گفتگوی «اجتهاد» با آیت‌الله فاضل لنکراني(دامت برکاته) به مناسبت هفته پژوهش
۲۴ آذر ۱۳۹۳
۱۵:۵۲
۳,۹۵۴
خلاصه خبر :
شبکه اجتهاد: آیت‌الله فاضل لنکرانی(دامت برکاته) تاکید می‌کند حوزه‌های علمیه پژوهش‌ها را بر اساس مبانی علمی و اجتهادی ارائه می‌دهند نه میل و خواسته دولت‌ها.
ايشان در بخشی دیگر تصریح می‌کند پژوهش‌های مورد نیاز فراوانی داریم، روزی نیست برای یک فقیه موضوع جدید پژوهشی مطرح نشود؛ لذا اگر طلبه‌ای تمام وقتش را برای تحقیق در این مسائل پژوهشی صرف کند بازهم کم است و این نیاز هر روز گسترش پیدا می‌کند.
متن گفتگو با آیت‌الله حاج شیخ محمدجواد فاضل لنکرانی استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه قم و رئیس مرکز فقهی ائمه‌اطهار(علیهمالسلام) با خبرنگار اجتهاد را در ادامه می‌خوانید.
اجتهاد: با توجه به این‌که درس فقه‌الحکومه چند سالیست در حوزه علمیه قم تدریس می‌شود و نیز پژوهش‌های خوبی در این زمینه انجام شده است. در دیگر مسائل مورد نیاز جامعه چه اقداماتی از سوی مدرسین و نهاد حوزه صورت گرفته است؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: حوزه‌های علمیه همیشه در حال تحقیق و پژوهش بوده و هست مخصوصاً در بعد فقاهتی؛ درس خارج به معنای واقعی کلمه، درسی است که مدرس بتواند یک مطلب جدید و عمیقی را ارائه دهد که بحمدالله این وجود دارد. در کنار این کرسی‌های درس، مراکز تخصصی هم هستند که فعالیت می‌کنند و پژوهش‌های خوبی توسط مراکز تحقیقاتی ارائه می‌شود، حتی پژوهش‌هایی که شاید با نظر دولت‌ها موافق نباشد.
در چند سال گذشته مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهمالسلام) کارهای فراوانی نسبت به عدم جواز کنترل جمعیت انجام داده است، نشست‌هایی داشتیم و مقالاتی تنظیم شد و همچنین با کمیسیون فرهنگی و بهداشت مجلس جلساتی برگزار گردید. مصاحبه‌هایی صورت گرفت که خوشبختانه نظر مقام معظم رهبری این بود و تاکید داشتند کنترل جمعیت به ضرر کشور است و باید برداشته شود.
این طور نیست که بگوییم هر چه دولت‌ها بخواهند حوزه‌های علمیه همان را تایید و یا تقویت می‌کنند. واقعاً مراکز فقهی، پژوهش‌ها را بر اساس مبانی علمی و اجتهادی ارائه می‌دهند. در حال حاضر بحث تلقیح مصنوعی مطرح است، بنده در مرکز فقهی اثبات کردم که فقط تلقیح مصنوعی بین زن و شوهر جایز است و تمام کارهایی که اکنون انجام می‌دهند حرام است؛ حالا این‌ها گوش به حرف نمی‌دهند مطلبی دیگر است.
تا آنجا که من خبر دارم تلقیح مصنوعی در ایران آمار بالایی دارد و شاید در دنیا به این نحو نباشد. چند سال پیش در جهرم کنگره‌ای با موضوع تثبیت تلقیح مصنوعی برگزار شد و از من هم دعوت کردند که متأسفانه توفیق حضور نداشتم، ولی پیغام دادم این روشی را که دنبال می‌کنید اگر کنترل نشود تا پنجاه سال دیگر با یک نسلی مواجه می‌شویم که نه پدرش را می‌شناسیم و نه مادرش را و نه عمه و خاله‌اش را، یک نسل بدون هویت و منقطع از هر انسانی داریم و این روند فجایعی بوجود می‌آورد.
اجتهاد: حضرتعالی سالیان متمادی در حوزه علمیه مشغول تدریس و پژوهش هستید، چه توصیه‌ای به فقه‌پژوهان دارید؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: خدمت طلاب و فضلاء عرض می‌کنم، ما پژوهش‌های مورد نیاز فراوانی داریم، روزی نیست برای یک فقیه موضوع جدید پژوهشی مطرح نشود؛ لذا اگر طلبه‌ای تمام وقتش را برای تحقیق در این مسائل پژوهشی صرف کند بازهم کم است و این نیاز هر روز گسترش پیدا می‌کند مخصوصاً با این اقبالی که دنیا به اسلام و مکتب اهلبیت(علیهمالسلام) پیدا کرده است.
وظیفه ما در پژوهش بسیار زیاد است. باید عمیق درس بخوانیم، عمیق کار کنیم، عمیق پژوهش انجام دهیم و نتایج را به جامعه علمی عرضه کنیم. مثلاً در بحث تولید سلاح‌های کشتار جمعی که رهبر معظم انقلاب فتوا بر حرمت دادند، مرکز فقهی ائمه اطهار(علیهمالسلام) در هشت جلسه نشست‌های مهمی با فقها و بزرگان برگزار کرد و بحث‌های پخته و استدلال‌های جدیدی مطرح شد؛ مقالات بسیار خوبی در این زمینه مکتوب شد. باید از این قبیل پژوهش‌ها انجام دهیم و این نوع مباحث بسیار فر اوان است و نیاز به بررسی دارد.
اجتهاد: تاکنون چه موضوعات پژوهشی را مطرح فرموده‌اید؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: یکی از موضوعاتی که مطرح شد این است که در فقه موارد حق و حکم کاملاً مشخص نشده است. در باب وکالت امروزه وکالت‌هایی داریم که در معاملات می‌گویند وکالت بلاعزل؛ آیا در این وکالت، موکل می‌تواند و یا اصلا حق دارد با یک شرط این عزل را کنار بگذارد یا نه! آن وقت برمی‌گردد به این‌که آیا این حکم است یا حق. من به بعضی از فضلا گفته‌ام همه‌ی فقه را بررسی کنند و تمام موارد حق و حکم را جدا کنند. البته من هم بیست سال پیش رساله‌ای در مورد حق و حکم نوشته‌ام ولی نیاز به پژوهش جدیدی در این موضوع دارد.
یا در بحث استصحاب بزرگان ما به روایاتی تمسک و عمل می‌کنند در حالی که من همین امسال در بحث استصحاب، روایاتی را آورده‌ام که از این روایات می‌شود استصحاب استقبالی را استفاده کرد. باید کنکاشی در روایات بشود که آیا ادله استصحاب منحصر به همین روایات صحیحه اول و دوم است و یا بعضی از روایات دیگر هم در این مورد وجود دارد.
اجتهاد: در پایان بفرمایید، آیا با این پژوهش‌ها و مسائل نو، نیاز به تاسیس ابواب جدید فقهی داریم؟
آیت‌الله فاضل لنکرانی: بله؛ ببینید این پژوهش‌ها هریک عناوین جدیدی ایجاد می‌کند، خود بحث فقه‌حکومتی یک عنوان بسیار جدید است. امسال اگر شما به بحث‌های خارج و فقه و اصول ما مراجعه کنید، تا کنون چند موضوع جدید را به ارائه نموده‌ام که طلاب می‌توانند پیرامون آن کار فقهی و پژوهشی انجام بدهند.