من به تو پناه آورده‌ام «ربّ لا تبدّل اسمی ولا تغيّر جسمی» خدايا مبادا اسم مرا عوض کنی، مبادا اسم مرا از صالحين برداری و در فاسقين قرار دهی؛ مبادا اسم مرا از مسلمان برداری و در کافرين قرار دهی؛ مبادا اسم مرا از متّقين برداری در غير متّقين قرار دهی. «أعوذ بعفوک من عقابک»: خدايا وقتی عقاب تو را می‌بينم، پناه به عفو تو می‌برم؛ «و برحمتک من عذابک و أعوذ برضاک من سخطک و أعوذ بک منک»: خدايا از خودت به خودت پناه می‌برم.
همه‌ی حرف‌ها در اين دعا وجود دارد؛ «جلّ ثناؤک أنت کما أثنيت علی نفسک». شب نيمه شعبان است؛ عرض کردم با قطع نظر از ولادت صاحب الامر روحی له الفداء، خود امشب ارزش دارد و اين ولادت فضيلت آن را بيشتر کرده است.
آيه‌ای که اوّل عرايضم خواندم را فقط ترجمه کنم و آن را هم وقتی با خدا مناجات می‌کنيد جزء خاطرات ذهنی خودتان قرار دهيد. آيه‌ي شريفه اين بود: «وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِى ٱلزَّبُورِ مِنۢ بَعْدِ ٱلذِّكْرِ أَنَّ ٱلْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِىَ ٱلصَّٰلِحُونَ» خداوند وعده داده است که زمين برای بندگان صالحش است. روايات معتبر داريم که بندگان صالح امام زمان و ياران او هستند؛ ما نمی دانيم زمان ظهور چه موقع است؟ حتی کسی نمی‌تواند بگويد زمان ظهور نزديک است.
بر حسب منابع روايی ما، ظهور دفعتاً وارد می‌شود و همه می‌گويند چطور شد که واقع شد؟ امّا بالاخره ما آرزو داريم؛ و از آرزوهای هر انسان منتظر و هر کسی که امشب را احيا می‌کند اين است که ما می‌خواهيم جزو اعوان و انصار آن حضرت باشيم.
بايد به خدا عرض کنيم که خدايا! ما را جزء اين عباد صالح که در زمره‌ی ياران حجّت تو‌ست قرار بده. خدايا همه‌ی ما را در زمره‌ی صالحين قرار بده. خدايا دعاهای همه‌ی ما را مستجاب بفرما. در اين شب به بهترين نحو به ما و همه‌ي مؤمنين توفيق احيا و شب زنده‌داری، توفيق سجده و مناجات و راز و نياز با خودت را عنايت بفرما. بهترين رحمت‌ها و عنايات خودت را نصيب همه‌ی ما بفرما. والسّلام عليکم و رحمت الله و برکاته.