1) يكي از برنامه‌هايي كه براي تعطيلات بايد داشته باشيد در بحث اصول هم خدمت آقايان عرض كردم كه يك مروري بر مباحث گذشته است، اولاً مرور كنيد و ثانياً خودتان هم در مباحث اظهار نظر كنيد، بالأخره اين مدتی كه ما بحث مي‌كرديم كه آيا بلوغ شرطيت دارد يا نه؟ ببينيد به چه نظري رسيديد.
2) يكي از كارهايي كه آقايان بايد انجام بدهند اينست كه بعضي از اين ضوابط و عناويني كه در روايات وجود دارد، كاري كنيد كه اينها ملكه‌ي ذهن‌تان شود، تا يك جا رفع القلم عن الصبي مي‌آيد برايتان روشن باشد كه معنايش چسيت؟يا عمد الصبي خطؤٌ كه مي‌آيد روشن باشد كه به چه معناست؟ اينجا بحث‌هاي مفصلي شد، نه تنها در بحث معاملات مورد استفاده است بلكه در تمام ابواب فقه مفید است، شما مي‌رسيد در حج، آيا صبي مي‌تواند نيابت كند يا نه؟
خيلي جاها هست كه اين بحث مورد استفاده است و ادله‌اش همين است، فقهاي گذشته‌ي ما رضوان الله تعالي عليهم اجمعين، يكي از خصوصيّاتي كه داشتند كه متأسفانه الآن خيلي كم است، اين بود كه هر فرعي را يك اجمالي از دليلش را استحضار داشتند، هر فرعي و هر مسئله‌اي يك اجمالي از دليلش در ذهن‌شان بود. الآن وقتي مطرح مي‌شود كه آيا بيع صبي باطل است يا خير؟ هم شما بايد خودتان به يك نظري برسيد و هم اجمالي از ادله را بايد داشته باشيد و در ذهن شريف‌تان باشد. بنابراين در تابستان حتماً اين مباحث را به اين نحوي كه من عرض كردم دنبال كنيد.
3) بعضي آقايان فرمودند كه يك سير مطالعاتي فقهي داده شود، ولو الآن يك برنامه اجمالي در ذهنم هست ولي مناسب ديدم كه دقيق‌تر تأمل شود و بعد انشاء الله ما هم در فقه و هم در اصول يك سير مطالعاتي را بيان خواهيم كرد، اجمالي كه عرض كردم اينست كه كساني كه در مباحث اجتهادي كار مي‌كنند، هميشه يك كتاب بايد به عنوان كتاب مطالعاتي كنارشان باشد، مثلاً مستند مرحوم نراقي را از اول تا آخر دوره كنيد، 20 جلد است و فوائد زيادي دارد، اين را در كنارتان بگذاريد، يعني شما هر برنامه، هر كار و هر چيزي داريد بنا بگذاريد روزي نيم ساعت فقط اين را مطالعه كنيد، اين نيم ساعت گاهي دو صفحه مي‌شود، گاهي پنج صفحه مي‌شود، گاهي كمتر و يا بيشتر مي‌شود.
اگر طبق برنامه پيش برويد بعد از يك سال مي‌بينيد يك دوره مستند را تمام كرديد، مستند كه تمام شد باز يك كتاب قوي‌تر هست؛ چون مستند يك مقدار در استدلالات آسان‌تر است، حدائق الناضره را يك دوره ببينيد، حدائق كه تمام شد جواهر را يك دوره ببينيد، جواهر كه تمام شد التنقیح مرحوم خوئي را يك دوره ببينيد. تفصيل الشريعه مرحوم والد ما كه هم آراء امام و هم آراء مرحوم آقاي خوئي و بزرگان عصر مثل مرحوم آقاي شاهرودي و مرحوم آقاي حكيم در آن مطرح شده را مطالعه کنید. اگر اين دوره‌ها مستند، حدائق، جواهر، تنقيح، مستمسك، تفصيل الشريعه جزء برنامه‌هاي مطالعاتي‌تان قرار بدهيد، يك ذهن فقهي عميقي پيدا مي‌كنيد، كما اينكه در باب احاديث من مكرر گفتم بايد در حوزه يك كاري بشود كه هر طلبه‌اي يك دوره كافي را از اول تا آخر بخواند، حالا نه پيش استاد ولي خودش يك دوره به عنوان دوره مطالعاتي داشته باشد، اين هم بايد جزء برنامه‌هاي علمي آقايان باشد.
در اين سير مطالعاتي بعضي از جاها هست كه خيلي بحث‌هاي چالش‌دار مشكلِ قوي وجود دارد كه اينها را جدا كنيم، مثلاً بحث فروع علم اجمالي را جدا كنيد. در معاملات بحث‌هاي مهمش را جدا كنيد، در مكاسب محرّمه بحث هاي مهمش را جدا كنيد، هر جا كه مي‌بينيد آراء خيلي متشتت است و ادله خيلي متكثر است، مباحث خيلي مفصل است آن را جدا كنيد كه يك دوره‌ي ديگر اينها را عميق‌تر و مفصل‌تر كار كنيد، آن وقت در سير مطالعاتي‌تان روش اجتهادي اين فقها را درست متوجه مي‌شويد، نحوه‌ي ورود و خروج در مباحث را متوجه مي‌شويد.
يكي از آقايان مي فرمودند كه اين استفتاءاتي كه گاهي خدمت مراجع بزرگوار داده مي‌شود چه راهي را طي مي‌كنند تا به اينها جواب بدهند، اين خيلي سؤال خوبي است يعني اصلاً واقعاً بايد در پايان هر سالي پنج تا ده تا سؤال را استاد نسبت به درس‌هايي كه گذشته ـ اما با يك تغييري ـ داده شود و آقايان فضلا در آن مسائل اظهار نظر كنند ببينيم مي‌توانند اظهار نظر كنند، به اين حد رسيدند كه همه ابعاد مسئله را در نظر بگيرند يا نه؟ اين كارها انشاء الله بايد رفته رفته در حوزه شكل بگيرد و از اين ابهام و اجمال و سردرگمي و مشخص نبودن نتيجه و اينكه آدم به كجا مي‌خواهد برسد انسان بيرون بيايد.
4) در آن بحث گذشته عرض كردم الآن بايد بنشينيد تكليف سال آينده تان را روشن كنيد، نگاه كنيد تا حالا چند سال درس خارج خوانديد، چه مقدار از مباحث اصول را گذرانديد و چه مقدار باقي مانده؟ چه مقدار از مباحث فقه گذرانديد و چه مقدار را لازم است بگذرانيد، مشخص و معين كنيد و يك پيش مطالعه‌اي بر آن داشته باشيد.
در اصول ولو ما رسيده بوديم به اقل و اكثر ارتباطي يك بحث خيلي مفصلي در اقل و اكثر كرديم، به تنبيهاتش رسيديم و چون تنبيهاتش قاعده‌ي ميسور دارد و بعد هم خاتمه‌ي در شرايط اصول قاعده‌ي لاضرر دارد با آقايان مشورت شد كه ما سال آينده را از اول استصحاب شروع كنيم و اين قاعده ميسور و لاضرر را در بعضي از اين ماه رمضان‌ها انشاء الله موفق شويم.
علي كل حال اينها را براي خودتان مشخص كنيد، ببينيد چرا يك اديب، اديب مي شود؟ چون اين هر روز با كتب شعر ارتباط دارد، هم ذوق شعري دارد، شما از ادبا سؤال كنيد كه چطور شد اديب و شاعر شديد؟ مي‌گويند هر روز نيم ساعت يك كتاب شعري خوانديم، آرام آرام اين در ذهن‌مان مرتكز شده و مركوز شده، فقه هم همينطور است بلكه قابل مقايسه با آن نيست. فقه را بايد هر روز انسان نيم ساعت تا يك ساعت يك بحث‌هاي استدلالي را ببيند، اينكه بگوئيم سه ماه تابستان برويم سراغ كار خودمان و بعد از سال آينده دوباره بيائيم ببينيم، اين فايده‌اي ندارد و اين گذشته هم از بين مي‌رود، لذا حتماً اين برنامه‌اي كه به نحو اجمال عرض كردم و اين سير مطالعاتي را آقايان داشته باشيد.
استفاده مطلوب از ایام تعطیلی دروس
۲۵ بهمن ۱۳۹۴ و ۱۲:۲۳
1) يكي از برنامه‌هايي كه براي تعطيلات بايد داشته باشيد در بحث اصول هم خدمت آقايان عرض كردم كه يك مروري بر مباحث گذشته است، اولاً مرور كنيد و ثانياً خودتان هم در مباحث اظهار نظر كنيد، بالأخره اين مدتی كه ما بحث مي‌كرديم كه آيا بلوغ شرطيت دارد يا نه؟ ببينيد به چه نظري رسيديد.
در اين سير مطالعاتي بعضي از جاها هست كه خيلي بحث‌هاي چالش‌دار مشكلِ قوي وجود دارد كه اينها را جدا كنيم، مثلاً بحث فروع علم اجمالي را جدا كنيد. در معاملات بحث‌هاي مهمش را جدا كنيد، در مكاسب محرّمه بحث هاي مهمش را جدا كنيد، هر جا كه مي‌بينيد آراء خيلي متشتت است و ادله خيلي متكثر است، مباحث خيلي مفصل است آن را جدا كنيد كه يك دوره‌ي ديگر اينها را عميق‌تر و مفصل‌تر كار كنيد، آن وقت در سير مطالعاتي‌تان روش اجتهادي اين فقها را درست متوجه مي‌شويد، نحوه‌ي ورود و خروج در مباحث را متوجه مي‌شويد.
يكي از آقايان مي فرمودند كه اين استفتاءاتي كه گاهي خدمت مراجع بزرگوار داده مي‌شود چه راهي را طي مي‌كنند تا به اينها جواب بدهند، اين خيلي سؤال خوبي است يعني اصلاً واقعاً بايد در پايان هر سالي پنج تا ده تا سؤال را استاد نسبت به درس‌هايي كه گذشته ـ اما با يك تغييري ـ داده شود و آقايان فضلا در آن مسائل اظهار نظر كنند ببينيم مي‌توانند اظهار نظر كنند، به اين حد رسيدند كه همه ابعاد مسئله را در نظر بگيرند يا نه؟ اين كارها انشاء الله بايد رفته رفته در حوزه شكل بگيرد و از اين ابهام و اجمال و سردرگمي و مشخص نبودن نتيجه و اينكه آدم به كجا مي‌خواهد برسد انسان بيرون بيايد.
4) در آن بحث گذشته عرض كردم الآن بايد بنشينيد تكليف سال آينده تان را روشن كنيد، نگاه كنيد تا حالا چند سال درس خارج خوانديد، چه مقدار از مباحث اصول را گذرانديد و چه مقدار باقي مانده؟ چه مقدار از مباحث فقه گذرانديد و چه مقدار را لازم است بگذرانيد، مشخص و معين كنيد و يك پيش مطالعه‌اي بر آن داشته باشيد.
در اصول ولو ما رسيده بوديم به اقل و اكثر ارتباطي يك بحث خيلي مفصلي در اقل و اكثر كرديم، به تنبيهاتش رسيديم و چون تنبيهاتش قاعده‌ي ميسور دارد و بعد هم خاتمه‌ي در شرايط اصول قاعده‌ي لاضرر دارد با آقايان مشورت شد كه ما سال آينده را از اول استصحاب شروع كنيم و اين قاعده ميسور و لاضرر را در بعضي از اين ماه رمضان‌ها انشاء الله موفق شويم.
کلمات کلیدی :
۲,۲۰۱ بازدید