تعبدی و توصلی ، جلسه 79
خلاصه‌ی بحث گذشته
قیاس علل تشریعی با علل تکوینی در تحلیل امر شرعی
کلام محقق حائری در درر الفوائد
تمایز میان صرف‌الوجود و مطلق‌الوجود در تحلیل تشریعیِ امر و متعلق
نقد خلط تشریع به تکوین در قیاس‌های اصولی و فقهی
تبیین تمایز میان جنبه‌های تکوینی و اعتباری امامت و ولایت
ولایت مطلقه فقیه؛ اعتبار تشریعی و تمایز آن با ولایت تکوینی معصوم
تفاوت امام معصوم و ولی فقیه
خلط میان تکوین و تشریع در فقه و اصول
غدیر خم؛ تمایز میان ولایت تکوینی و جعل تشریعی امامت
نقد قاعده‌ی «تشریع بر اساس تکوین» در منظومه فقهی
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 78
خلاصه‌ی بحث گذشته
دلیل چهارم: استدلال عقلیِ محقق حائری بر اصالة التعبدیة
فی کلامِ شیخِنا العلّامةِ أعلى‌اللّه مقامه
قیاس تشریع به تکوین
اقسام قیود لبّی و مسئله‌ی مقدمه‌ی موصله
مقدمه‌ی موصله در پرتو تحلیل علل تکوینی: بررسی قید «ایصال»
تحقق مأمورٌبه در نسبت با قصد امر: تطبیق علل تشریعی بر علل تکوینی
جایگاه تقریر محقق حائری در میان تقریرات متعدد از «أصالة التعبّدیة»
شرطیت تأثر از امر در تحقق مأمورٌبه: استنتاج نهایی از قیاس علل تشریعی و تکوینی
اشکال نخست امام خمینی: بطلان قیاس علل تشریعی بر علل تکوینی
تبیین تفاوت میان واجب تعبّدی و توصّلی
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 77
خلاصه‌ی بحث گذشته
نقد استناد به آیه «وما أمِروا إِلّا لیعبدوا الله» برای اثبات اصالة التعبدیة
تحلیل مفهوم عبادت در آیه شریفه
نقد تقسیم عبادت در آیه به تعبدی و توصلی
لزوم تخصیص اکثر در تمسک به آیه برای اثبات اصالة التعبدیة
استدلال به آیه "اطیعوا الله و اطیعوا الرسول" برای اصالة التعبدیة
نقد استدلال به آیه
تحلیل مفهوم امتثال
تحلیل اطیعوا الله در مقابل مخالفت
تحلیل امر «اطیعوا الله» به‌عنوان امر ارشادی
استدلال به روایات «إنما الأعمال بالنیات» برای اثبات اصالة التعبدیة
نقد استدلال
تحلیل احتمالات شیخ انصاری در رابطه با روایات «لا عمل إلا بالنیة»
احتمال اول: تقدیر کلمه «صحیحاً»
احتمال دوم: نیت به معنای اصل عمل
احتمال سوم: نیت به معنای قصد قربت در ثواب
پذیرش احتمال دوم و نقد دیگر احتمالات
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 76
خلاصه‌ی بحث گذشته
حضور قرآن در نظام آموزشی حوزه؛ از واقعیت تا داوری ناعادلانه
مرزهای موضوعی علوم حوزوی و جایگاه استناد به قرآن
فقه و جایگاه حوزه در تربیت قرآنی حوزویان
ادله نقلی در اثبات اصالة التعبّدیة
تمسک به آیه‌ی وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ
نقد استدلال به آیه
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 75
خلاصه‌ی بحث گذشته
بررسی چهار تقریر از دلیل اول بر اصالة التعبدیة
اشکال‌های وارد بر تقریرات چهار‌گانه از منظر عرف و عقل
تمایز میان اطاعت و انجام فعل بدون اراده
صدق اطاعت در اتیان فعل بدون داعیِ امر و بررسی نتایج فقهی آن
نقد مبنای داعویت امر در تحقق اطاعت
تبیین نقش عقل در تحقق ارادی فعل و صدق اطاعت در توصلیّات
بررسی تطبیق نادرست تحلیل مرحوم حلی بر کلام شیخ انصاری در باب اجرت بر مستحبات
نقد مبنایی بر مدلول امر: تبیین حقیقت انشاء و اشکال بر نظریه داعویت
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 74
خلاصه‌ی بحث گذشته
ضرورت اراده در تحقق مأمورٌبه و نقش داعیِ امر: تحلیل نظریه شیخ حسین حلی
تحلیل سلسله‌مراتب طبیعی در اراده و داعیِ امر
رابطه اطاعت و داعویت در اقتضای طبیعی امر
تعبدیت ذاتی در اوامر و نقش علت غایی در اطاعت
اکتفا به غیر مأمور‌به و نقش داعی در صدق امتثال
لزوم داعیِ امر در صدق امتثال و تحلیل مسئله اجرت بر مستحبات
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 73
خلاصه‌ی بحث گذشته
بررسی تقریر اول: دلیل عقلی بر اصالة التعبدیة
بررسی تقریر دوم: تحلیل حقیقت امر و اقتضای محرّکیت
اشکالات محقق نائینی بر تقریر دوم و نقد استدلال به محرّکیت امر
اشکال مرحوم حلی به محقق نائینی
تقریر محقق کلباسی از ماهیت امر و پاسخ به اشکال تقدم الشیء علی نفسه
استناد به اطلاق و طبیعت امر
عنایت زائده در افعال توصلی و تعبدی؛ تحلیلی از مرحوم حلی
مثال تطبیقی: طواف با ماشین و اراده فاعل
تفکیک میان اراده و داعویت امر؛ تحلیل نهایی مرحوم حلی
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 72
خلاصه‌ی بحث گذشته
بررسی دلیل محقق کلباسی بر اصالة التعبّدیّة
فى انّ الاصل فى الاوامر ان يكون متعلّقها عبادة لا معاملة
تحلیل عرفی امتثال در کلام محقق کلباسی
بازخوانی کلام محقق کلباسی از منظر مرحوم حلی
بررسی نقدهای محقق نائینی
دو اشکال محقق خوئی بر استدلال مبتنی بر غرض در امر
اشکال نخست: غیرمعقول بودن محرکیت به‌عنوان غرض از امر
اشکال دوم: عدم وجوب تحصیل غرض از امر در نگاه عقل
جمع‌بندی دو اشکال
نقدی بر اشکالات محقق خوئی
نخست: نقد بر قاعده‌ی ترتب دائمی غرض
دوم: نقد بر تفکیک میان غرض از امر و غرض از مأمورٌبه
پاورقی
منابع
تعبدی و توصلی ، جلسه 71
خلاصه‌ی بحث گذشته
کنوز الهی و نشاط علمی پس از شهر رمضان
اصالة التوصلیه یا اصالة التعبدیه؟ بررسی اختلاف دیدگاه‌ها در شک در واجبات
تحلیل عقلی بر تعبّدی بودن اوامر: استدلال نخست از محقق کلباسی
نقد محقق نائینی بر محقق کلباسی
احتمال اول: صرف جعلِ فعل بر عهده‌ی مکلف
احتمال دوم: انجام فعل در خارج به داعی امر مولا
پاورقی
منابع