بيانات حضرت آيت الله حاج شيخ محمد جواد فاضل لنکراني(دامت برکاته) در ديدار با طلاّب و فضلاء حوزه علميه جعفريّه [9/11/1388]

بسمه تعالي

ضمن خير مقدم خدمت عزيزان چند جمله را به صورت خلاصه عرض مي‌کنم.

اول آنکه خداوند توفيق بزرگي نصيب ما طلبه‌ها فرموده که ما را در مسير تحصيل علم قرار داده است. عمر يک طلبه حتي يک روز از عمر او با عمر هيچ يک از اقشار ديگر جامعه برابري نمي‌کند. و اين مطلبي است که مستفاد از روايات و متون ديني ماست. اينکه در روايت آمده: اگر کسي صبح کند و اشتغال به تحصيل دين داشته باشد به منزله يک مجاهد محسوب مي‌شود. اين يعني اگر ما طلاّب واقعاً اشتغال به تحصيل علم دين و احکام شرع داشته باشيم مي‌توانيم کار هر روز خود را جهاد بحساب آوريم. تعابير فراواني در روايات در باب ارزش علم و عالم وجود دارد که ما بايد شاکر اين نعمت باشيم و بدانيم خيلي از افراد از اين نعمت محروم هستند مبادا شيطان عکس اين مطب را در ذهن ما القاء کند و بگويد چون طلبه شدي از خيلي از چيزها محروم شده‌اي. نه ديگران محروم از اين توفيق هستند و در قيامت معلوم خواهد شد که ارزش يک عالم فقيه چقدر است.

يکي از اساتيد حوزه نقل مي‌کرد که والد شما را در خواب ديدم از ايشان سؤال کردم اگر به دنيا برگرديد چه خواهيد کرد؟ ايشان بلافاصله فرمودند: شرح کتاب تحرير الوسيله امام را تمام مي‌کنم. چون والد ما خيلي علاقمند به شرح تحرير امام بودند به طوري که اوايل انقلاب از ايشان درخواست‌هاي متعددي براي تصدّي مسئوليت‌هاي انقلاب شده بود. ايشان به امام عرض کردند اگر اين مسئوليت‌ها را بپذيرم شرح تحريرشما بر زمين مي‌ماند. امام فرموده بودند شما آن شرح تحرير را ادامه بدهيد.

با همه تعابير بلندي که در مورد نماز و ساير عبادات داريم اما براي فقيه در آن عالم اين حسرت وجود دارد که چرا در فقه بيشتر کار نکردم. براي افراد معمولي اين حسرت وجود داردکه برگردد نماز بخواند چون نماز او را اوج مي‌دهد اما براي يک فقيه آنچه که در آن عالم درجات او را بالا مي‌برد اين فقه و اشتغال به فهم دين است.

نکته دوم: جامعه ديني ما و اساساً دين در اين زمان شرايط حساسي را پيدا کرده است و اين براي ما بايد جاي خوشحالي داشته باشد چون اگر شرايط عادي بود و حکومت و اقشار جامعه و دانشگاهيان سراغ دين و حوزه‌ها نمي‌‌آمدند و کاري به دين نداشته و از مسائل ديني سؤال نمي‌کردند. خب وظيفه عالمان ديني خيلي کم مي‌شد. اما الآن که مطالبات فراوان از سوي نظام اسلامي و مراکز علمي، داخل و خارج کشور به سوي حوزه‌ها متوجه است (يعني بدون اغراق الآن توقع جهاني از حوزه‌هاست)، اين کار مسئوليت ما را سنگين مي‌کند بايستي مطالعات ما بيشتر باشد و اکتفاء به اين مقدار مواد درسي و ساعات درسي که مديريت حوزه براي ما تعيين مي‌کند نکنيم بلکه بايد تمام وقت خود را صرف تحصيل علم کنيم حتي اگر بتوانيم از خوراک و استراحت و تفريح خود بايد کم کنيم تا خود را از جهت علمي مجهز نماييم. چون توقع جهاني متوجه ماست. ملاحظه فرماييد، همين صدا و سيما در عين آنکه نکات مثبتي دارد امّا اشکالات فراواني هم متوجه آن است. يک جهت اين اشکالات آن است که آنها روحاني قوي که بتواند صحيح و ناصحيح، حق و باطل را درست تشخيص بدهد کم دارند. اين امر مسئوليت ما را سنگين مي‌کند تا بيشتر کارکنيم و بنيه علمي خود را قوي نماييم. چرا ما به فکر اين نباشيم که تمام وقت براي دين کار کنيم.

نبايد در فکر بدست آوردن عنوان و اخذ مدرک باشيم. والد ما اگر مي‌خواستند تعريفي از يک شخصيت ارزنده حوزوي نمايند مي‌فرمودند او وقت خود را وقف اسلام کرده است. در رابطه با امام عظيم الشأن مي‌فرمودند ايشان عمر خودش را وقف اسلام کرده است. يعني براي خودش و زندگي‌اش اعتباري قائل نيست هر جا که بود فرياد اسلام مي‌زد.

قبل از انقلاب دانشگاهيان از علوم حوزوي به غلط تعبير علوم قديمه مي‌کردند و علوم ديني را يک چيز قديمي مي‌دانستند در حالي که دين ما هر روز حرف ومطلب جديد براي جامعه دارد. ما نيز نبايد اين اشتباه را مرتکب شويم و فکر کنيم اين فقه يا اصول يا تفسير يا اعتقادات يا هر علم ديگري که در دست ماست تمام وکامل است و همه حرف‌ها در آن بيان شده است. خير بسياري از نکات وجود دارد که ما به آن نرسيده‌ايم و محققين از نسل‌هاي آينده به آن خواهند رسيد.

نکته ديگر توجه به اخلاقيات و مسائل معنوي است و اين نه در کنار مسائل علمي بلکه فوق مسائل علمي است وچنانچه تهذيب نفس در کار نباشدتمام علوم هم اگر باشد «لايزيدهم الا خساراً» مي‌شود. اگر درکنار علم، تقوا و تهجد نباشد آن علم خود حجاب خواهد شد. کتاب مفتاح الفلاح يا مفاتيح الجنان هميشه بايد در کنار سجاده نماز انسان باشد. شما حالات امام بزرگوار را ملاحظه کنيد. امامي که شما اگر مباحث دقيق فقهي ايشان را مطالعه کنيد تصور خواهيدکرد ايشان غير از فقه به هيچ کار ديگري اشتغال نداشته است. امروز قويترين کتاب فقهي در باب معاملات و بيع و خيارات، مربوط به امام است و چون اين مباحث بسيار مشکل است متأسفانه خيلي در حوزه موردتوجه قرار نگرفته است. حال امامي که در اوج فقاهت و عرفان و اصول و فلسفه بود اين امام مأنوس با مفاتيح الجنان و کتب ادعيه بود. لذا سعي کنيد در کلاس‌هاي اخلاق شرکت کنيدو بخواهيد متون اخلاق را براي شما تدريس کنند و اگر نشد خود، آن را مباحثه کنيد.

نکته آخر مسئوليت سنگيني است که روحانيت در برابر اين انقلاب و نظام اسلامي دارد. امروز کساني که دنبال مقابله با انقلابند نمي‌گويند اين حکومت ديني از بين برود وحکومت ديني ديگر جايگزين آن شود. آنها با اساس دين و روحانيت مخالفند. کسانيکه شعار استقلال، آزادي، جمهوري ايراني مي‌دادند معناي شعارشان همين است. يعني ما با اسلام مخالف هستيم حال اگر بخواهند توجيه کنند که ما اهل نماز هستيم، اما حکومت، حکومت اسلامي نباشد، اسلام نمي‌تواند حکومت بکند، اين انکار يکي از مسلمات اسلام است.

روحانيت بايد در صف مقدم حمايت از اسلام و نظام باشد. در صحنه‌هايي که حضور جدي روحانيت در دفاع از نظام و اسلام لازم است بايد روحانيت فرياد بزند، منتها فرياد مبتني بر منطق. فريادي که بر عمق جان‌ها بنشيند و آن فريادي است که مبتني بر آيات و روايات و استدلال باشد. همان چيزي که امام و مراجع بزرگوار به ما ياد داده‌اند و رهبر معظم انقلاب در ارشادات و افادات خود فرموده‌اند ما همانطور که براي کسب علم و تقوي تلاش مي‌کنيم بايد بدانيم يکي از چيزهايي که نسبت به آن مسئوليت دائمي داريم حفظ انقلاب و دستاورد‌هاي آن است. چون اگر خداي نکرده ضعف و فتوري در اين انقلاب پيش آيد، مطمئن باشيد اساس روحانيت و حوزه را از بين خواهند برد. اگر امروز در حوزه درس‌هاي با نشاط و تحقيقات وسيع در حال انجام است از برکت انقلاب است. قبل از انقلاب صداي طلبه‌ها از فيضيه بيرون نمي‌رفت، حتي در همين قم. اما امروز دنيا منتظر مطالب و تحقيقات حوزه‌هاي علميه است.

البته کسي نمي‌گويد اين حکومت جامع و کامل است. غير از ائمه معصومين عليهم السلام همه در معرض اشتباه هستند و هيچ کسي هم ادعا نمي‌کند که مصون از اشتباه است. اما امروز بهتر از اين اساسي که نظام ما بر پاية آن شکل گرفته که عبارت از ولايت فقيه جامع الشرايط است نمي‌توان حکومتي را پيدا کرد. روحانيت بايد لسان نصيحت خود را از دست ندهد. هنگام صحبت ما بايد به عنوان دين صحبت کنيم طوري که مردم بفهمند ما دغدغه دين را داريم. اگر از انقلاب حمايت مي‌کنيم نه به اين خاطر است که قدرت در دست روحانيت است. بلکه به اين جهت است که قدرت در دست دين است. و اگر اين را متوجه شوند با تمام وجود حاضر به فداکاري خواهند بود، کما اينکه تا به حال اين کار را انجام داده‌اند.

اميدوارم خداوند همه ما و شما را از عالمان دين و خدمتگزاران نظام اسلامي قرار دهد. امام بزرگوار و مراجع درگذشته ما را قرين رحمت خود فرمايد. مسئولين نظام و رهبر معظم انقلاب را در کنف حمايت حضرت بقية الله الاعظم عجل الله تعالي فرجه الشريف قرار دهد.