آشنايي با مرکز جهاني فقه ائمه اطهار (ع)[حوزه نيوز]
۱۹ شهریور ۱۳۹۰
۱۴:۴۴
۳,۷۸۳
خلاصه خبر :
مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) از جمله مجموعه‌هاي آموزشي و پژوهشي است که با پشتيباني‌هاي مرحوم آيت‌الله العظمي فاضل لنکراني و حضور فضلاي حوزه در زمان حيات ايشان شکل گرفت و پس از مدتي کار احداث ساختمان جديد آن در قم آغاز شد.
آخرین رویداد ها
مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) از جمله مجموعه‌هاي آموزشي و پژوهشي است که با پشتيباني‌هاي مرحوم آيت‌الله العظمي فاضل لنکراني و حضور فضلاي حوزه در زمان حيات ايشان شکل گرفت و پس از مدتي کار احداث ساختمان جديد آن در قم آغاز شد.
آنچه در پي مي‌آيد متن گفت‌وگوي حجت‌الاسلام والمسلمين جواد فاضل با خبرنگار مرکز خبر حوزه است که در آستانه افتتاح ساختمان جديد اين مرکز با عنوان «مرکز جهاني فقه ائمه اطهار(ع)» صورت گرفته است.
* انديشه ساخت مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) به چه زماني بر مي‌گردد؟
- به سال‌هاي دور که مرحوم والد ما حضرت آيت‌الله فاضل لنکراني رضوان ا.. تعالي عليه با فکر بسيار نو و اصيل خود به دنبال تاسيس آن بودند.
* اين مرکز دقيقاً چه سالي و با چه هدفي تاسيس شد؟
- همانطورکه مي‌دانيد ظرفيت‌هاي عظيم و استعدادهاي درخشان فراواني در حوزه‌هاي علميه وجود دارد که برنامه‌ريزي براي اين افراد خصوصاً در زمينه فقه و اجتهاد، ضروري به نظر مي‌رسد و مرحوم والد از قبل، هشدار مي‌دادند که حضور فضلاي حوزه در امر قضاء، دانشگاه‌ها، مراکز نظامي و انتظامي و ديگر شوؤن حکومتي منجر به کاهش مجتهدين قوي در آينده مي‌شود و در برنامه‌ريزي براي پر کردن اين خلا تاکيد مي‌کردند، بنابراين به همت ايشان مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) در سال 1376 تاسيس شد.
* چه شد که به عنوان مرکز فقهي ائمه اطهار(ع) نامگذاري شد؟
- آن موقعي که مي‌خواستيم اينجا را به ثبت برسانيم به مرحوم والد عرض شد که اسمش را مرکز فقهي آيت‌الله فاضل بگذاريم، اما ايشان فرمودند " بنويسيد مرکز فقهي ائمه اطهار (ع) " و برکات اين نام براي ما مشهود بوده است.
* اين مرکز از چه بخش‌هايي تشکيل شده است؟
- آموزش، پژوهش،کتابخانه و رايانه از بخش‌هاي اين مرکز به شمار مي‌روند.
* اگر موافق باشيد بحث را با بخش آموزش آغاز کنيم.
- بسيار خوب، ما در بخش آموزش توانسته‌ايم حدود 100 الي 110 طلبه با استعداد را گزينش کنيم.
* معيار شما براي پذيرش چيست؟
- در ابتدا از ميان کساني که حداقل 6 سال درس خارج فقه و اصول را ديده بودند امتحان ورودي به عمل مي‌آمد، اما به مرور به اين ضرورت واقف شديم که بايد يک برنامه خاصي هم نسبت به رسائل و مکاسب داشته باشيم و لذا از سال 1379 طرحي ويژه براي اين افراد گذاشته شد.
* روش کار در اين دوره‌ها را توضيح دهيد.
- اينها به چند گروه تقسيم مي‌شوند که در راس هر گروه، يک استاد قرار دارد و تحت نظر ايشان تحقيق و پژوهش مي‌کنند به طوري که تاکنون بيش از دويست رساله فقهي و اصولي نوشته شده که بعضي‌هايش قابل چاپ است و بعضي نيز نياز به تجديد نظر دارد تا به مرحله چاپ برسد.
* خروجي اين کار و به اصطلاح فايده اين روش چيست؟
- افرادي که از اينجا خارج مي‌شوند واقعا قدرت تدريس دارند و حداقل فايده اين کار اين است که همه اينها خودشان مي‌توانند در آينده از مدرسين سطوح عالي و بلکه مدرسين دروس خارج حوزه شوند؛ يعني اگر حوزه مي خواست برنامه اي براي تربيت مدرس تنظيم کند به اين خوبي تنظيم نمي‌شد البته اين را عرض کنم که با زحمت زياد توانسته‌ايم تا حالا حدود 60 درصد برنامه را پياده کنيم، اما همين مقدار، عاملي براي ايجاد ذهن قوي براي طلبه ها شده است.
مرکز جهاني فقه ائمه اطهار (ع)
* ويژگي برنامه آموزشي شما چيست؟
- عملاً اينها مجبورند هر روز تدريس کنند؛يعني هر موضوعي را که استاد بيان مي کند فردا طلبه بايد موضوع را با آنچه استاد بيان کرده ارائه دهد و استاد، نواقص را به او گوشزد مي کند و طلاب نيز نحوه تدريس را ارزيابي و تحليل مي کنند. يعني طوري برنامه‌ريزي شده است که قدرت بيان و اشکال گرفتن اينها قوي شود.
* در واقع بر خلاف روش متداول،کلاس غالباً در اختيار طلبه‌هاست.
- دقيقا همين طور است.
* در هرگروه چند طلبه حضور دارد؟
- بين پنج تا ده نفر.
* علت محدود بودن تعداد افراد در هر گروه چيست؟
- معمولا طلاب و فضلا که به درس مدرسين بزرگ مي‌روند، حتي مراجعه به منابع نمي کنند يعني وقتي استاد مطلبي را از حاشيه مرحوم اصفهاني و يا از کتاب مرحوم آقاي خويي نقل مي‌کند طلبه به همين اکتفا کرده و در مباحثه از آن استفاده مي کند، اما برنامه درسي در اين مرکز اين است که طلبه خودش به منبع اصلي آن نظريه مراجعه نمايد، چه بسا برداشت طلبه از آن نظريه غير از آن باشد که استاد دارد.
* برنامه آموزشي شما چند ساله است؟
- هفت سال برنامه درسي و يک سال هم برنامه مطالعاتي دارند و بعد هم بايد پايان نامه بنويسند.بعد از اين مرحله در صورت تمايل مي‌توانند در گروه‌هاي تخصصي حضور يابند.
* درباره گروه‌هاي تخصصي بيشتر توضيح دهيد.
- گروه هاي تخصصي مانند فقه معاملات، فقه قضا، فقه سياسي ، فقه امور بين‌الملل، فقه کودکان، فقه بانوان و فقه مسائل پزشکي تشکيل شده است که هر طلبه فاضلي به فراخور استعداد خود جذب اين گروهها مي‌شود و کار در اين گروه ها مرکب از آموزش و پژوهش بوده و در بسياري از سمينارها و همايش‌هاي فقهي- پزشکي که در کشور تشکيل مي شود با فضلاي اينجا ارتباط دارند و اينها با ارائه مقاله و سخنراني در مجامع آنها حضور پيدا مي‌کنند.
* موسوعه احکام کودکان هم برآمده از همين گروه‌هاي تخصصي است؟
- اين طرح هاي تحقيقاتي مربوط به گروه‌هاي پژوهشي است که در آن محققين متعددي پروژه‌هاي فقهي مهم را انجام مي‌دهند.البته غير از موسوعه احکام الاطفال، کارهاي مختلفي انجام گرفته که مباحث فقه پزشکي ، تلقيح مصنوعي و زکات از جمله آنها به شمار مي رود.
* بسيار خوب درباره کتابخانه اين مرکز بفرماييد.
- طبق فرمايش مرحوم والد قرار شد در کتابخانه تخصصي فقهي، تمام کتاب‌هاي فقهي و اصولي از گذشتگان و امروزي‌ها جمع‌آوري شود و آيت‌الله استادي به عنوان يک فرد خبره در امر کتاب، بارها گفته اند که اين کتابخانه نظير ندارد و امروز اين کتابخانه با 40 هزار جلد کتاب داراي آخرين تحقيقات در مسائل فقهي و اصولي است.
* چه کساني اجازه استفاده از اين کتابخانه را دارند؟
- در شرايط فعلي و با توجه به فضاي محدودي که مربوط به کتابخانه است، فقط محققين و کساني که مي خواهند سطح چهار حوزه را بگذرانند از آن استفاده مي‌کنند و هميشه از صبح تا شب مملو از محققين است.
* راجع به پايگاه اينترنتي اين مجموعه توضيح دهيد.
- مرحوم والد جزو اولين شخصيت‌هاي حوزوي بود که در عرصه اينترنت حضور يافت و پايگاه اينترنتي ايشان در سال 1379 فعال شد و مقلدين ايشان از ايران و نقاط مختلف دنيا ارتباط داشتند و هم اکنون سايت ايشان به 27 زبان دنيا فعال است و عليرغم گذشت دو سال از فوت ايشان روزانه حدود 50 تا 70 ايميل دريافت مي‌شود.
* ظاهرا کار ساخت مرکز جهاني فقه ائمه اطهار(ع) رو به اتمام است.علت احداث اين ساختمان چيست؟
- فضاي فعلي با کارهايي که در چشم‌انداز اين مرکز در نظر گرفته شده بود همخواني نداشت و همين الان براي برگزاري کلاس هاي درس محدوديت داريم لذا در همان دوران مرحوم والد تصميم گرفتند ساختمان بزرگي با امکانات لازم احداث گردد که نوعي مرکزيت براي شعبه هاي خارج از قم داشته باشد.
* چه شعبه‌هايي در خارج از قم داريد؟
- اين مرکز در مشهد،افغانستان و سوريه داراي شعبه است و در حال برنامه‌ريزي براي راه‌اندازي شعبه‌اي در مالزي و آذربايجان هستيم.
مرکز جهاني فقه ائمه اطهار (ع)
* گام‌هاي اوليه براي احداث مرکز جهاني فقه ائمه اطهار(ع) چگونه برداشته شد؟
- مساحت اين مرکز حدود 5 هزار متر مربع است که هزينه خريد آن توسط يکي از مقلدين آقا در سال پرداخت شده و نقشه مورد نظر طراحي و ساخت آن آغاز شد.
* زيربناي آن چقدر است؟
- اين ساختمان داراي شش طبقه و نيم و حدود 25 هزار مترمربع زيربنا است که در آن يک شبستان مناسب در حدود هزار متر مربع براي مجالس و مراسم نماز در نظر گرفته شده است.
* کتابخانه آن چگونه است؟
- شامل يک قرائت‌خانه در حدود 1500 متر مربع ،يک سالن مخزن با ظرفيت حداقل 200هزار جلد کتاب و سالن ويژه محققين با صد دستگاه رايانه و تجهيزات جانبي است که قصد داريم علاوه بر کتابخانه تخصصي،کتابخانه عمومي هم داشته باشيم، زيرا تعداد کتابخانه هاي عمومي در قم،کم است و حتي بعضي از روزها را مي‌توانيم به خانم ها اختصاص بدهيم و به دليل طراحي ساختمان براي عبور و مرور خانمها بدون ارتباط با آقايان، امکان اجراي اين طرح وجود دارد.
* براي کلاس‌هاي درس چه کرد‌ه‌ايد؟
- در اين ساختمان بيش از صد اتاق به مساحت هاي مختلف در نظر گرفته شده است به طوري که امکان برگزاري کلاس درس براي جمعيت هاي مختلف از 30 تا 500 نفر وجود دارد که انشاء ا... مي‌خواهيم همه اين اتاق ها را به ميز وصندلي تجهيز کنيم. همچنين اتاق مديرگروه‌هاي تخصصي طوري طراحي شده است که بتواند با زير مجموعه خود مرتبط باشد.
* براي برگزاري همايش هاي علمي هم تدبيري داشته‌ايد؟
- يک سالن آمفي‌تاتر در نظر گرفته شده است که در کنار آن دو سالن ديگر به ظرفيت 200 تا 300 نفر نيز موجود است.
* چرا عنوان آنرا به مرکز جهاني فقه ائمه اطهار(ع) تغيير داده‌ايد؟
- چون شعبه‌هايي در نقاط مختلف دارد؛ در انديشه مرحوم حضرت آيت‌الله فاضل اين بود که اين مرکز در تمام نقاط مهم دنيا شعبه داشته باشد و معتقد بودند که بايد فقه شيعي را که حقيقتا غني و عميق است به مراکز دنيا منتقل بکنيم و بتوانيم از اين کشورها طلبه بپذيريم.
* فعاليت مراکز خارج از کشور چگونه بوده است؟
- بدون ترديد مرکز فقهي در سوريه از حيث استاد و درس و بحث،قوي است البته تعداد طلاب حوزه علميه سوريه به يک هزار نفر نمي‌رسد و متاسفانه تعداد کمي از اين افراد در بحث ها جدي هستند، اما با اين حال نمايندگي اين مرکز در سوريه فعاليت هاي خوبي داشته است.در مورد مرکز فقهي در افغانستان هم عرض مي شود که خبرنگار يکي از شبکه هاي تلويزيوني افغانستان آمد اينجا و به واسطه فعاليت‌هاي آن مرکز تشکر کرد و اظهار داشت که تاثير بالايي ميان مردم و دانشگاه گذاشته است و يکي از علماي معروف کابل به من گفت که درباره 16مرکز علمي در کابل نظر سنجي کرده‌اند و مرکز فقهي اول شده است. بحمدلله طلبه هاي بسيار خوبي داريم و بر مباحثه طلبه ها نظارت مي شود.
* با عنواني که در نظر گرفته‌ايد، علي‌القاعده به مباحثي در زمينه فلسفه و ديگر موضوعات نخواهيد پرداخت؟
- برنامه ما عمدتا در فقه و اصول است اما حدود 5 سال است که برنامه اي در مباحث کلامي اجرا مي شود و طلبه هاي بسيار خوبي در مباحث کلامي در مقوله اهل سنت تربيت شده اند، مثلاً مباحث دقيق کلامي در مورد حديث «سلسله‌الذهب» در روايات عامه يا در مورد"حي علي خير العمل"در کتب عامه داشته‌اند و يا يکي ديگر از محققين، تحقيقي در کيفيت مذهب راوي در روات اهل سنت کرده که اينها بحث هاي بسيار خوبي است. ما از حجت‌الاسلام والمسلمين واعظ طبسي درخواست کرده‌ايم که با بيست نفر از طلاب گزينش شده در مباحث رجالي، فقهي و تاريخي اهل سنت کار علمي داشته باشند.
مرکز جهاني فقه ائمه اطهار (ع)
* هدف شما از اجراي اين طرح چيست؟
- ما در درجه اول مي‌خواهيم، محقق تربيت کنيم تا هر کدامشان به هر جاي دنيا که بروند بتوانند عقايد مباني اعتقادي شيعه را بدون تنش‌هاي زننده و غير صحيح بيان بکنند و والد ما به اين بخش کلامي خيلي نظر داشتند و براي ايشان مهم بود.
* برنامه اي براي ترجمه آثار و تعامل با مراکز علمي جهان نداريد؟
- به دنبال اين هستيم، خلاصه اي از مجموعه فقه کودکان را در دو جلد به زبان هاي معروف دنيا ترجمه کنيم؛همچنين در بخش کلامي،جزوه «نگاهي عقلاني بر باورهاي وهابيت» را به زبانهاي آذري، انگليسي و زبان اردو ترجمه کرده ايم . علاوه بر اين مجموعه کتاب «وهابيت» آقاي طبسي، 10هزار دوره چاپ شده و در اختيار سازمان حج قرار گرفته است که در سفر عمره در اختيار دانشجويان قرار مي دهند و موثر بوده است. در بخش فرهنگي 124 عنوان ترجمه به زبان هاي آذري و روسي داشته ايم، مثلا تفسير آقاي قرائتي را در12 جلد به زبان آذري ترجمه و منتشر کرده‌ايم.
* براي ساخت اين مجموعه از کمک هاي دولتي هم استفاده کرده ايد؟
- در اين ساختمان يک ريال هم از دولت نيامده است و عليرغم اينکه زمينه اش بوده است، نپذيرفته ايم و تمام هزينه هاي اينجا از وجوهات و تبرعات بوده است که مقلدين والد ما تامين کرده اند.
* همه بخش ها را فرموديد؟
- بخش رايانه، اينترنت و شبکه هم دارد که يک برنامه بسيار قوي کامپيوتري در نظر گرفته شده تا بتوانيم با واحدهاي مشهد،افغانستان و سوريه ارتباط داشته باشيم.
*اين ساختمان رسما چه زماني به بهره برداري مي رسد؟
ان شاء الله از اوايل سال تحصيلي جديد.
* انتظار شما از مديريت حوزه چيست؟
- از افرادي که اين چنين کار مي کنند تقدير و تشکر نمايند؛ مجموعه حوزه بايد بداند که در اين مراکز چه مي گذرد و چه کارهايي مي شود و در بخش هايي که مي توانند،کمک کنند. حضرت آيت الله العظمي سبحاني به من فرمودند که «اگر اميدي به اجتهاد در حوزه باشد به مجموعه هايي مانند اين مرکز است».خوب ببينيد بزرگان حوزه چنين تعابيري دارند.ما تا به حال علاوه بر اينکه از دولت کمک نگرفته ايم ريالي هم از حوزه در اينجا مصرف نشده است ولي مجموعه حوزه بايد خودش را موظف بداند و تقويت و تقدير کند. ما اميدواريم دستورالعمل هاي مقام معظم رهبري را که دلسوزانه درباره تحول در حوزه فرمودند عملياتي کنند و توجه عميقي به مراکزي که چندين سال در حوزه زحمت مي کشند داشته باشند. الان تمام مدرسين ما جزو ممتحنين سطح چهار حوزه هستند.من اين مطالب را به عنوان گلايه عرض نکردم چون ما توقعي نداشته و نداريم، ولي اين را عرض مي کنم که اگر حوزه مي خواهد متحول بشود واقعا بايد اين مراکز را تقويت و با پيشنهاد ها و اقدامات خود، نقايص آن را برطرف کنند.
* از حضور حضرت عالي تشکر مي کنم.
- بنده هم از شما و همکارانتان در هفته نامه افق و مرکز خبر حوزه تشکر مي کنم و از اين فرصت مي خواهم براي تقدير از همه مردمي که در ساختمان مرکز فقهي خالصانه کمک کردند استفاده نمايم و عرض کنم که براي همه اينها دعا مي کنيم .