سيره اميرالمؤمنين(علیه‌‌السلام) رسيدگی به فقراء، برطرف نمودن فقر و اختلاف طبقاتی در جامعه است
۱۴ مرداد ۱۳۹۹
۲۲:۴۶
۲,۲۱۲
خلاصه خبر :
آخرین رویداد ها
بسم الله الرّحمن الرّحيم
الحمدلله رب العالمين و صلي الله علي سيدنا محمد و آله الطاهرين
عصمت حضرت علی(ع) از هر گونه آلودگی
سخن را با اين آيه شريفه «الَّذِينَ آمَنُوا وَ لَمْ يَلْبِسُوا إِيمانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَ هُمْ مُهْتَدُونَ» آغاز می‌کنم. خداي تبارك و تعالي مي‌فرمايد كساني كه ايمان آورده و ایمان خود را با ظلم و شرک نپوشاندند، امنیت و آرامش برای آنهاست. امن و امان و امنيت اعتقادي، اجتماعي، سياسي، اقتصادي، فكري، ظاهري، باطني و... را خداي تبارك و تعالي در چنين كساني قرار داده است.در روايتي كه ذيل اين آيه شريفه وارد شده، امام باقر(علیه السلام) می‌فرماید «نزلت في اميرالمؤمنين(علیه السلام) لأنه لم يشرك بالله طرفة عين قط ولم یعبد اللات و العزی» اين آيه در مورد اميرالمؤمنين(علیه السلام) نازل شده براي اينكه علي بن ابيطالب(علیه السلام) در هيچ زماني از زندگي خود، غير از خدا را اطاعت و عبادت نكرد.
نكته مهم اين است كه براساس اين آيه شريفه ما پيرو شخصيتي هستيم كه ذره‌ای از بزرگ‌ترين آلودگي عالم كه عبارت از ظلم و شرك و كفر و نفاق است، لحظه‌اي در وجود او راه پيدا نكرده است. اين خصوصيت در پيشوايان مذاهب ديگر وجود ندارد و مختص پيشواي ما شيعیان و وصيّ پيامبر اكرم(صلی الله علیه و آله) است و خداي تبارك و تعالي امن و امنيت را برای چنين گروهي قرار داده است كه شامل همه انواع امنيت‌ها مي‌شود، اگر روايتي هم در ذيل اين آيه نبود معلوم بود كه اين امن مطلق در همه ابعاد براي انسان فقط مختص اميرالمؤمنين و اولاد طاهرین(علیهم السلام) او است.
ما از این آيه به خوبي استفاده مي‌كنيم كساني كه دنبال امنيت هستند، امنيت در همه ابعادش، اعم از امنيت ظاهري، باطني، اجتماعي، سياسي، اقتصادي و... با توسل و با اعتقاد به اميرالمؤمنين و اولاد او(علیهم السلام) تحقق پيدا مي‌كند.
رشد تولید و کار، راه حل نجات و حل مشکلات کشور
بعد از بیان اين مقدمه به مناسبت موضوع اين همايش ملي بايد به نحو اختصار در این زمان کوتاه اين نكته را عرض كنم كه از برجستگی‌های اسلام، یعنی قرآن كريم و وجود مبارك پيامبر(صلی الله علیه و آله) و سنت نبوي و هم اميرالمؤمنين(علیه السلام) و ساير ائمه(علیهم السلام) این است همان‌طور كه در بعد اعتقادي تأكيد دارند بر اينكه بشر باید به دنبال توحيد باشد تا موحد شود و اصرار بر عبادت خداي تبارك و تعالي دارند، هم‌چنین به تنظيم امور جامعه هم اهتمام مي‌ورزد به نحوي كه در میان مردم فقر از بين برود و فقیری در جامعه پیدا نشود.با دقت در كلمات اميرالمؤمنين(علیه السلام) در این رابطه می‌بینیم که بر دعوت به كار و توليد تأکید شده است. آنچه كه در سال‌هاي اخير مورد تأکید رهبري معظم انقلاب هم هست كه مي‌فرمايند نجات و حل مشكلات كشور در گرو رشد توليد و كار است، ریشه نام‌گذاری امسال به «جهش توليد» را در كلمات اميرالمؤمنين(علیه السلام) هم مي‌توان یافت.
کسب و کار مختص حال نیاز و فقر نیست
حضرت در يك عبارتي می‌فرمایند: «اوصيكم بالخشية من الله في السرّ و العلانية و العدل فی الرضا و الغضب»، شما را توصیه می‌کنم که در نهان و آشكار از خدا بترسيد، هنگام غضب و نیز زمان اظهار خوشنودي، تأييد و رضايت نسبت به افراد تعادل خود را حفظ کرده و از حدّ آن تجاوز نكنيد، «و الاكتساب في الفقر و الغناء»، هم در حال نیاز و فقر و هم در حال غنا و بی‌نیازی دنبال کسب و كار باشيد.گاهي در ذهن بعضي افراد متموّل می‌آید که 60 سال زحمت كشيده و کار كرده‌ايم اکنون هم به اندازه‌اي كه تا آخر عمر بتوانيم زندگي خود را اداره كنيم خدا به ما داده است، پس چه نيازي است كه دنبال كار برويم. اين فکر در منطق اميرالمؤمنين(علیه السلام) مردود است. انسان باید در همه حالات حتی تا آن لحظه‌ي آخر دنبال كسب و كار و فعاليت باشد.
باز اين تعبير كه حضرت مي‌فرمايند «مَنْ كَسِلَ عَنْ أَمْرِ دُنْيَاهُ فَهُوَ عَنْ أَمْرِ آخِرَتِهِ أَكْسَلُ» اگر كسي در امر دنيای خود تنبل و کسل باشد و سراغ كار و توليد نرود، نسبت به آخرتش كسالت او بيشتر است. اين سخن نمایان‌گر رابطه‌ی فعالیت‌های انسان در دنيا و آخرت است. نشاط و عدم نشاط و فعالیت انسان در کسب و کار و تحصیل درآمد مشروع برای تأمین حیات دنیوی خود ارتباط مستقیم با فعاليت او نسبت به آخرت دارد. اين يكي از دستوراتي است كه اميرالمؤمنين(علیه السلام) به ما فرموده‌اند.
جامعه ما و مسئولان نظام جمهوري اسلامي بايد اين فرمایش‌های حضرت را نصب‌العين خود قرار بدهند. براي ما بسيار سخت است كه دولت‌ها مي‌آيند و مي‌روند اما وقتي مي‌خواهند از فعالیت‌های کارکنان آمار ارائه کنند، مي‌گويند متوسط زمان كار مفيد کارمندان کمتر يك ساعت است! چرا بايد اينطور باشد؟ چرا نبايد براي حل اين مشكل فكري كنيم؟ ما با این شرایط اقتصادی حتی باید بیش از هفت ساعت تلاش مفید داشته باشیم، حالا اگر هفت ساعت به کمتر از یک ساعت تقليل پيدا مي‌كند فاجعه است.
بورس ازمصادیق تجارت نیست
اميرالمؤمنين(علیه السلام) نسبت به تجارت و رونق تولید و کسب و کار توصيه اکید فرموده‌اند. در جامعه تجار بايد كار كنند، سرمايه‌داران سرمايه‌هایشان را به ميدان آورده و در مسیر تجارت صحیح و مفید برای اقتصاد خود و جامعه به کار گیرند که این امر در اسلام بسیار مورد تشويق و ترغيب قرار گرفته است. می‌فرمایند «اتّجروا بارك الله لكم»، تجارت کنید خداوند به شما برکت دهد.متأسفانه در این زمان و در نظام جمهوري اسلامي شاهد این هستیم که تجارت و تولید رونق خود را از دست داده و مردم را تشويق به بازار بورس می‌کنند. من اکنون وارد بحث فقهي آن نمي‌شوم، ولي اطلاع پيدا كرده‌ايم كه بسياري از افراد كارهاي ديگرشان را رها كرده و در منزل نشسته و از طریق اینترنت دنبال مسائل بورس هستند، اين که تجارت نيست! تجارت در ذاتش تكثير در توليد و عرضه‌ی محصولات مورد نیاز مردم نهفته است، اما مي‌بينيم سهام‌ها با افزایش قیمت‌های حبابی مورد خريد و فروش واقع مي‌شود.
اميرالمؤمنين(علیه السلام) نسبت به عمارة البلاد و آباد کردن شهرها و روستاها نیز ترغيب فرموده‌اند.
گروهي از مسيحي‌ها و يهوديان چاهي داشتند. در زماني كه قرظة بن كعب انصاري از طرف اميرالمؤمنين(علیه السلام) مسئول منطقه آنها بود، با دستور او یا کارگزارانش آن چاه را پر کرده و دیگر آبي از آن نمي‌آمد. اميرالمؤمنين(علیه السلام) به قرظه نامه‌اي نوشت كه چرا اين كار انجام شده؟ ولو این چاه متعلق به يهودي‌ها و نصارا بوده است. آنگاه فرمودند دوباره آن چاه را اصلاح كن، «فلعمري لأن يعمروا أحب إلينا من أن يخربوا»، اگر سرزمین همين كفار و اهل ذمه در عمران و آبادانی باشد نزد من محبوبتر است تا اينكه چاهشان تخریب و زمین‌هایشان خشك شود و مجبور شوند به جاي ديگري نقل مکان کنند!
نظارت بر بازار و کنترل قیمت‌ها؛ از وظایف و شئون حاکم مسلمین
نكته ديگر اينكه اميرالمؤمنين(علیه السلام) شخصا نسبت به کنترل قيمت‌ها در بازار مسلمين نظارت می‌فرمود. مشکل بزرگی که امروز نظام جمهوري اسلامي با آن مواجه است و البته علل متعددي هم دارد. اميرالمؤمنين(علیه السلام) شخصاً در بازار راه مي‌افتاد و گروه گروه تجار و بازاري‌ها را مورد خطاب قرار مي‌داد، از قيمت‌ها سؤال مي‌كرد.اصبغ بن نباته به حضرت عرض كرد در شأن شما نيست كه هر روز بازار برويد، قيمت‌ها را ببینید و بگویید قيمت‌ها را بالا نبريد، قيمت‌ها را تعديل كنيد. كسي را به جای خود بفرستيد كه اين كار را انجام دهد. حضرت فرمود مي‌داني اين حرفي كه به من می‌زني نصيحت و خیرخواهی برای من نیست! تو خیال می‌کنی با این حرف من را نصيحت کرده و برای من خیرخواهی می‌کنی. این فرمایش حضرت بدان معناست که یکی از وظایف و شئون حاکم مسلمین نظارت بر بازار و کنترل قیمت‌هاست.
نسبت به توزيع اموال عمومي هم اميرالمؤمنين(علیه السلام) عنايت خاص داشتند که بيت المال مسلمين بايد بين مردم آن هم به طور مساوی تقسيم بشود.
بیان این نکات و معيارها براي اين است که مردم عزیز بدانند اميرالمؤمنين(علیه السلام) در آن مدت كوتاه از حكومت خود، چقدر نسبت به اقتصاد مردم دقت داشت و مراقب وضع مالي و معیشت مردم بود تا گرسنه و فقیری در جامعه نباشد، تبعيض در تقسيم امكانات نباشد.
در زمانی که مسئولیت بيت‌المال مدينه با عمار ياسر و ابو الهيثم بن تيهان بود، حضرت به آنها نامه‌اي نوشت و فرمود «العربي والقرشي والأنصاري والعجمي وكل من كان في الإسلام من قبائل العرب وأجناس العجم سواءٌ»؛ نفرمود به مهاجر و عرب بيشتر بدهيد و به عجم كمتر، بلکه فرمود همه‌ی کسانی كه زير پرچم اسلام قرار دارند در برخورداری از امکانات عمومی کشور مساوي هستند.
یکی از مسائلی که امروز متأسفانه شاهد آن هستیم عدم برخورداری عموم مردم شریف از امکانات عمومی است. بسيار بسيار براي ما روحانيون و مراجع بزرگ سخت است كه در اين كشور يك جواني كه ازدواج كرده، قدرت گرفتن يك وام مختصر را ندارد اما وام‌هاي ميلياردي را بدون وثيقه در اختيار افرادی خاص قرار مي‌دهند. اين خيانت بزرگی است، اموال كشور و بیت‌المال مسلمین بايد علي السويه در اختيار همه مردم قرار بگيرد. امیدواریم با رهنمودهایی که رهبر معظم انقلاب فرموده‌اند، مسئولان کشور پیگیری کنند تا این معضل جوانان حل شود، ان شاء الله.
سیره امیرالمؤمنین(ره)؛ رسیدگی به فقرا و رفع اختلاف طبقاتی
البته روشن است برای رشد و رونق اقتصاد نسبت به آن كسي كه امكانات توليدي بيشتري دارد بايد بيشتر توجه شود ولي نه به اين نحو اختلافي كه امروز با آن مواجه هستیم و افرادی به غارت ذخایر ارزی کشور می‌پردازند که نه تنها نقشی در رشد اقتصاد کشور ندارند بلکه همسو با دشمنان به اقتصاد کشور ضربه زده و با در مضیقه قرار دادن مردم موجب نارضایتی آنان به نظام جمهوری اسلامی می‌شوند.در هر صورت سيره اميرالمؤمنين(علیه السلام) رسيدگي به فقرا، برطرف نمودن فقر و اختلاف طبقاتي در جامعه است. مسئولان نظام بايد اين مشكلي را كه امروز وجود دارد حل كنند.
اساساً یکی از آرمان‌های بزرگ امام خميني(قدس سره) اين بود كه فقر در جامعه از بين برود، اختلاف طبقاتي در جامعه نباشد، مزايا و امتيازات فقط در اختیار گروهي از اغنيا و افراد خاص قرار نگیرد، می‌فرمودند مردم ولی نعمت ما هستند، امکانات کشور باید براي همه مردم باشد، اين حقيقت نظام اسلامي است. اگر به سمت اين حقيقت پيش برويم ان شاء الله روز به روز نظام ما تحكيم پيدا مي‌كند.
در خاتمه از همه‌ی بزرگاني كه اين همايش را تشكيل دادند، نماينده معظم ولي فقيه حضرت آيت الله دري نجف آبادي و همچنين مدیران و اساتید محترم دانشگاه‌های استان مركزي و مسئولان نهاد نمايندگي رهبري در دانشگاه‌ها و نیز بنياد بين‌المللي غدير تشکر می‌کنم.
مناسب است از مرحوم آيت الله خزعلي يادي كنيم که سال‌ها ریاست این بنیاد را بر عهده داشتند.
اميدوارم با استعانت از امیرالمؤمنین(علیه السلام) اين همايش قدم بزرگي در تحقق مبارزه‌ی با فقر و ریشه‌کن کردن اختلاف طبقاتی داشته باشد.
والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته