عزاداريها بايد به همان شکل سنتی برگزار شود/حنجره پاک مداحان بايد انقلابی و سياسی باشد

توفيقي است كه در خدمت شاعران محترم آييني استان و مداحان، مرثيه سرايان كه افتخار اين استان و افتخار قم و افتخار شيعه هستند، در اين مجموعه‌‌ي مبارك حضور داريم.

عرايضم را در دو قسمت تقديم مي‌‌كنم؛ قسمت اول به مناسبت حلول ماه محرم الحرام 1440 است كه در آستانه ورود به اين ماه هستيم محرم ماهي است كه در درون شيعيان انقلابي برپا کرده و قلوب آنها را تطهير مجدد مي‌‌كند و نفوس علاقمندان تكامل پيدا مي‌‌‌كند، صرفاً عزاداري نيست، ماهي است كه به بركت ورود به اين عزا، به بركت تقرب به امام حسين(عليه‌‌السلام)، به بركت نزديك شدن به حادثه كربلا تكامل پيدا مي‌‌كنيم. همانطوري كه ماه رمضان ماه تكامل عقل و ديانت انسان است.

اساساً اين همه سفارش‌‌ها براي عزاداري فقط به خاطر اين نيست كه ما ياد امام حسين(عليه‌‌السلام) را زنده نگه داريم، بلكه براي زنده شدن خود است، براي حفظ كردن جامعه‌‌‌ي مسلمين آن هم در اين زمان با اين همه مشكلات و با اين همه فسادها است. اميد ما به محرم است، اميد ما به اين است كه امام حسين(عليه‌‌السلام) عنايتي به مجموعه بشر و نظر خاصي به شيعيان خود كند و دست همه ما را بگيرد و از اين منجلاب‌‌هاي اقتصادي و اخلاقي و سياسي محفوظ بدارد.

با اين مقدمه اين روايت را تقديم كنم، مرحوم محدث نوری در دارالسلام مي‌‌گويند روزي در منزل امام سجاد(عليه‌‌السلام) مجلس روضه برقرار بود ـ روضه امام حسين(عليه‌‌السلام) از روز عاشورا شروع شد و بلكه قبل از آن. خود امام حسين(عليه‌‌السلام) براي علي اكبرش روضه خواند، با شهادت هر شهيدي روضه آغاز شد، مرثيه آغاز شد، شعر آغاز شد، مصيبت سرايي و مرثيه سرايي آغاز شد ـ روضه‌‌خوان مجلس آنقدر از ذكر مصائب امام حسين(عليه‌‌السلام) گفت تا اينکه «قام علی طوله و نطح الجدار بوجهه فکسر انفه و شجّ رأسه و سال دمه علی صدره و خرّ مغشّیا علیه من شدة الحزن و البکاء»؛ امام سجاد(عليه‌‌السلام) در آن مجلس برخاست و صورت شريف خود را به ديوار كوبيد.

خيلي روايت عجيبي است. امام معصوم صورت خود را به ديوار مي‌‌كوبد، بيني حضرت شكست و سرش شکافت و خون جاري شد و از شدت گريه و حزن غش کرد. البته ما نمي‌‌توانيم عمق مصيبت و فاجعه را درك كنيم همان طوري كه مي‌‌گوييم امام بايد بر امام نماز بخواند، امام هم بايد بر امام گريه كند، چون اوست که عمق فاجعه را مي‌‌فهمد.

ائمه ما هم اصل عزاداري و هم كيفيت عزاداري را ما ياد داده‌‌اند.

يك عده نگويند چرا سينه‌‌زني مي‌‌کنيد؟ سينه‌‌زني سخت‌‌تر است يا اينكه امام از شدت حزن صورت خود را به ديوار بکوبد؟ قابل مقايسه نيست. من به برکت توفيق حضور در اين جلسه يازده عنوان در روايات يافته‌‌ام که البته بعضي با هم مرتبط هستند و مناسب است که شعرا اين عناوين را در مضمون شعرشان بياورند.

ممکن است فکر کنيم تنها چيزي که در عزاداري وجود دارد گريه است. بعضي افراد هم که ريشه ديني‌‌شان ضعيف‌‌تر است اصلاً گريه نمي‌‌كنند و ايراد مي‌‌گيرند چرا اشك مي‌‌ريزيد؟ چون نمي‌‌فهمند، إقامه عزاي امام حسين(عليه‌‌السلام) چيست؟

غير از مسئله بكاء يازده عنوان ديگر وجود دارد که با ملاحظه اين روايات ديگر معنا ندارد، کسي بگويد در عزاداري فرياد نزنيد، سينه‌‌زني و زنجيرزني نكنيد، چون در روايات مي‌‌فرمايند از شدت حزن فرياد بزنيد.

من همين امروز متأسفانه در اين فضاي مجازي ديدم يک آقايي كه چندان اعتقاد فقهي هم ندارد گفته در عزاداري طبل زدن و علم و کتل لازم نيست، فقط بنشينيد به وعظ واعظ توجه كنيد. انسان تعجب مي‌‌كند!

جزع يك مرتبه از گريه بالاتر است؛ در روايت دارد وقتي جبرئيل خبر كشته شدن امام حسين را به پيامبر عرض كرد «فجزع رسول الله(ص)»؛ حضرت نه فقط اشکش جاري شد، بلکه به جزع افتاد.

عنوان دوم؛ عنوان «صيحه» است، كه در لغت عرب يعني با صداي بلند فرياد زدن. اين را زياد شنيدهايم هنگام شهادت حضرت علي اكبر وقتي صداي علي اكبر به گوش امام حسين(عليه‌‌السلام) رسيد که مي‌‌گفت: «يا أبتاه هذا جدي رسول الله قد سقاني بكأسه الأوفى شربة لا أظمأ بعدها أبدا و هو يقول العجل العجل فإن لك كأسا مذخورة حتى تشربها الساعة فصاح الحسين(ع)...»؛ صداي امام به فرياد بلند شد. بگذاريد در عزاي امام حسين(عليه‌‌السلام) مردم فرياد بزنند، تشويقشان كنيد، امام حسين(ع) براي شهادت علي اكبر فرياد زده است.

پيامبر(ص) فرمود: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ جَاءَتْ فَاطِمَةُ ع فِي لُمَةٍ مِنْ نِسَائِهَا فَيُقَالُ لَهَا ادْخُلِي الْجَنَّةَ فَتَقُولُ لَا أَدْخُلُ حَتَّى أَعْلَمَ مَا صُنِعَ بِوُلْدِي مِنْ بَعْدِي فَيُقَالُ لَهَا انْظُرِي فِي قَلْبِ الْقِيَامَةِ فَتَنْظُرُ إِلَى الْحُسَيْنِ ع قَائِماً وَ لَيْسَ عَلَيْهِ رَأْسٌ فَتَصْرُخُ صَرْخَةً وَ أَصْرُخُ لِصُرَاخِهَا وَ تَصْرُخُ الْمَلَائِكَةُ لِصُرَاخِهَا فَيَغْضَبُ اللهُ عَزَّ وَ جَلَّ عِنْدَ ذَلِك‏...»؛ وقتي روز قيامت برپا شود فاطمه(سلام الله عليها) وارد شده و به حضرت ندا مي‌‌شود داخل بهشت گردد. حضرت مي‌‌گويد من وارد بهشت نميشوم تا ببينم چه بر سر پسر من آمد؟ ندا مي‌‌آيد: فاطمه به قلب قيامت نگاه كن. معلوم مي‌‌شود در قيامت امام حسين(ع) در قلب قيامت است. حضرت به قلب قيامت نظر افکنده و مي‌‌بيند امام حسين(ع) ايستاده و سر ندارد. بيبي فرياد مي‌‌كشد. بعد پيغمبر مي‌‌فرمايد در اثر صرخه‌‌ي دخترم فاطمه، من هم فرياد مي‌‌زنم، من كه فرياد مي‌‌زنم، ملائكه هم فرياد مي‌‌زنند.

خوشا به حال عزيزاني که مشمول دعاي امام صادق(عليه‌‌السلام) هستند.

«عجّه» باز مثل «صرخه» است. امام صادق(ع) فرمود: «فَإِنَّ الْحُسَيْنَ(ع) لَمَّا قُتِلَ عَجَّتِ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَنْ عَلَيْهِمَا وَ الْمَلَائِكَة»؛ هنگامي که امام حسين(عليه‌‌السلام) به شهادت رسيد آسمانها و زمين و موجودات در آنها و ملائکه، عجّه زدند.

عنوان ديگر؛ «شهقه» است. راجع به «شهقه» چه روايت عجيبي است. در کلام عرب يك كلمه «شهقه» و يك کلمه «زفره» وجود دارد. «زفره» يعني درون انسان از شدت مصيب و داغي كه انسان ديده قابل كنترل نيست و بهم مي‌‌ريزد. اما «شهقه» ضد زفره است، يعني خود را نگه مي‌‌دارد.

امام صادق(ع) فرمود: پيغمبر فرموده: «إِذَا كَانَ يَوْمُ الْقِيَامَةِ نُصِبَ لِفَاطِمَةَ قُبَّةٌ مِنْ نُورٍ وَ يُقْبِلُ الْحُسَيْنُ(ع) وَ رَأْسُهُ فِي يَدِهِ فَإِذَا رَأَتْهُ شَهَقَتْ شَهْقَةً فَلَا يَبْقَى فِي الْمَوْقِفِ مَلَكٌ وَ لَا نَبِيٌّ إِلَّا بَكَى لِبُكَائِهَا...»؛ وقتي روز قيامت مي‌‌شود خدا يك قبهاي از نور براي فاطمه نصب مي‌‌كند. امام حسين(ع) خدمت مادر مي‌‌آيد در حالي که سر مباركش در دستش است. وقتي حضرت زهرا(سلام الله عليها) اين منظره را مي‌‌بيند «شهقت»، فرياد مي‌‌زند.

من واقعاً تعجب مي‌‌كنم از سخن بعضي از آقايان که مي‌‌گويند سينه‌‌زني نكنيد. سينه زدن سنگينتر است يا صورت زدن؟ كدام زحمتش بيشتر است؟

در روايت دارد شب عاشورا وقتي امام حسين(عليه‌‌السلام) خبر شهادت خود را داد، زينب(سلام الله عليها) به امام حسين(ع) عرض مي‌‌کند: «يَا وَيْلَتَاهْ‏ أَ فَتُغْتَصَبُ نَفْسُكَ اغْتِصَاباً فَذَاكَ أَقْرَحُ لِقَلْبِي وَ أَشَدُّ عَلَى نَفْسِي؟»؛ واي بر من. آيا خودت را براي كشته شدن آماده مي‌‌كني؟ فرمود: بله. در ادامه مي‌‌فرمايد: «ثُمَّ لَطَمَتْ وَجْهَهَا...»؛ حضرت زينب(سلام الله عليها) وقتي خبر شهادت امام حسين(عليه‌‌السلام) را از حضرت شنيد به صورت خودش زد و بيهوش شد. بعد شما مي‌‌گوئيد سينه‌‌زني نكنيد؟!

گاهي در مجالس عزاداري مي‌‌بينيد حتي بعضي از اين جوان‌‌هاي كم سن و سال بيهوش مي‌‌شوند، مي‌‌گوييم اين ضعف اعصاب دارد. نخير! گاهي اوقات درد او بيشتر از من و شماست. او بيشتر از ما مي‌‌سوزد كه چرا امام حسين اينطور شد؟

برگزاري اين عزاداريها به شکل سنّتي همانطور كه امام خميني(رضوان الله تعالي عليه) فرمودند و رهبري معظم انقلاب هم تأكيد دارند هيچ ترديدي در آن نيست. مجال نيست من بخواهم برخي از فروع و مسائل ديگر را عرض كنم، بايد به همين روش برگزار شود.

بايد هر چه بتوانيم عزاداري را با شكوه، با سر و صدا، با علم و علمات، با پرچم و پرچمها، با كوتلها و طبلها، برگزار كنيم، در و ديوار را به صدا دربياوريد، ما درست نميتوانيم متوجه حقيقت اين عزاداري شويم.

اين را عرض كنم در روايتي يكي از اصحاب امام صادق(عليه‌‌السلام) عرض كرد آقا شما را خيلي اندوهگين مي‌‌بينم. فرمود صداي ملائكه‌‌اي را مي‌‌شنوم كه دور قبر امام حسين(عليه‌‌السلام) دائماً گريه مي‌‌كنند.

اما قسمت دوم اينكه، برادران بزرگوار و مداحان عزيزي که همه‌‌ شما مايه افتخار هستيد، چه مداحي كه مشهور است و چه كسي كه مشهور نيست، هر كسي كه نفس و زبانش براي اهلبيت كار مي‌‌كند افتخار شيعه است، مشهور بودن و نبودن، صدا و سيمايي بودن يا نبودن نقشي ندارد، اگر مانعي نباشد.

مداح و شاعر اهلبيت بايد يك مثالي از امام حسين(عليه‌‌السلام) باشد، يعني وجودش نمايانگر دين و اسلام باشد، نيائيم پشت تريبون با يك سوزي بخوانيم و بعد در جلسات خصوصي و در فضاهاي مجازي شوخي‌‌هاي عجيب و غريب از ما منتشر شود.

اين شأن مداح امام حسين(ع) نيست. البته اين افراد خيلي هم كم هستند. ولي خيلي مراقب باشيد همان طور كه يك طلبه يا روحاني، بايد در خلوت خودش امور ديني و اخلاقي را صد در صد رعايت و شئون خود را حفظ كند، يك مداح هم بايد اين چنين باشد، اخلاقش با ديگران فرق كند، خلق و خويش با خانواده و اجتماع و فاميلش الگو باشد.

نكته دوم اينكه اين مداحي يك سرمايه‌‌اي است كه امام حسين(ع) در اختيار شما قرار داده. اين سرمايه پرارزش را براي جناح‌‌هاي سياسي استفاده نكنيد، آن را براي اصول انقلاب استفاده كنيد. حنجره پاک مداحان بايد انقلابي و سياسي باشد، اما جناحي نباشد.

اگر مداح امروز ما شعري از انقلاب نخواند به امام حسين(عليه‌‌السلام) و شهداء جفا كرده است. انقلاب ما از عاشورا و از برکات قيام امام حسين(عليه‌‌السلام) است. ريشه‌‌ي انقلاب ما در عاشورا و محرم است. اگر مداحي بگويد من كاري به انقلاب ندارم، نه فقط به انقلاب و شهداء جفا کرده، بلکه به امام حسين(عليه‌‌السلام) جفا کرده است. اين سرمايه‌‌اي است كه در اختيار شماست، اين را در اختيار گروه‌‌ها و اشخاص قرار ندهيد.

نكته سوم سرودن اشعار محكم است. گاهي اشعاري شنيده مي‌‌شود که بوي كفر و شرك از آن مي‌‌آيد. بحمدلله شعرايي كه اعتقادات محكم دارند بسيار هستند. از اشعار خوب آنها استفاده کنيد. اين اشعار بايد محكم باشد.

آخرين نكته اينکه در اين شرايط مراقب توطئه‌‌ها و نقشه‌‌هاي دشمن باشيد، هر كسي به اندازه خودش وظيفه دارد، در اين مقطع حساس از انقلاب اسلامي مردم از نقشه‌‌هاي شوم دشمنان آگاه کرده و آنها را دعوت به وحدت و همبستگي در خنثي کردن توطئه‌‌ها نمايد.

اميدوارم إن شاء الله اين جلسه محترم بركات زيادي داشته باشد و الگويي براي استان‌‌ها باشد. هم اشعار شعراي ما در رأس اشعار شعرا باشد و هم مداحان عزيز و انقلابي و متدين ما.

خدايا نام ما را در زمره‌‌ي نوكران خاص امام حسين(عليه‌‌السلام) ثبت بفرما.

والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته