عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ‏ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‏ نَحْبَهُ‏ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِيلًا»[7] یکی از مصادیق بارز آن در زمان ما این شهید بزرگوار است. سیره‌ی اصحاب پیامبر و امیرالمؤمنین علیهما و آلهما السلام است. در ذیل این آیه آمده است که علی بن ابیطالب و حمزة بن عبد المطلب و جعفر بن ابی طالب، علیهم السلام این سه نفر عهد کردند که در جنگ‌هایی که با رسول خدا صلی الله علیه و آله هستند: « أن‏ لا يفروا من‏ زحف‏ أبدا» هیچ وقت از جنگ فرار نکنند. این یکی از مصادیقش است. البته عنایت دارید آیه می‌فرماید: «صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ» یعنی آنچه را که عهد کرده بودند. به عنوان یک عهد مبهم واحد نیست. از آن استظهار جمع می‌شود یعنی جمیع آنچه با خدا عهد کردند. «رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ». عهد بین خود انسان و خدا که عهد توحید است، عهد بین انسان و رسول خدا، عهد بین انسان و امامت، عهد بین انسان و مردم، اینها همه در «ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ‏» قرار می‌گیرد.

شخصی می‌گوید: کنت عند ابی عبدالله علیه السلام اذ دخل علیه ابو بصیر، ابو بصیر خدمت امام صادق علیه السلام آمد. حضرت به ابوبصیر فرمودند: «يَا أَبَا مُحَمَّدٍ لَقَدْ ذَكَرَكُمُ اللَّهُ فِي كِتَابِهِ». ابوبصیر یک فقیه بوده و یک راوی احکام برای مردم بود. امام فرمودند خدا شما را در قرآن یاد کرده، ابوبصیر عرض می‌کند کجای قرآن از ما یاد کرده؟ فرمود: « مِنَ الْمُؤْمِنِينَ رِجالٌ صَدَقُوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَيْهِ‏ فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‏ نَحْبَهُ‏ وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ وَ ما بَدَّلُوا تَبْدِيلًا إِنَّكُمْ وَفَيْتُمْ بِمَا أَخَذَ اللَّهُ عَلَيْهِ مِيثَاقَكُمْ مِنْ وَلَايَتِنَا وَ إِنَّكُمْ لَمْ تُبَدِّلُوا بِنَا غَيْرَنَا».[8] آن میثاقی که خدا از شما گرفته بود را وفا کردید، چه میثاقی خدا از یک عالم می‌گیرد؟ این است که علمش را در جامعه بیان کند، علمش را نشر بدهد، جامعه را آگاه کند، این عهدی است که خدا از این عالم گرفته و این بسیار برای من و شما مهم است.

گاهی اوقات این آیاتی که خوانده می‌شود، ذهن‌ها همه به سمت جنگ و شهادت می‌رود که البته شأن نزولش هم برای همین بوده؛ «فَمِنْهُمْ مَنْ قَضى‏ نَحْبَهُ‏» وقتی است که حمزه و جعفر شهید شده بودند «وَ مِنْهُمْ مَنْ يَنْتَظِرُ» مال علی بن ابیطالب علیهما السلام است که هنوز شهید نشده‌اند. ولی این عنوان کلی است. خداوند دنبال تکریم چنین شخصیت‌هایی است که به تمام آن عهودی که با خدا بستند، عمل کند و ما هم باید در همین مسیر قرار بگیریم.

خواستم عرض کنم این تربیت شده‌ی قرآن است یعنی این شهید بزرگوار این آیات قرآن را خوانده و دنبال این بوده که از مصادیق این آیات قرار بگیرد، به این نتیجه رسیده و الا این‌طور نبود که بگوئیم شخصی بود که در این مسائل شغلش این بود، نه! دنبال انجام وظیفه بود و صحبت‌هایشان را که هم شنیدید و دیدید، چقدر قاطعانه و محکم، بدون هیچ هراسی، آن هم در کانون دشمن، این می‌شود تربیت شده‌ی قرآن.