با توجه به آيه 11 سوره يس: «إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ»؛
1- آيا اين آيه انذار را فقط محدود به کسي که اهل يادآوري و ترس از خدا در پنهان و خلوت باشد، مي‌‌کند؟
2- در اين صورت، يعني کسي را که اهل اين دو مورد نباشد، نبايد انذار کرد؟
3- منظور از يادآوري چيست؟ چه چيزي را بايد ياد آورد؟
پاسخ :
با توجه به اینکه در آيات گذشته، سخن از گروهى در ميان بود كه به هيچ وجه آمادگى پذيرش انذارهاى الهى را نداشتند و انذار و عدم انذار براى آن‌ها يكسان بود، آيات مورد بحث، از گروه ديگرى كه درست در نقطه مقابل آن‌ها قرار گرفتهاند سخن مىگويد، تا با مقايسه با يكديگر-همان گونه كه روش قرآن است- مسئله روشن‌تر شود.
مىفرمايد: «تو تنها كسى را انذار مىكنى كه از ذكر پيروى كند، و از خداوند رحمان در خفاء و پنهانی بترسد»(إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ).
نکته مهم این است که پیامبر برای همه مردم است و إنذار نیز برای همه است، منتها افراد لجوج زمینه پذیرش انذار پیامبر را با گناه و لجاجت در خود از بین برده و لذا انذار اثر نمی‌کند، اما کسانی که این دو وصف (پيروى از «ذكر»، و «خشيت از خداوند در پنهان») را دارا هستند، آمادگی بالقوه برای انذار را دارند و انذار تنها در كسانى مؤثر واقع مىشود كه گوش شنوا و قلب آماده دارند و به تعبير ديگر، اين دو حالت، بالقوه در آن‌ها وجود دارد، اما بعد از انذار به فعليت مىرسد، بر خلاف كوردلان لجوج و غافل، كه هرگز نه گوش شنوا دارند نه آماده خشيتاند.
اين آيه، درست مانند آيات نخستين سوره «بقره» است كه مىگويد: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ»؛ «اين كتاب آسمانى شكى در آن نيست و مايه هدايت پرهيزكاران است»، یعنی با آنکه قرآن کتاب هدایت برای همه مردم است، چنانچه در آیه دیگر می‌‌فرماید: «لتخرج الناس من الظلمات الی النور»، اما درعین حال تنها متقین از هدایت قرآن بهره‌‌مند می‌‌شوند.
2. انذار دیگران مانعی ندارد منتها وقتی انسان یقین کند انذار نسبت به آن‌ها فایده و اثر ندارد، لازم نیست.
3. منظور از «ذكر» و یاد آوری، به عقيده بسيارى از مفسران، «قرآن مجيد» است؛ زيرا اين كلمه، به همين صورت كراراً در قرآن، در همين معنى، به كار رفته است ولى، مانعى ندارد كه منظور، معنى لغوى آن يعنى هرگونه يادآورى بوده باشد، كه شامل آيات قرآن و ساير انذارهاى پيامبر(ص) و رهبران الهى مىشود.
منظور از «انذار» و «يادآوري» در سوره يس
۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۴:۱۳
با توجه به آيه 11 سوره يس: «إِنَّمَا تُنذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَخَشِيَ الرَّحْمَن بِالْغَيْبِ فَبَشِّرْهُ بِمَغْفِرَةٍ وَأَجْرٍ كَرِيمٍ»؛ 1- آيا اين آيه انذار را فقط محدود به کسي که اهل يادآوري و ترس از خدا در پنهان و خلوت باشد، مي‌‌کند؟ 2- در اين صورت، يعني کسي را که اهل اين دو مورد نباشد، نبايد انذار کرد؟ 3- منظور از يادآوري چيست؟ چه چيزي را بايد ياد آورد؟
پاسخ :
با توجه به اینکه در آيات گذشته، سخن از گروهى در ميان بود كه به هيچ وجه آمادگى پذيرش انذارهاى الهى را نداشتند و انذار و عدم انذار براى آن‌ها يكسان بود، آيات مورد بحث، از گروه ديگرى كه درست در نقطه مقابل آن‌ها قرار گرفتهاند سخن مىگويد، تا با مقايسه با يكديگر-همان گونه كه روش قرآن است- مسئله روشن‌تر شود.
مىفرمايد: «تو تنها كسى را انذار مىكنى كه از ذكر پيروى كند، و از خداوند رحمان در خفاء و پنهانی بترسد»(إِنَّما تُنْذِرُ مَنِ اتَّبَعَ الذِّكْرَ وَ خَشِيَ الرَّحْمنَ بِالْغَيْبِ).
نکته مهم این است که پیامبر برای همه مردم است و إنذار نیز برای همه است، منتها افراد لجوج زمینه پذیرش انذار پیامبر را با گناه و لجاجت در خود از بین برده و لذا انذار اثر نمی‌کند، اما کسانی که این دو وصف (پيروى از «ذكر»، و «خشيت از خداوند در پنهان») را دارا هستند، آمادگی بالقوه برای انذار را دارند و انذار تنها در كسانى مؤثر واقع مىشود كه گوش شنوا و قلب آماده دارند و به تعبير ديگر، اين دو حالت، بالقوه در آن‌ها وجود دارد، اما بعد از انذار به فعليت مىرسد، بر خلاف كوردلان لجوج و غافل، كه هرگز نه گوش شنوا دارند نه آماده خشيتاند.
اين آيه، درست مانند آيات نخستين سوره «بقره» است كه مىگويد: «ذلِكَ الْكِتابُ لا رَيْبَ فِيهِ هُدىً لِلْمُتَّقِينَ»؛ «اين كتاب آسمانى شكى در آن نيست و مايه هدايت پرهيزكاران است»، یعنی با آنکه قرآن کتاب هدایت برای همه مردم است، چنانچه در آیه دیگر می‌‌فرماید: «لتخرج الناس من الظلمات الی النور»، اما درعین حال تنها متقین از هدایت قرآن بهره‌‌مند می‌‌شوند.
2. انذار دیگران مانعی ندارد منتها وقتی انسان یقین کند انذار نسبت به آن‌ها فایده و اثر ندارد، لازم نیست.
3. منظور از «ذكر» و یاد آوری، به عقيده بسيارى از مفسران، «قرآن مجيد» است؛ زيرا اين كلمه، به همين صورت كراراً در قرآن، در همين معنى، به كار رفته است ولى، مانعى ندارد كه منظور، معنى لغوى آن يعنى هرگونه يادآورى بوده باشد، كه شامل آيات قرآن و ساير انذارهاى پيامبر(ص) و رهبران الهى مىشود.
کلمات کلیدی :
۴,۶۲۶