بيانات آيت اللّه حاج شيخ محمد جواد فاضل لنكراني دامت بركاته در شبكه سوم سيماي جمهوري اسلامي ايران پيرامون شخصيت حضرت زهرا (سلام الله علیها)

فرا رسيدن ايام شهادت بزرگترين بانوي عالم خلقت و جهان انسانيّت فاطمه‌ي زهرا(سلام الله عليها) را به همه‌ي شيعيان و محبّين آن حضرت و بالخصوص به پيشگاه حضرت بقية الله الأعظم امام زمان(عج) تسليت عرض مي‌كنم.

گرچه مصحف حضرت زهرا سلام الله علیها ، خود يك مسئله‌ي بسيار مهم و اساساً يكي از ابعاد معرفتي در شناخت آن حضرت است. بر حسب روايات معتبري كه در كافيِ شريف وارد شده بعد از وفات پيامبر صلی الله علیه و آله جبرئيل نازل مي‌شده و با فاطمه‌ي زهرا(سلام الله علیها) صحبت مي‌كرده اما آن صحبت به عنوان وحي نبوده چون وحي بعد از رحلت پيامبر(صلی الله علیه و آله) قطع شد و تا قيامت همه‌ي بشريت از آن محروم ماندند، گر چه حقيقت وحي كه در قرآن كريم تمثّل دارد، هميشه به عنوان معجزه‌ي خالده و باقيه هست، در برخي از اين روايات در مورد مصحف دارد ليس فيه شيءٌ من القرآن يا شايد ليس فيه شيءٌ من الحلال و الحرام. مصيبت عظيم پيامبر(صلی الله علیه و آله) آنچنان بر اين بانوي بزرگ سخت بود كه تحمّل او را تمام كرده و اكثر اوقات خودش را به بُكاء مي‌گذراند، بُكاء حضرت گرچه برخي از آن به خاطر آن ظلم‌ها و اذيت‌ها و برخوردهاي بسيار بسيار دور از انسانيّت و دور از عقلانيّت، چه رسد به اينكه بگوئيم دور از ديانت بود، اما غمِ از دست دادنِ پيامبر صلی الله علیه و آله آن هم اشرف پيامبران و اشرف مردم در نزد خداوند غمِ كمي نبود، جبرئيل نازل مي‌شد با ذكر اخباري از آينده‌ي اسلام و بيان اينكه زحماتي كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) كشيد نتايج بسيار خوبي در آينده خواهد داشت آن حضرت را تسلي مي‌داد و حضرت زهرا(سلام الله علیها) آنها را براي اميرالمؤمنين(علیه السلام) بيان مي‌كرد و ايشان مي‌نوشتند.

مصحف حضرت زهرا(سلام الله علیها) مسئله‌ي كمي نيست ولو عنوان وحي و قرآن و معجزه را ندارد و در آن خبر گذشتگان و آيندگان مي‌باشد، اما همين هم مسئله‌ي بسيار بسيار مهمي است. به عنوان يك امري است كه هيچ گاه قبل و بعد از آن به اين شكل تحقّق پيدا نكرده است. به نظر ما در اين عبارت «فاطمة حجةٌ علينا» يك معنايي فوق مسئله‌ي مصحف دارد و بايد آنهايي كه اهل حقيقت و بصيرت هستند بيشتر اين مسئله را دنبال كنند و به كُنه اين مطلب برسند. ما در روايات اين نكته را داريم كه وقتي قيامت فرا مي‌رسد خداوند تبارك و تعالي چه احترام و اكرام فوق العاده‌اي از اين بانو مي‌كند! روايت بسيار خوبي در سفينة البحار آمده است كه سلمان خدمت پيامبر(صلی الله علیه و آله) رسيد و در حضور ديگران روي پاي پيامبر(صلی الله علیه و آله) افتاد و پاي پيامبر(صلی الله علیه و آله) را بوسيد، پيامبر خيلي ناراحت شد، به سلمان اعتراض كرد فرمود چرا آنطور كه اعاجم و فارس‌ها با پادشاهان خود برخورد مي‌كنند با من برخورد مي‌كني؟ من يك بنده‌اي از بندگان خدا هستم مثل ساير مردم زندگي مي‌كنم، سلمان ديد چه كند تا پيامبر(صلی الله علیه و آله) را خوشحال نمايد، در روايات ذكر شده وقتي اصحاب پيامبر صلی الله علیه و آله مي‌ديدند كه پيامبر صلی الله علیه و آله ناراحت است و هيچ راهي ندارد كه پيامبر(صلی الله علیه و آله) را خوشحال كنند، به يك مناسبتي نام مبارك حضرت زهرا سلام الله علیها را مي‌آوردند، سلمان وقتي ديد كه پيامبر صلی الله علیه و آله خيلي ناراحت شده بلا فاصله به پيامبر عرض كرد كه يا رسول الله به من خبر بده از مراتبي كه براي فاطمه سلام الله علیها در روز قيامت هست؟ در روايت دارد تا سلمان اين قضيه را گفت «فأقبل النبي عليه ضاحكاً مستبشرا» پيامبر(صلی الله علیه و آله) از اينكه نام حضرت زهرا سلام الله علیها به ميان آمد خيلي خوشحال شد و فرمود: تنها كسي كه در روز قيامت سوار بر يك ناقه‌ مي‌شود و جبرئيل سمت راست اوست و ميكائيل سمت چپ او و علي علیه السلام در جلوي او و امام حسن و امام حسين(ع) پشت سر او حركت مي‌كنند فاطمه‌ي زهرا سلام الله علیها است.

شما ببينيد اين چه مرتبه‌اي است كه خداوند در اين قضيه در صحراي محشر و آن زماني كه همه‌ي نفوس در گرفتاري هستند براي بي‌بي قرار داده است. آن وقت ندايي از طرف خداوند مي‌آيد به همه‌ي خلايق دستور مي‌دهد چشم‌هاي خودتان را ببنديد، سرهاي خودتان را پائين بيندازيد «هذه فاطمة بنت محمد نبيّكم و زوجة عليّ إمامكم و ام الحسن و الحسين». از صراط عبور مي‌كند و وارد بهشت مي‌شود و مي‌بيند كه خداوند براي او چه مراتبي را قرار داده. وقتي وارد بهشت مي‌شود حضرت اين آيه را مي‌خواند «بسم الله الرحمن الرحيم الْحَمْدُ للَّهِِ الَّذِي أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ» خدا را ستايش مي‌كند بر اينكه حزن و اندوه‌ها و گرفتاري‌ها پايان يافت، من در اين روايت مي‌خواهم به اين نكته بيشتر اشاره كنم كه خداوند به فاطمه مي‌فرمايد «يا فاطمة سليني اعطك» از من بخواه، هر چه بخواهي به تو اعطاء مي‌كنم، ببينيد اين چه حقيقتي است كه خداوند متعال اين چنين او را مخاطب خود قرار مي‌دهد. عظمت اين حقيقت را هم بايد در جواب حضرت به پروردگار مشاهده كرد. چرا كه ارزش هر انساني در جامعه‌ اين است كه قبل از اينكه به فكر خودش باشد به فكر مردم باشد، قبل از اينكه به فكر سلامت خودش باشد به فكر سلامت جامعه باشد، به فكر رشد جامعه باشد، مسئولي در جامعه‌ي ما ارزش دارد كه واقعاً به دنبال ارتقاي جامعه باشد، حضرت به خداوند عرض مي‌كند: «إلهي أنت المُني و فوق المُني أسئلك أن لا تعذب محبّي و محبّ عترتي بالنار» از خدا مي‌خواهد كه محبّين من و محبّين اولاد من را داخل جهنم نكن. ببينيد چه فكري همه‌ي وجود اين بانو را احاطه كرده؟ و خداوند رحمان هم در جواب، آن را مي‌پذيرد و حتي قسم مي‌خورد به اينكه «أن لا اعذّب محبّيك و محبّي عترتك بالنار».

شأن حضرت زهرا اين چنين است، معرفت حضرت زهرا بسيار دشوار است، اين جمله را هم در خاتمه بحث عرض كنم كه واقعاً مطلب بسيار مهمي است. امروز همه‌ي ما، مردهاي ما، ‌زن‌هاي ما، جوانان ما نيازمند شناخت آن حضرت هستيم و بايد بفهميم، چه خصايصي در آن حضرت بود كه اين مرتبه عالي را در قيامت پيدا كرده است و فاطمه كيست كه مردم از معرفت او عاجز هستند؟ آيا صرفاً يك انساني بود كه خدا او را خلق كرد و از اول هم همينطور قرار داد كه مردم او را نشناسند؟ يا نه اين مراتب بخاطر ويژگي‌هايي است كه آن حضرت واجد آن بودند. وقتي انسان بُعد عبادت و زندگي‌ اين زن و خشيت او از خدا را مي‌بيند متحيّر مي‌شود، روايت بسيار مهمّي در بحار و در عوالم آمده است.

وقتي اين آيه‌ي شريفه «وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ لِكُلِّ بَابٍ مِنْهُمْ جُزْءٌ مَقْسُومٌ» كه معناي آيه اين است: خداوند مي‌فرمايد موعد تمام شياطين جهنم است محل و مأواي همه‌ي كساني كه به دنبال شيطان رفتند و فريب او را خوردند، جزء پيروانش شدند، جهنم است و بعد مي‌فرمايد: جهنم هفت در دارد كه از هر دري گروهي از شياطين وارد مي‌شوند (كه اينجا بحث‌هاي اخلاقي و تربيتي خيلي زيادي وجود دارد كه هر صنفي از گناهكاران از يك درب خاصي وارد مي‌شوند). شاهد من این است كه پيامبر صلی الله علیه و آله وقتي اين آيه نازل شد «بكي بكيًً شديداً» گريه‌ي شديدي كرد به طوري كه تمام اصحابي كه نزديك پيامبر بودند گريه كردند و مجلس مجلسِ حُزن شدو كسي ديگر جرأت نمي‌كرد كه در حضور پيامبر حرفي بزند.

بلا فاصله سلمان يا يكي از اصحاب پيامبر سراغ حضرت زهرا سلام الله علیها آمد، ديد حضرت در خانه مشغول آرد كردن گندم است و اين آيه را مي‌خواند «وَمَا عِنْدَ اللَّهِ خَيْرٌ وَأَبْقَى» سلمان به حضرت سلام كرد و قضيه را برايشان نقل كرد، حالا در روايت دارد كه حضرت با يك پارچه‌اي كه بسيار وصله خورده بود خدمت پيامبر صلی الله علیه و آله آمد، سلمان در آنجا گفت دختران كسري و پادشاهان با چه وضعيتي مي‌آيند دختر پيامبر خدا ختم المرسلين با چه وضعي؟! اينها نكات مهمي است كه در وقت ديگري بايد به آن اشاره كنيم، فاطمه آمد به پدرش عرض كرد «قالت فديتُك ما الذي أبكاك» واقعاً اين تعبير نشان مي‌دهد كه حضرت زهرا سلام الله علیها چقدر به پيامبر صلی الله علیه و آله علاقه داشته است. عرض مي‌كند فداي تو بشوم اي پدر چرا گريه كردي؟ ‌چه چيزي سبب شد كه تو گريه كني؟ پيامبر صلی الله علیه و آله فرمود: دخترم جبرئيل بر من نازل شد و اين دو آيه را خواند، تا هر دو آيه را پيامبر براي فاطمه خواند «فسقطت فاطمة علي وجهها» اين بانو با صورت روي زمين افتاد، ما چقدر اين آيه را خوانديم و از كنارش گذشتيم، چقدر لفظ جهنم به گوش ما خورده و تأثيري در ما پيدا نشده. من مي‌خواهم اين را عرض كنم كه ببينيد فاطمه بايد مرتبه‌اي نزديك به مرتبه‌ي پيامبر داشته باشد كه عظمت جهنم و عذاب خدا را آنچنان درك مي‌كند كه با صورت روي زمين مي‌افتد «و هي تقول الويل ثم الويل لمن دخل النار» واي بر آن كسي كه داخل در نار مي‌شود. يعني مردم جهنم را دست كم نگيريد، عذاب خدا را در كنار آن رحمت واسعه‌ي خدا، در نظر داشته باشيد فكر نكنيد عذاب خدا يك عذاب معمولي است كه يك مقدار از عذاب دنيا شديدتر است.

من به اين جهت به اين روايت اشاره كردم كه واقعاً ببينيد آيه‌ي قرآن پيامبر صلی الله علیه و آلهبا آن سعه‌ي وجودي را چنين منقلب مي‌نمايد، با آنكه هيچ كس در عالم سعه‌ي وجوديِ ‌رسول خدا را ندارد، اما مي‌بينيم نظير آن حالت براي فاطمه سلام الله علیها هم به وجود مي‌آيد. اين كشف از مقام بسيار بزرگي مي‌كند كه براي آن حضرت هست. ما بايد از فاطمه خشيت خدا را ياد بگيريم، چرا از عبادت خسته نمي‌شد؟ چرا در عبادت آنقدر مي‌ايستاد كه «تورّم قدماه» آيا فكر مي‌كنيم اين مقامي كه خدا براي فاطمه در روز قيامت قرار داده فقط يك مقام تفضّلي است؟ نه، فاطمه در عبادت اين چنين بوده، در مقابل كلام خدا اين چنين بوده كه وقتي خدا مي‌فرمايد «وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ لَهَا سَبْعَةُ أَبْوَابٍ» با صورت روي زمين مي‌افتد. اينقدر در عبادت خشيّت از خدا داشته كه خداوند به ملائكه نسبت به اين وجود شريف مباهات مي‌كرد. بايد حضرت زهرا سلام الله علیها را از نو بشناسيم و سراغ معرفت او برويم، وقتي مي‌گويد «علي معرفتها دارت القرون الاولي» يعني بدون معرفت فاطمه سلام الله علیها انسان در دنيا گم است، بدون معرفت فاطمه سلام الله علیها انسان بي‌پناه است، بدون معرفت فاطمه سلام الله علیها به خدا نمي‌توان رسيد، با قطع نظر از اينكه فاطمه دخت پيامبر صلی الله علیه و آله است، با قطع نظر از اينكه فاطمه زوجه‌ي اميرالمؤمنين علیه السلام و كفوّ اميرالمؤمنين علیه السلام است، با قطع نظر از اين خصوصيات ما بايد آن حضرت را بشناسيم. اميدواريم آن حضرت كه شفيعه‌ي بزرگ خداوند در محشر است، شفاعتش شامل حال همه‌ي ما و محبّين آن حضرت بشود إنشاء الله.

والسلام عليكم و رحمت الله و بركاته