امام خمینی(ره)، الگوی فقیهان و عارفان
۱۴ خرداد ۱۴۰۳
۱۲:۳۷
۲۲۳
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
در این مراسم که با حضور پر شکوه علما، دانشگاهیان، و اقشار مختلف مردم ولایتمدار رشت برگزار شد، آیت‌الله محمدجواد فاضل لنکرانی به ایراد سخنرانی پرداختند.
مشروح بیانات ایشان به شرح ذیل است.
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين
«الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا»سی و پنجمین سالگرد ارتحال ملکوتی رهبر عظیم الشأن انقلاب حضرت امام خمینی(رضوان الله تعالی علیه) و همچنین یوم الله پانزدهم خرداد، امسال با مصیبت بزرگ شهادت رئیس جمهور خدوم و با اخلاص و همراهانش مصادف گردیده است.
در این جلسه با عظمت باید مسائل بسیار مهمی منقح شود که به نحوه اشاره خدمت شما سروران عرض خواهم کرد.
اولاً حادثه انقلاب و پانزدهم خرداد چه حادثه‌ای بود؟ آن‌طور که خود امام(رضوان الله تعالی علیه) راجع به پانزدهم خرداد فرمودند، پانزدهم خرداد آغاز تحولات بزرگ در ایران بود. پانزدهم خرداد یک عنایتی از خدای تبارک و تعالی به مردم ایران بود که مبدأ تحولات از آن زمان تاکنون و تا آینده خواهد شد. خدای تبارک و تعالی که انبیای خود را برای هدایت بشرفرستاده می‌فرماید «وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآياتِنَا أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ»، خدا به وسیله ارسال رسل در درجه اول به فکر هدایت مردم است، به فکر این است که جامعه بشری را از ظلمات به نور رساند، به فکر سعادتمند شدن و تکامل انسان است.
گاهی ما خیلی سطحی و ضعیف فکر می‌کنیم ارسال رسل برای این بود که خدا بشر را به یک سری امور ظاهری مکلف کند، در حالی که ارسال رسل برای این بود که خدا انسان را از میان همه موجودات عالم برتری بخشیده و او را خدایی کند. در «أَنْ أَخْرِجْ قَوْمَكَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ»، ظلمات جمع و نور مفرد است، یعنی اگر فرستاده شدن انبیاء نبود انسان نه در یک ظلمت بلکه در ظلمات به سر می‌برد، در بدبختی‌ها وآلودگی‌ها به سر می‌برد، که یک بیان از آن آلودگی‌ها این است انسان به قدری تنزل پیدا می‌کند که از حیوان هم پست‌تر می‌شود.
خدا پیامبران را برای این فرستاد که بگوید ای بشر تو لایق این هستی که از ملائکه بالاتر بروی، لایق این هستی که به اسماء و صفات خدا برسی، تو لایق این هستی که مظهر اسماء الهی شوی، نور یعنی اسماء الله، همان که وقتی خدا آدم علی نبینا و آله و علیه السلام را خلق کرد به ملائکه فرمود سجده بر آدم کنید، چرا؟ چون آدم مظهر اسماء خداست. «عَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا»، شناسنامه‌ی واقعی بشراست، شناسنامه حقیقی بشر این است که خداوند در وجود هر انسانی حتی آنان که به حسب ظاهر کافرهستند یک نفسی قرار داده که بالقوه اسماء و صفات الهی را دارد.
پانزدهم خرداد و رهبری امام(رضوان الله تعالی علیه) شبیه همان رسالت الهی است و مبدأ انقلاب ما گردید. این انقلاب ریشه در قرآن وسنت پیامبر(ص)و کلمات اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) دارد، ریشه در عاشورا و مهدویت دارد. انقلاب ما نه ربطی به تفکرات سرمایه‌داری غرب و نه ربطی به تفکرات سوسیالیستی شرق داشت. آنها که با تاریخ آشنا هستند هیچ نمونه‌ای از این انقلاب را در انقلاب‌های بشر نمی‌توانند پیدا کنند تا بگویند انقلاب اسلامی ما شبیه فلان انقلاب صد سال یا پانصد سال پیش است! هنر بزرگ امام این بود که نگاهش به خدا بود، نگاهش به قرآن و دستورات ائمه معصومین(ع) و رسول خدا(ص) بود و می‌خواست با الگوگیری از آنها دین را پیاده کند، این معنای شناخت انقلاب است.
چرا رهبری معظم انقلاب حضرت آیت الله العظمی خامنه‌ای(حفظه الله) مکرر در صحبت‌هایشان می‌فرمایند این انقلاب پیر شدنی و تمام شدنی نیست، اینطور نیست که بگوئیم زمان مصرفی دارد «لکل قوم اجل» و این زمان تمام خواهد شد! البته ما قبول داریم در تکوین خدا هر قومی یک پایانی دارد اما اسلام اجل پذیر نیست، اراده و سنت خدا بر این است که اسلام حفظ گردیده و روز به روز در دنیا توسعه و گسترش پیدا کند، انسان‌ها را تحت چتر خود قرار بدهد تا برسند به حکومت جهانی حضرت مهدی(عجل الله تعالی فرجه الشریف).
اینک که خدا این عنایت را بر ما فرموده و سر سفره‌ی این همه شهید بزرگوار نشسته و مدیون خون‌های مطهرشان هستیم باید خود و خانواده‌مان در این ایام سالگرد پانزدهم خرداد و ارتحال امام یک مقدار اندیشه کنیم و ببینیم خدا به ما چه نعمتی داده؟ به همین جمله امام توجه کنیم که برادران عزیز در منظر شما قرار داده‌اند و یکی از توصیه‌های اکید امام بوده که مردم، قدر این نظام و این نعمت بزرگ را بدانند و از آن مراقبت کنند.
همه کلمات و فرمایشات امام درس آموز است، هیچ سخنرانی‌ای از امام نیست که یک درس اصلی برای جامعه و یک سیاست راهبردی و یک مسئله مهم برای مردم مطرح نکرده باشد! باید وصیت‌نامه و صحبت‌ها و پیام‌های امام را مخصوصاً حوزه‌های علمیه و مدرسین حوزه و دانشگاه ببینند و برای مردم بیان کنند.
امام نسبت به اسلام خیلی تأکید داشت، یاد ندارم امام سخنرانی کرده و از اسلام چیزی نگفته باشد، امام دنبال قدرت نبود، دنبال اینکه حکومتی را کنار بزند و خودش و روحانیون را بر مسند قدرت بنشاند نبود، امام دنبال «الاسلام یعلوا و لا یعلی علیه» بود، این اراده خداست، همان که خدا از بشر آخر الزمان می‌خواهد. تنها دینی که می‌تواند در صحنه بین‌الملل حکومت صحیح الهی بر مردم داشته باشد اسلام است، امام خمینی به دولت‌ها می‌فرمایند اگر دولت‌ها به اسلام توجه کرده و روح اسلام را در مردم ایجاد کنند هم به صلاح خودشان است و هم به صلاح کشور و هم به صلاح مردم است. یعنی آقایان دولتی‌ها و رئیس جمهوری که با رأی مردم انتخاب می‌شوند، در درجه اول باید به اسلام توجه کنند، باید روح اسلام را در مردم ایجاد کنند.
امام خودش برای اسلام قیام کرد، قیامش قیام لله بود، در سال 1323 وقتی در کتابخانه وزیری یزد از ایشان تقاضای یادداشتی می‌کنند این آیه شریفه را مرقوم می فرماید: «قُلْ إِنَّمَا أَعِظُكُمْ بِوَاحِدَةٍ أَنْ تَقُومُوا لِلَّهِ مَثْنَى وَفُرَادَى»، خداوند به رسول خودش امر می کند که به مردم بگوید تنها یک موعظه به شما می‌کنم اینکه فقط برای خدا قیام کنید نه برای شخص خودتان. چرا که اگر برای خودت حرکت کردی شکست می‌خوری، اما اگر برای خدا قیام کردی به نتیجه می‌رسی، سال1323 دورانی بود که قاجار رفته و پهلوی اول تازه سر کار آمده بود و ظلم و ستم و فقر بر کشور حاکم بود.
نکته دوم؛ توجه امام به مردم است، اگر همه جامعه شناس‌ها و روان‌شناسان را جمع کنند شناخت‌شان نسبت به مردم به مقدار شناخت امام به ملّت ایران و ملت‌های دنیا نمی‌رسد، امام چه زمانی حرف از بیداری ملت‌ها زد؟، در سال 61 یا 62 در جماران فرمودند ملت‌ها بیدار خواهند شد! امام امید داشت به اینکه ملت‌ها بیدار شوند، چه کسی این حوادثی را که امروز اتفاق می‌افتد و دانشجویان دانشگاه‌های آمریکا از آرمان مردم بی‌دفاع فلسطین حمایت می‌کنند، در خواب می‌دید؟ اما امام 70 سال پیش فرمود اسرائیل یک غده سرطانی برای دنیاست و باید از صحنه عالم محو شود، با وجود چنین مردمی فداکار، خداوند هم چنین شخصیتی را به ملت ایران و همه ملت‌های آزاده داد، ما باید حرف‌های امام را در کتاب‌های درسی، در دانشگاه‌ها، در بازار و میان همه اصناف، تابلو کنیم.
امام به مسئولین می‌فرمود جدیت کنید رفتارتان با مردم خوب باشد، چون بندگان خدا هستند، کاری کنید که دل مردم را به دست آورده و در میان مردم پایگاه پیدا کنید. به این جمله دقت کنید که می‌فرماید وقتی دل مردم را به دست آوردید خدا از شما راضی شده و ملت هم از شما راضی می‌شود، قدرت دست شما می‌ماند و مردم پشتیبان شما هستند. گاهی یک رئیس جمهور برای اینکه دو دوره بر مسند قدرت بماند می‌گوید من دوره اول را بحسب ظاهر با مردم همراهی می‌کنم، امام می‌فرماید ما چنین دولتی را نمی‌خواهیم! دولت باید دل مردم را به دست بیاورد تا رضای خدا را به دست آورد، این چه حقیقتی است؟ واقعاً اندیشه کنید.
والد ما نیز نسبت به رسیدگی به امور مردم توجه ویژه داشت. من گاهی می‌دیدم صبح که به دفتر تشریف آورده‌اند چشم‌شان قرمز است و معلوم بود شب نخوابیده‌اند، عرض می‌کردم چرا شب نخوابیده‌اید؟ آیا از چیزی ناراحت شدید؟ می‌گفت بله، من دیروز شنیدم سیب زمینی گران شده، حساب کردم کارگری که پنج شش سر عائله دارد و خوراک اکثر اینها نان و سیب زمینی است، حال چطور می‌تواند غذای عائله‌اش را تهیه کند؟، اینها تربیت شده‌های امام بودند، امام می‌فرماید دل مردم را به دست بیاورید تا رضایت خدا را به دست بیاورید، این مطلبی است که ریشه در حدیث قدسی دارد، امام صادق7 فرمود «الخلق عیالی» خدا می‌فرماید مردم خانواده و عائله منِ خدا هستند، «فأحبهم إلیّ الطفهم بهم و اسعاهم فی حوائجهم»»، محبوب‌ترین مردم کسی است که به مردم به عنوان عائله من لطف و محبت کند و در رفع حوائج آنها کوشا باشد.
در مورد محبت به مردم امام یک عبارت بسیار عجیب دارند آنجا که می‌فرمود مسئولین باید مراقب روحیه محبت و برادری در بین مردم باشند، نباید مردم با هم نزاع داشته باشند، نگاه‌شان به هم نگاه با محبت باشد که بحمدالله این نگاه در نوع مردم کشور ما وجود دارد.
آنگاه این نکته را بیان فرموده‌اند که برای من بسیار عجیب است؛ می‌فرماید هر چه محبت در میان مردم را زیادتر کنید ایمان‌تان به خدا بیشتر می‌شود و این از خصوصیات اهل‌بیت(علیهم السلام) بوده است. امام هم که آمد محبت، برادری و ارتباط صمیمی بین فرد فرد مردم ایران به یکدیگر را تحقق بخشید از این رو تحریم انتخابات، تهمت و افترا و نسبت‌های عجیب و غریب به یکدیگر برای خارج کردن رقیب از میدان جهت دو روز تصدی یک صندلی آن هم در فضای آلوده مجازی، با مبانی دینی سازگاری ندارد!
امروز مردم ایران در آستانه امتحان بزرگی قرار دارند، هر کسی که خود را داوطلب می‌کند هدفش خدمت به مردم باشد، امام در یکی از جملاتشان (نقل به مضمون) می‌فرمایند مسئول محترم بنگر به این مسئولیتی که داری، ببین پست و مقام را بیشتر دوست داری یا خدمتگزاری به مردم را؟ اساساً در حکومت مورد نظر امام حاکم اسلامی خدمتگزار است، رئیس جمهور یعنی خدمتگزار، رئیس مجلس یعنی خدمتگزار، چه رسد به مدیران، استانداران و ... هر کسی که در این نظام اسلامی مسئولیتی دارد.
ما باید در سالگرد امام به این امر توجه کنیم که مبادا روحیه خدمتگزاری در مسئولین کمرنگ بشود، رئیس جمهور شهید ما، دکتر رئیسی(رضوان الله تعالی علیه) و همراهانشان شب و روز نمی‌شناختند، دغدغه‌شان خدمت به مردم بود. امام می‌فرمود باید حکومت چنان باشد که اگر رئیس جمهورش به میان مردم آمد، مردم او را دوره کنند و پروانه دور او باشند، با او خوش و بش کنند، چه بیانی از این رساتر در تعریف خدمتگزار؟! خدمتگزاری به این نیست که یک مسئولی به مردم بگوید من خدمتگزار شما هستم و بعد برود در اتاقش بنشیند و مردم برای دیدن او ساعت‌ها و روزها وقت صرف کنند. رئیس جمهور باید بین مردم باشد، تمهیداتی که رهبری معظم در اوایل دوره ریاست جمهوری رئیس جمهور شهید داشت را بنگرید که تأکید به سفرها و در میان مردم بودن می‌فرمود.
در زمان ریاست جمهوری شهید رجایی امام فرمودند شما کجا پیدا می‌کنید که یک رئیس جمهور بیاید هم‌دوش یک کشاورز بنشیند؟ این است خصوصیات نظام اسلامی، استکبار می‌داند نظام اسلامی در درون مردم جا دارد لذا با آن مخالفت می‌کند، استکبار می‌داند اگر این نظام در نسل‌های آینده این کشور رسوخ کند، استمرار پیدا کرده و دامنه‌اش به نقاط دیگر دنیا کشیده خواهد شد، این حقیقت حکومت اسلامی است.
انقلاب ما از پانزده خرداد 1342 یا با آن یادداشتی که امام در کتابخانه مرحوم وزیری در سال 1323 نوشتد آغاز شد و خداوند ایده‌های بلندی هم به این مرد داد؛ من در این 60 سالی که خدا به من عنایت فرموده، حدود 47 سال است که در مورد آراء بزرگان حوزه‌های علمیه کار می‌کنم، امام در میان درگذشتگان نظیر نداشت، ما اگر بخواهیم الگویی را در فقه معرفی کنیم امام الگوی فقیهان است. چون فقه را به میدان جامعه آورد، دیدگاه‌های امام در حکومت، در فقه اجتماعی، در فقه سیاسی، در فقه بین الملل، دیدگاه‌های تازه‌ای است که باید فقها آن را منقح کنند که مشغول منقح کردن هستند، امام الگوی فقیهان و الگوی عارفان بود، در اوج عرفان بود ولی نمی‌گذاشت کسی از وجود عرفانی‌اش سوء استفاده کند و برای خودش دار و دسته‌ای درست کند.
امام الگویی برای عبادت کننده‌ها بود، سیمای جمهوری اسلامی لحظات آخر عمر شریف امام را به تصویر کشیده که به هر دو دست مبارکش سرم وصل است، ولی نماز شب می‌خواند، من این جمله را از داماد امام مرحوم آیت الله اشراقی(رضوان الله علیه) در اوایل انقلاب شنیدم که می‌گفت این مرد 70 سال است نماز شبش ترک نشده است. امام الگوی اهل عبادت است، الگوی برای انسان‌های شجاع و مبارز و قیام کنندگان است، مصداق آیه‌ای که اول سخن خواندم امام است، «الَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَالَاتِ اللَّهِ وَيَخْشَوْنَهُ وَلَا يَخْشَوْنَ أَحَدًا إِلَّا اللَّهَ وَكَفَى بِاللَّهِ حَسِيبًا» امام تنها از خدا می‌ترسید و فقط برای خدا رسالت خودش را انجام داد.
خدا امام را از ما گرفت اما شخصیتی جایگزین او کرد که ریشه‌های انقلاب را در داخل و خارج محکم‌تر کرده، و سیاست‌های امام را برای بشریت به بهترین وجه معرفی می‌کند، خدا را شاکریم که امروز کشور ما چنین رهبری دارد و برای طول عمر او باید همه دعا کنیم.
امیدوارم این انتخاباتی که در پیش است، یکی از اوراق افتخار آفرین ملت ایران باشد و ملت ایران با حضور حماسی خود یک انتخابات بسیار قوی را رقم بزند.
یادی کنیم از علمای بزرگی که در این استان بودند، یاد همه فقها، عارفان، فیلسوفان، مهندسان، دکترها، متخصصانی که از خطه گیلان برخاستند و مایه افتخار برای این کشور شدند و یاد همه شهدای این استان را که همگی بر ما حق بزرگ دارند، گرامی می‌داریم.