شیوه تبلیغ مؤثر
۲۲ اسفند ۱۴۰۱
۱۶:۰۹
۹۶۹
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحيمْ
الْحَمْدُ للّه رَبِّ الْعَالَمِينْ وَصَلَى الله عَلَىٰ سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينْ
الْحَمْدُ للّه رَبِّ الْعَالَمِينْ وَصَلَى الله عَلَىٰ سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينْ
خدمت فضلای بزرگوار و شخصیتهایی که علاوه بر تدریس، تحصیل، تحقیق و پژوهش به امر تبلیغ هم اهتمام دارید و این گروه بسیار بابرکت را تشکیل دادهاید خوشآمد میگویم.
اولین نکته اینکه ما طلبهها در زمان معاصر بیش از هر چیزی باید خودمان را از جهات علمی مجهز کنیم.
این قضایای اخیر و این گام دوم انقلاب به تعبیر رهبری معظم انقلاب یا مجموعه شرایطی که در ایران و خارج ایران است، یک پیام روشن برای ما دارد و آن اینست که ما دین را بهتر و دقیقتر بشناسیم، هر چه دقیقتر دین را بشناسیم بهتر میتوانیم آن را برای جامعه بیان کنیم.
قضایای اخیر نشان داد که در معرفی قرآن به نسل امروز کوتاهی کرده ایم. با این همه زحماتی که علما و بزرگان ما متحمل شده اند ما در معرفی منابع دینی وحتی حوادث مسلم تاریخی مثل قضایای عاشورا و مهدویت نه درست تحقیق کردیم و نه توانسته ایم ان را بخوبی به جامعه معرفی کنیم.
الآن این گروههای مدعی مهدویت چرا در جامعه جا باز میکنند؟ یک علتش کوتاهی من و شماست. ما وقتی در این قضیه کار نمیکنیم مقاله نمینویسیم، شبهات را پاسخ نمیدهیم، یک عده در طرف مقابل از این ظرفیت جوانها استفاده کرده و آنها را به سمت خود جذب میکنند
لذا نکته اول این است که باید خودمان را از جهات علمی تقویت کنیم. شما طلبههای مازندران طلبههای بسیار بااستعداد و دارای چهرههای درجه اول علمی هستید هم در قدیم و هم در زمان معاصر. در فقه، تفسیر و فلسفه بخشی از چهرههای نخبه روحانیت مربوط به مازندرانیهاست و این دلالت می کند که این استعداد و انگیزه در طلاب مازندرانی زیاد است.
اشکال کار بسیاری از مبلغین این است که میگویند ما راه تبلیغ را انتخاب کردهایم، انگاه ده مطلب برای منبر حفظ میکنند یا برای ماه رمضان سی منبرآماده میکنند و سال بعد همان را دوباره تکرار میکنند. این ضعف بزرگی است.
یک مبلغ واجد شرایط، نباید یک سخنرانی تکراری داشته باشد، چرا؟ برای اینکه منابعش تکراری نیست و بیشمار است، اگر بخواهید اعتقادیات را بیان کنید، آنقدر آیه و روایت در اعتقادیات هست که اگر آن را به عدد ایام عمرتان تقسیم کنید باز زیاد میآورید، یعنی ایام عمر تمام میگردد ولی مطالب هنوز باقی مانده است. همینطور در اخلاقیات و جنبههای سیاسی دین و احکام و فقه به معنای کلان.
البته بعضی از موضوعات باید تکرار شود، نظیرتأکید به تقوای الهی در هر نماز جمعهای که تصریح به آن واجب است چون یک سری مطالب هم برگوینده لازم است و هم برشنونده، لذا سعی کنید وقتتان را روی مطالعه صرف کنید.
گاهی در مورد تدریس، میگوییم مدرس واقعی کسی است که در درجه اول تدریس را برای خودش بگوید، باید خودش هفت هشت ساعت مطالعه کرده و اندوختههایی پیدا کند یک مقدارش را با تدریس در اختیار طلبهها قرار بدهد اما بیشتر باید برای خودش کار کند تا بتواند خودرا قویتر کند. یک مبلغ واقعی هم همینطور باید باشد.
هر سال حساب کنید برای ماه رمضان امسال چند آیه جدید را مورد بحث قرار داده و چه نکات جدیدی را توانستم از این آیات به دست آورم و به جامعه منتقل کنم.
یک مبلغ باید یک برنامه مطالعاتی مستمر داشته باشد. مثلاً یک دور بحار را به تنهایی یا با مباحثه مطالعه کرده باشد، یک گروه پانزده یا بیست نفره از فضلا را در قم میشناسم که حدود بیش از بیست سال است که سفینة البحار مرحوم حاج شیخ عباس را یک دور از اول تا آخر مباحثه کردهاند. این چقدر کار خوبی است! خودشان میگویند بسیار در منبرها و افکار و اندیشه و اعتقادات ما مؤثر بوده است.
من بعضی را می شناسم که در امر تبلیغ یک دور بحارالانوار را مباحثه کرده اند، یکی از مبلغین میگفت من دانشنامه امام حسین(علیه السلام) را یک دور از اول تا آخر بحث کردهام، نه اینکه فقط مطالعه کرده و رد شده باشم.
سعی کنید یک دور تفسیر فارسی یا مجمع البیان یا صافی یا هر تفسیر دیگرکه برایتان روان است را مباحثه کنید.
یک مبلغ باید احاطه اجمالی به منابع دینی از قرآن، روایات، کتب معتبر علمی مثل همین بحار و نظایر آن داشته باشد و این با یک روز و یک ساعت نمیشود. یک کار مستمر لازم دارد. هر روز کنار کارهای روزمرهتان دوساعت برای مطالعاتی که خودتان را از جهت علمی برای تبلیغ قویترکند بگذارید و مطالب را فیش برداری کنید. در جلساتی که دارید روش فیش برداری را بیاموزید تا برای مجالسی که نیاز دارید بتوانید از آن استفاده کنید.
نکته دوم: این حرف را باور نداشته باشید که نسل امروز از دین جدا شده یا با دین مقابله میکند.
البته هدف اصلی دشمن همین است، دشمن دنبال جدا کردن نسل امروز آن هم نه فقط ایران بلکه کل بشراز کتب آسمانی است. می خواهد مسیحی را از مسیحیت، یهودی را از یهودیت، مسلمان را از اسلام جدا کند. این یک طرح اسرائیلی است که دنبالش هستند و خیلی هم تلاش میکنند.
ولی خوشوقتانه از برکت انقلاب اسلامی هم در کشور خودمان و هم خارج از کشور، مجموعاً گرایش به اسلام زیاد میشود. همین دیروز بود که در فضای مجازی خواندم دبیر کل سازمان ملل یک آیه از آیات قرآن را خوانده و اثبات کرده که اسلام دین تروریستی نیست و دین رحمت است، چقدر این مهم است! بشر امروز دنبال حقیقت ودنبال نجات خوداست، جوانان دنبال گمشده خودو مردم دنبال هدایتند منتهی ما درست نتوانستیم با نسل امروز و مخاطبین ارتباط برقرارکنیم.
اگر یک مبلغ روحانی گرفتاراین ذهنیت باشد که مردم امروز کاری به دین ندارند و جوانان با دین رفیق نیستند و من هم آب در هاون میکوبم و فایده ندارد! نتیجه این می شود که با حالت یأس برخورد میکندونشاط در تبلیغ نخواهدداشت . اما اگر این باور را داشته باشد که همین جوانی که دراغتشاشات آمده داد زده و شعار داده، اگر با منطق و با روش درست، با محبت و عطوفت با او برخورد شود که باورش اید ما قبل از اینکه دلسوز خود باشیم دلسوز او هستیم، باورش بشود که ما واقعاً دنبال سعادت و خوشبختی او هستیم، آنگاه حرف ما را میپذیرد.
چون ما در دین حرف خلاف منطق نداریم! ممکن است یک جاهایی منطق دین را نفهمیم که چیست؟ ولی هر چه در دین هست بر اساس منطق است، پس این باور را داشته باشید که باید با نسل امروز همانطورکه رهبری معظم هم تحت عنوان جهاد تبیین فرمودند یکی از اصول جهاد تبیین مخاطب باوری است، یعنی من باور کنم که درمخاطب آمادگی تبیین وجود دارد و دنبال درک حقایق است، بعد این میطلبد اگر یک جاهایی با برخوردهایی ناسازگاریا توهینهایی مواجه شدیم رنجیده نشویم.
اتفاقاً این لطف کار است ما کسی را بالاتر از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) نداشتیم، حضرت با همین برخوردها و اذیت های عجیب و غریب مشرکین مواجه بود تا جایی که از بالای پشت بام امعاء و احشاء حیوانات را بر سر حضرت خالی میکردند، اما حضرت صبر میکرد، ما هم باید تحمل داشته و آماده باشیم. اگر یک جوانی ناسزا گفت، زود از کوره در نرویم و مقابله نکنیم . مقاومت در این راه خیلی اثر دارد.
نکته دیگر در ایام تبلیغ ارتباط با مردم است، نباید مردم یک مبلغ را فقط بالای منبر ببینند، باید در هر جا و منطقهای از هر راهکاری استفاده کنید که با مردم جلسه داشته باشید ولو منبر نباشد و جلسه تان گفتگوی طرفینی باشد، به یک پیرمردی و یک آدم معتمد و جوانی بگوئید من دلم میخواهد یک ساعت با هم حرف بزنیم، تو حرف بزن من یاد بگیرم، امروز روش تبلیغ مسیحیت تبشیری همین است، نمی خواهم بگویم ما باید آنها را الگو قرار بدهیم،اما آنها با همین روش جوانها را فریب میدهند، یک هدیهای به یک دختر خانمی میدهند و بعد هم میگویند این هم انجیل و اوراجذب می کنند .
باید با جوانان ارتباط برقرار کنیم، باید با معلمین و هریک از اقشار مختلف از راه خودش وارد شویم و جلساتی داشته باشیم. خود ارتباط با مردم امروز مهمترین عامل در جهاد تبیین است و الا اگر بخواهیم بالای منبر تبیین کنیم، ولی شنونده فقط به احترام امام حسین یا ماه رمضان نشسته و منبری هم بالای منبر است، چه فایده دارد؟ در جهاد تبیین ارتباط با مردم یکی از عوامل بسیار مهم است.
اکنون در آستانه ماه مبارک رمضان هستیم که ماه رحمت است . یک جهت رحمت این است که دلها فکرها و اندیشهها برای پذیرش انوار الهی آماده است، یعنی خدا زمینه را برای ما آماده کرده که حرف حق را بزنیم و تبلیغ کنیم. امیدوارم با هماهنگی وتبادل افکار و جلسات مستمربین خود بتوانید اثرات مهمی را درمنطقه خودو یا وسیعتر از آن در شهرهای اطراف و در کل مازندران و ایران داشته باشید.
امروز یک طلبه باحضورش در فضای مجازی میتواند در کل دنیا مؤثر باشدو مخاطب از کل دنیا داشته باشد به شرط اینکه واقعاً مسیر را درست طی کند و حرفهای جذاب، قوی ومحکم داشته باشد این خیلی بد است که گاهی یک خطیب یا امام جمعهای یک قضیهای را اشتباه نقل کندیاتعابیر موهن در آن ذکرکند، به طوری که مخاطبش بگوید چقدر این فرد اطلاعاتش کم است یا چقدر تعبیرات سخیف در نماز جمعه به کار برده؟! اینها خیلی مهم است.
در روایات هم داریم حرفی را که در آن تردید دارید مطلقا بیان نکنید، هر حرفی میخواهید بزنید اول بسنجیدبرای خودتان محکم هست یا نه؟ مسئله از شما میپرسند، اگر میدانید جواب دهید و اگر نمیدانید بگوئید نمیدانم.
مراجعی مثل مرحوم والد ما گاهی مقلدینشان میآمدند یک مسئله میپرسیدند میفرمودند الآن در ذهنم نیست و باید به حاشیه عروه مراجعه کنم ببینم چه نوشتم؟ مرحوم حاج شیخ مرتضی حائری که زبانزد بود کتابهای فقهی و اصولیشان از بسیاری از نجفیها قویتر است با این حال گاهی که از ایشان مسئله ای میپرسیدند میگفت نمیدانم.
در مسائل فقهی، اعتقادی، سیاسی، حتی در مسائل اقتصادی کشور آنچه را که میدانید بگوئید و در آنچه نمیدانید اظهار نظر نکنید.
از نکاتی که در روایات بسیار بر آن تأکید شده این است که حتی نسبت به آنچه دلیلش را میدانید و محکم هم هست، اما بیانش تالی فاسد دارد، آن را بازگو نکنید.
گاهی بعضی از خطبا قضایایی را که برای خواص خیلی روشن است در مجالس عمومی که سطح فکر پایینی دارند و نمیتوانند آن مطلب را بپذیرند نقل می کنند، مثل ولایت تکوینی ائمه معصومین(علیهم السلام) که نقش شیر در پرده را تبدیل به شیر زنده کرده اند اتفاقاً در روایتی فرموده اند مطلب صحیحی که مخاطب ظرفیت پذیرش آن را ندارد نگوئید.
بله امام جواد و امام رضا(علیهما السلام) این کار را کرده و اینگونه ا مور هم در ولایت تکوینی ائمه(علیهم السلام) چیزی نیست ولی جایی که مخاطب نمیتواند ان را بپذیرد نباید گفته شود بنابراین آنچه محکم است و زمینه پذیرش را دارد باید بگوئیم.
متأسفانه در زمان ما راجع به علما و مراجع یک قصهها و خرافات و حرفهای غیر صحیح میزنند، اینها را برای مردم نگوئیم، من گاهی در تلویزیون دیده ام یک آقایی راجع به مرجع بزرگواری که نزد همه محترم است میگوید این آقا قدرت حرکت روی آب داشت. این چه فایده ای برای مخاطب دارد؟ بله انسان به اراده خدا میتواند ولی وقتی مخاطب نمیتواند آن را هضم کند نباید بگویید. بیائید از نماز شبش، از توجهش به آخرت، از إعراضش نسبت به دنیا و از اخلاقش بگوئید، تا این آقا نگوید من که نمیتوانم روی آب راه بروم پس این آقا به درد الگو بودن برای من نمیخورد.
امیدوارم خدای متعال توفیقات شما و همه ما را زیاد کند و ماه رمضان بسیار خوبی را برای ما مقدر گرداند تا در پایان ماه رمضان هم خود را اصلاح نموده و هم در جامعه تأثیرگذار باشیم و هم به دین و انقلاب و مردم خدمت کرده باشیم و با دست پر از ماه رمضان خارج شویم.
والسلام علیکم و رحمة الله و برکاته