طلبه برای ورود در علوم تخصصی مخصوصا علم کلام، باید بر اصول فقه مسلط باشد
۲۴ مرداد ۱۴۰۲
۱۸:۱۱
۷۳۲
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحيمْ
الْحَمْدُ للّه رَبِّ الْعَالَمِينْ وَصَلَى الله عَلَىٰ سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينْ
الْحَمْدُ للّه رَبِّ الْعَالَمِينْ وَصَلَى الله عَلَىٰ سَيِّدَنَا مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينْ
خدای متعال را شاکرم که توفیق دیدار اساتید معظم این مجموعه را همانند سنوات گذشته عنایت فرمود و از فرمایشات آقایان بهره‌مند شدم.
از توفیقات مدیر محترم این مرکز جناب آقای افضل آبادی این است که از اساتید مبرز و شخصیت‌هایی که ثبوتا و اثباتاً دارای معیار هستند دعوت به همکاری نموده و نتیجه بخشی این مجموعه هم مرهون زحمات این اساتید است.
از همه بزرگواران تشکر میکنم خصوصا از آقای افضل آبادی که با مدیریت کم نظیر این مجموعه را به خوبی اداره میکنند. رشد اینجا در هر سال برای ما و دوستان ما در قم محسوس است و خود ایشان هم در جریان هستند که حتی الامکان هر چه برای این مجموعه لازم دانسته‌‌اند در خدمتشان بوده‌‌ایم.
از شورای مدیریت حوزه خراسان و دوستانی که قبلاً مسئول بودند و عزیزانی که جدید آمده‌‌اند تشکر میکنم. کاملاً روشن است یکی از عوامل استمرار این مجموعه همکاری با مدیریت حوزه است.
وظیفه مهمی امروز بر عهده روحانیت و حوزه‌هاست که باید همگی تمام وقت تلاش کنیم تا این وظیفه به خوبی انجام شود. خدا را شاکریم که این هماهنگی و این ارتباط صمیمی بین این مجموعه و حوزه مقدسه خراسان وجود دارد.
بعد از این نکات مقدماتی، چند نکته را عرض میکنم.
یک خلأی که در این گونه مراکز کلامی وجود دارد جدا بودن از مباحث اصول فقه است. امسال بحمدالله یک متنی را آماده کرده‌‌اند تا طلابی که اشتغال به علم کلام دارند این مباحث اصول فقه را هم ملاحظه کنند. واقعاً کلام بدون اصول، هیچ نتیجه‌ای ندارد. اگر کسی اصول را بلد نباشد، قدرت فهم قرآن و روایات را ندارد، و اگر کسی قدرت فهم این دو منبع قوی وغنی را نداشته باشد چطور می‌تواند در مباحث کلامی آن موضع اصلی دین را دریافت و مطرح کند.
حتما این روزها در فضای مجازی مشاهده کردید که برای تخطئه بحث حجاب، برخی افراد مدعی حتی در میان روحانیت آیات حجاب را کاملا عوامانه مورد تحلیل قرار می‌دهند، که اگر این مسئله را ریشه یابی کنیم برمی‌گردد به اینکه دست این افراد از اصول خالی است لذا آیات قرآن را تفسیر به رأی میکنند.
واقعاً کسی که اصول را بلد نباشد بدون هیچ تردیدی گرفتار تفسیر به رأی میشود. آقایانی که در مباحث کلامی پژوهش میکنند حتی در مسائل جریان شناسی، آشنایی با مذاهب و عقاید مذاهبی، اگر بخواهند آنها را خوب تحلیل کرده و بطلانشان را ثابت کنند، تا اصول بلد نباشند نمی‌توانند. از این جهت تقاضا میکنم روی مسئله اصول تکیه کنید، نه اینکه یک آشنایی اجمالی از عناوین مباحث اصولی پیدا کنند، این کافی نیست. طلبه باید اصول در دستش باشد، تا بتواند در علوم تخصصی وارد شود.
اگر بخواهد متخصص در حدیث و تفسیر شود، مبانی اصولی می‌خواهد. اگر از من به عنوان یک طلبه حوزه بپرسند می‌‌گویم تا کسی یک دوره اصول نخوانده، نه حق دارد قضاوت کند و نه حق دارد وارد رشته‌های تخصصی شود.
الآن یکی از مشکلات ما در امر قضاء، خالی بودن دست بعضی از قضات در مباحث علمی است. لذا تقاضا میکنم به علم اصول بها بدهید.
برنامه‌‌های درسی خودتان را هم محدود به چهار سال نکنید چنانچه زمان بیشتری لازم داشتید آن را را با طلاب در میان بگذارید و بگوئید می‌خواهیم شما یک نتیجه حسابی و ثمره واقعی داشته باشید، نه اینکه صرفا محفوظاتی پیدا کنید و مدرکی بگیرید تا در جایی استخدام شوید.
امروز بزرگترین خطری که حوزه‌های شیعه را تهدید می‌کند «مقاصد الشریعه» است. ماه رمضان در دو جلسه‌‌ای که در همین مشهد برگزار شد کلیاتی از آنرا گفتم و اشکالاتش را فی الجمله بیان کردم.
مقاصد الشریعه امروز دست اهل‌سنت را از قرآن خالی می‌کند. چون وقتی پای مقاصد به کار آمد همه آیات قرآن و همه روایات و متون، طریق می‌شوند. چون می‌گویند آنچه موضوعیت دارد، غایت این آیات وروایات است. پس باید سراغ غایت برویم و آن را اخذ کنیم، لذا به این مساله اهمیت بدهید.
من چند سالی مقید بودم در نمایشگاه بین المللی کتاب شرکت کنم، هر سال می‌دیدم که از انتشارات کشورهای عربی و ناشرین عرب کتابهای زیادی راجع به مقاصد الشریعه عرضه میشود. ما آنها را برای کتابخانه مرکز فقهی قم خریداری می‌‌کردیم، شاید الان بیش از صد عنوان کتاب در مقاصد الشریعه داشته باشیم.
در سفری که به نجف اشرف داشتم خدمت آقای سیستانی عرض کردم چه فکری برای مقاصد الشریعه فرموده‌‌اید؟ ایشان پرسید آقای فاضل مقاصد الشریعه چیست؟ یک مقدار که توضیح دادم فرمودند حرفهای شاطبی را می‌گوئی؟ عرض کردم که کاش بر شاطبی باقی مانده بودند، حرفهای عجیب‌تری دارند. بعد عرض کردم که زشت نیست این همه کتاب از طرف اهل سنت در مورد مقاصد الشریعه نوشته میشود و به حوزه‌های شیعه می‌آید، اما تا به حال یک نقد راجع به اینها نوشته نشده است؟! فرمودند باید دنبال شود.
یکی ازدغدغه‌‌های اصلی من الآن همین مقاصد الشریعه است که باید به آن توجه شود.
به دنبال فرمایشی که رهبری معظم انقلاب در مورد مسئله تبلیغ فرمودند که باید اولویت اول حوزه‌ها باشد، پیشنهاد جناب آقای اسفندیاری بسیار خوب است که یک گروه اجرایی در این مجموعه تشکیل شود تا ضرورت‌های این سه استان خراسان را بررسی کند آنگاه با توجه به توانمندی‌هایی که در گروههای علمی این مرکز وجود دارد، بتوانیم برنامه‌‌ریزی کرده و نتیجه خیلی خوبی به دست آوریم.
زمان ما زمانی است که اگر انسان بخواهد دست روی دست بگذارد دشمن کار خودش را می‌کند. دشمن بالمعنی الخاص یعنی وهابیت و بالمعنی العام هم جبهه کفر است، که با تمام قوا دارند کار میکنند و دنبال این هستند که دین را از دست مردم بگیرند.
شما ببینید یک استاد دانشگاه، چهار ساعت در یک جلسه صحبت کرده، از این چهار ساعت سیزده دقیقه‌اش را برای من فرستاده‌‌اند. در این سیزده دقیقه با یک بیان خیلی روان استدلال می‌کند که با این انقلاب ثابت شد دین نمی‌تواند زندگی مردم را تأمین کند! می‌گوید الآن زمان بحث از روحانیت و ولایت فقیه و حکومت اسلامی گذشته، اکنون دَوَران امر بین دین و زندگی است.
با فکر خامشان می‌گویند این بحث‌ها دیگر جا ندارد. ما به این نتیجه رسیدیم که این دین با این خصوصیات که مناسک خاص دارد، نماز، روزه، حج، حجاب، خمس، زکات، جهاد، در این زمان نمی تواند زندگی بشر را تأمین کند. بعد می‌گوید در دوران بین دین و زندگی اگر از مردم بپرسید می‌گویند باید زندگی کنیم، ما دینی می‌خواهیم که زندگی ما را تأمین کند سپس می‌‌افزاید من خیلی روشن به شما بگویم زمانه به جایی رسیده که بخش زیادی از جامعه، دین و خدا و پیامبر و ائمه خودشان را انتخاب کرده‌‌اند اما به فقهای جدید و مناسک جدید نیازدارند، و این فقهاء جدید هم تولید شده‌‌اندتا این نیازهای جامعه را تامین نمایند.
یعنی فقیهی تربیت شده که بگوید اگر زمانه اقتضا می‌کند شراب خورده شود مردم مجازند شراب بخورند، یا زنا آزاد شود.
این فرد که فقیه نیست از هر سفیهی سفیه‌تر است. ببینید چقدر کار میکنند؟! عده زیادی از مردم و جوانان اگر این را بشنوند تزلزل پیدا میکنند، این قدر ماهرانه تلاش میکنند دین را تخطئه کنند.
بنابراین وظیفه خیلی سنگین است. اولاً باید خدای تبارک و تعالی کمک کند. ما باید از او استمداد جوییم و به اهلبیت(علیهم السلام) متوسل شویم، ولی در درجه بعد باید کار کنیم.
من امروز در بحثی که در مرکز فقهی داشتم گفتم ما هنوز فقه را برای حوزه‌های خودمان درست بیان نکرده‌‌ایم. طلبه‌ای که درس خارج شرکت می‌کند هنوز یک دید عمیق و دقیق راجع به خود فقه ندارد. فقهی را که اساس این نظام و انقلاب ماست هنوز درست تبیین و تفهیم نکرده‌‌ایم، نه برای حوزه‌ها و نه برای مردم، مردم چرا باید از فقه بِبُرند؟ این اشکالی است که به ما حوزوی‌ها و اساتید و طلاب برمی‌گردد که باید کار کنیم؟
امروز باید لااقل هر استادی از اساتید حوزه، با فضای مجازی ارتباط داشته باشد، یکی از شبهات القایی را از فضای مجازی بگیرد روز بعد برای طلاب مطرح کند و پاسخ بدهد. دشمن دارد هجمه می‌کند و ما هم سکوت می‌کنیم. فوقش این است که یک فریاد مختصری یکی از گوشه‌ای برآورد و این کافی نیست.
به هر حال تشکیل گروه اجرایی لازم است. اینکه برخی از آقایان فرمودند ما باید خروجی داشته باشیم. خروجی همین است که یک فردی بتواند مذهب حق را، مذهب امامیه را با آیات قرآن، ادله، عقل، تبیین کند، بتواند جریان‌ها را خوب بشناسد.
امروز مسئولین امنیتی ما هم باید کاملا جریان شناسی را بلد باشند تا جریانات خطرناک وهابیت نتواند فریبشان دهند.
اینکه آقایان فرمودند اینجا باید قطب شود درست است. چطور در مسائل امنیتی، شورای عالی امنیت ملی، قطب مسائل امنیتی کشور است، باید اینجور مراکز هم قطب فکری نهادهای کشور باشد.
متأسفانه همیشه دولت مطالبه‌گر از حوزه است که حوزه چرا کم کاری می‌کند، ولی خودش هیچ ارتباطی با حوزه‌ها ندارد! کجا شنیده ایم در این چهل سال رئیس جمهور به وزیر و مسئولین امنیتی دستور بدهد که در مسائل جریان شناسی، در مسائل فکری با حوزه‌ها و بخش‌های تخصصی حوزه ارتباط داشته باشید؟ متأسفانه نبوده است.
در مورد ارتباط با مجموعههای علمی حوزه و دانشگاه این ارتباط‌‌ها باید خیلی زیاد شود تا از موازی‌کاری جلوگیری شود. همین طور در مورد ارتباط با مجموعههای کشوری و نهادهای سیاسی و... .
من به سهم خودم به عنوان کوچکترین خادم این مجموعه از همه آقایان تشکر میکنم و همه دعا کنیم این مجموعه توفیقات بیشتری داشته باشد، نشریات و کتبی که در این مرکزتولید و منتشر میشود، طلاب زبده وتوانمندی که در این مجموعه تحصیل میکنند همچنین اساتید قوی و طرازی که به تدریس اشتغال دارند، همگی نمایانگر رشد و اعتلای آن می‌‌باشند.
إن شاء الله بتوانیم برای حفظ و تقویت دین و نشر مکتب اهلبیت(علیهم السلام) بیشتر استفاده کنیم.
والسلام علیکم و رحمة الله وبرکاته