اعتبار زیارت ناحیه مقدسه

در مورد زيارت اول ناحيه مقدسه چند نکته را بايد توجه داشت:

1- اين زيارت مورد توجه و اعتناء بزرگان از محدثين و فقهاء بوده است و حتي برخي از فقها به برخي از فقرات آن در مسائل فقهي استناد جسته و به آن فتوي داده‌اند.

2- ابن‌مشهدي که از علماء بزرگ است، اين زيارت را در المزار الکبير نقل نموده و در مقدمه آن آورده است: «فانّي قد جمعت في کتابي هذا من فنون الزيارات .... مما اتصلت به من ثقاة الرواة الي السادات».

اين عبارت ظهور بسيار روشني در توثيق همه رواتي که در سند اين روايات هستند دارد و علت عدم ذکر آن‌ها و مرسل بودن به جهت وضوح وثاقت همة آنان، نه فقط نزد وي، بلکه نزد جميع محدثين است و بسيار بعيد است مراد وي از ثقات الرواة، ثقات در نزد خودش باشد. بنابراين، آنچه را که برخي پنداشته‌اند که مقصود ابن مشهدي، توثيق مشايخ بلاواسطه است، صحيح نيست و بسيار دور از عبارت و اذهان است و اگر مراد وي اين بود، لازم بود به اين مطلب تصريح مي‌نمود و مشايخ بلاواسطه را از غير آنها جدا مي ساخت. بنابراين، عبارت ظهور در اين دارد که همة رواة اين روايات در نزد همه يا غالب اهل فن از ثقات هستند و از جهت اشکال ديگر که ابن‌مشهدي از متأخرين است و توثيق اينان حجيت ندارد هم پيش نمي‌آيد، گرچه در محل خود روشن نموده‌ايم که توثيق متأخرين تا مادامي که با قدح قدماء معارض نباشد معتبر است.

3- شيخ مفيد در مزار قديم در آغاز اين زيارت فرموده: زيارة اخري في يوم عاشوراء برواية اخري. اين عبارت دلالت روشني دارد که اين زيارت در نزد ايشان از طريق امام معصوم عليه السلام وارد شده است. علاوه ايشان در ابتداي کتاب فرموده است: اين منتخب براي ادعيه مأثوره و اقوال مرويه وضع شده است و اين عبارت هم دلالت روشني بر مدعي دارد که در نزد ايشان صدور اين زيارت از امام معصوم عليه السلام ثابت است.

4- بايد توجه داشت که داعي و انگيزه بر جعل يا کذب در ادعيه خصوصاً در زيارات و بالاخص در اين زيارت منتفي است و اگر ابن مشهدي ادعا کند که رواة در اين زيارت‌ها و دعاها و نظاير آنها که مرتبط به فروع و احکام و اعتقادات نيست، همه موثق هستند نبايد استبعاد نمود.

5- زيارت ناحيه مقدسه ويژگي‌هاي منحصر به فردي دارد:

الف. در اين زيارت ذکر مصائب امام حسين عليه السلام به طور دقيق و گسترده بيان شده که در هيچ جا به چشم نمي‌خورد.

ب. اين زيارت داراي مضامين عالي و اطلاعات دقيق و معارفي بلند است و علاوه بر اينکه پرسوز و گداز است، مرثيه‌اي پرمحتوا و معرفت‌افزا و مسئوليت‌آفرين است.

بنابراين، زيارت ناحيه مقدسه يک مقتل مأثور است و صدور آن از فرد عادي بسيار بعيد است و بايد از لسان شخصي که محيط بر همه خصوصيات عاشورا و حوادث کربلا است صادر شده باشد.

والله العالم

محمدجواد فاضل لنکراني

محرم الحرام 1432