بنده از مقلدين مرحوم آيت الله فاضل لنكراني(رحمة الله عليه) بوده و با اجازه از آيت الله سيستاني بر تقليد خود باقي مانده‌‌ام. در حال حاضر نيز در نيروي انتظامي مشغول به خدمت مي‌‌باشم.
اخيراً طرحي به عنوان عطر گل ياس از سوي ناجا براي كاركنان متقاضي آن در نظر گرفته شده است بدين ترتيب كه هر فرد متقاضي مبلغ 5 ميليون تومان به صورت نقد پرداخت مي‌‌نمايد، مبلغ 5 ميليون تومان نيز ناجا به نام فرد وام دريافت نموده و فرد متقاضي ماهيانه مبلغ 208 هزار تومان قسطش را پرداخت مي‌‌كند.
مبلغ 3 ميليون و 400 هزار تومان نيز به عنوان هديه فرماندهي براي فرد در نظر گرفته مي‌‌شود. در نهايت ناجا متعهد مي‌‌گردد كه بعد از 36 ماه علي الحساب مبلغ 28 ميليون تومان به فرد ثبت نام كننده پرداخت مي‌‌نمايد.
عليهذا با توجه به اينكه در اين مدت 3 سال هيچگونه اختياري در خصوص دخل وتصرف(به جزء موضوع انصراف و آن هم با ضررهاي تعيين شده) در اختيار فرد متقاضي نبوده و بعضاً نيز حتي مبلغ 5 ميليون اوليه سپرده گذاري را از بانك ديگر وام دريافت و در حال پرداخت اقساط آن مي‌‌باشند:
1) آيا به مبلغ دريافتي آينده، خمس تعلق خواهد گرفت يا خير؟
2) در صورتي كه خمس به آن تعلق مي‌‌گيرد آيا اگر شخصي پول مذكور را در وسط سال خمسي دريافت و در همان سال نيز خرج نمايد باز هم خمس به آن تعلق خواهد گرفت؟
3) در صورت تعلق گرفتن خمس، اگر شخصي با پول وام سپرده گذاري كرده باشد حكمش چگونه است؟
4) در صورت تعلق گرفتن خمس، با عنايت به اينكه تنها مبلغ 5 ميليون تومان آن نقداً پرداخت گرديده و مابقي آن به صورت قسط و يا هديه مي‌‌باشد خواهشمند است دقيقاً مبلغ آن را مشخص فرماييد
5) ضمناً اگر شخصي در مياندوره انصراف دهد، در صورتيكه از مبلغ سپرده گذاري شده سال خمسي گذشته باشد، موضوع خمسش چگونه است؟
پاسخ :
قبل از پاسخ به اصل سؤال شما، لازم است به دو نکته در مورد صحت و عدم صحت این نوع وام و سود اشاره کنیم:
نکته اول: اگر شرط دادن وام، سپرده گذاری 5 میلیون تومان باشد، یا شرط سپرده گذار، گرفتن وام باشد، گرفتن وام ربا می‌شود و حرام است. اما اگر چنین شرطی در کار نباشد اشکال ندارد.
نکته دوم: 28 میلیون تومانی که ناجا بعد از سه سال علی‌الحساب می‌دهد اگر طبق یکی از قوانین شرعی مانند مضاربه یا مشارکت باشد و ناجا به این قوانین عمل کند و سود بدهد اشکال ندارد اما اگر صرف دادن سود باشد ربا می‌شود.
حالا با فرض صحت وام و سودی که گرفته می‌شود:
1و2. به اصل سرمایه 5 میلیون تومان بعد از گذشت سال خمس تعلق می‌گیرد و اگر تا سه سال قابل گرفتن نیست، بعد از گرفتن پول بلافاصله خمس 5 میلیون را پرداخت کند و بعد به 4 میلیون باقی مانده ان تصرف کنید. نسبت به سودی که نا جا بعد از سه سال پرداخت می‌کند هم چنین پول‌هایی وامی که اقساط آن پرداخت شده و بعد از سه سال داده می‌شود از درآمد همان سال جدید حساب می‌شود، اگر تا پایان سال مصرف شود خمس ندارد و اگر مصرف نشود و سال بر آن بگذرد خمس دارد.
3.اگر اقساط وام پرداخت شده باشد و وام را سپرده گذاری کرده باشد نیز بعد از گذشت سال متعلق خمس می‌شود.
4. در جواب سؤال اول توضیح داده شد. اصل سرمایه بلافاصله بعد از گرفتن تخمیس شود و پول وامی که اقساط آن پرداخت شده و سودی که داده می‌شود از درآمد همان سال حساب می‌شود و اگر سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد. نسبت به هدیه ای که ناجا می‌دهد اگر بعد از گرفتن هدیه مصرف نشود و سال بر آن بگذرد به احتیاط واجب خمس دارد.و یک پنجم آن‌ها را بابت خمس پرداخت کنید.
5. اگر در میان دوره انصراف بدهد و به پول سپرده گذاری شده سال گذشته باشد بعد از گرفتن اصل سپرده باید خمس آن را پرداخت کند.
حکم تعلق خمس به وامهاي ويژه
۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۳ ساعت ۱۸:۵۵
بنده از مقلدين مرحوم آيت الله فاضل لنكراني(رحمة الله عليه) بوده و با اجازه از آيت الله سيستاني بر تقليد خود باقي مانده‌‌ام. در حال حاضر نيز در نيروي انتظامي مشغول به خدمت مي‌‌باشم. اخيراً طرحي به عنوان عطر گل ياس از سوي ناجا براي كاركنان متقاضي آن در نظر گرفته شده است بدين ترتيب كه هر فرد متقاضي مبلغ 5 ميليون تومان به صورت نقد پرداخت مي‌‌نمايد، مبلغ 5 ميليون تومان نيز ناجا به نام فرد وام دريافت نموده و فرد متقاضي ماهيانه مبلغ 208 هزار تومان قسطش را پرداخت مي‌‌كند. مبلغ 3 ميليون و 400 هزار تومان نيز به عنوان هديه فرماندهي براي فرد در نظر گرفته مي‌‌شود. در نهايت ناجا متعهد مي‌‌گردد كه بعد از 36 ماه علي الحساب مبلغ 28 ميليون تومان به فرد ثبت نام كننده پرداخت مي‌‌نمايد. عليهذا با توجه به اينكه در اين مدت 3 سال هيچگونه اختياري در خصوص دخل وتصرف(به جزء موضوع انصراف و آن هم با ضررهاي تعيين شده) در اختيار فرد متقاضي نبوده و بعضاً نيز حتي مبلغ 5 ميليون اوليه سپرده گذاري را از بانك ديگر وام دريافت و در حال پرداخت اقساط آن مي‌‌باشند: 1) آيا به مبلغ دريافتي آينده، خمس تعلق خواهد گرفت يا خير؟ 2) در صورتي كه خمس به آن تعلق مي‌‌گيرد آيا اگر شخصي پول مذكور را در وسط سال خمسي دريافت و در همان سال نيز خرج نمايد باز هم خمس به آن تعلق خواهد گرفت؟ 3) در صورت تعلق گرفتن خمس، اگر شخصي با پول وام سپرده گذاري كرده باشد حكمش چگونه است؟ 4) در صورت تعلق گرفتن خمس، با عنايت به اينكه تنها مبلغ 5 ميليون تومان آن نقداً پرداخت گرديده و مابقي آن به صورت قسط و يا هديه مي‌‌باشد خواهشمند است دقيقاً مبلغ آن را مشخص فرماييد 5) ضمناً اگر شخصي در مياندوره انصراف دهد، در صورتيكه از مبلغ سپرده گذاري شده سال خمسي گذشته باشد، موضوع خمسش چگونه است؟
پاسخ :
قبل از پاسخ به اصل سؤال شما، لازم است به دو نکته در مورد صحت و عدم صحت این نوع وام و سود اشاره کنیم:
نکته اول: اگر شرط دادن وام، سپرده گذاری 5 میلیون تومان باشد، یا شرط سپرده گذار، گرفتن وام باشد، گرفتن وام ربا می‌شود و حرام است. اما اگر چنین شرطی در کار نباشد اشکال ندارد.
نکته دوم: 28 میلیون تومانی که ناجا بعد از سه سال علی‌الحساب می‌دهد اگر طبق یکی از قوانین شرعی مانند مضاربه یا مشارکت باشد و ناجا به این قوانین عمل کند و سود بدهد اشکال ندارد اما اگر صرف دادن سود باشد ربا می‌شود.
حالا با فرض صحت وام و سودی که گرفته می‌شود:
1و2. به اصل سرمایه 5 میلیون تومان بعد از گذشت سال خمس تعلق می‌گیرد و اگر تا سه سال قابل گرفتن نیست، بعد از گرفتن پول بلافاصله خمس 5 میلیون را پرداخت کند و بعد به 4 میلیون باقی مانده ان تصرف کنید. نسبت به سودی که نا جا بعد از سه سال پرداخت می‌کند هم چنین پول‌هایی وامی که اقساط آن پرداخت شده و بعد از سه سال داده می‌شود از درآمد همان سال جدید حساب می‌شود، اگر تا پایان سال مصرف شود خمس ندارد و اگر مصرف نشود و سال بر آن بگذرد خمس دارد.
3.اگر اقساط وام پرداخت شده باشد و وام را سپرده گذاری کرده باشد نیز بعد از گذشت سال متعلق خمس می‌شود.
4. در جواب سؤال اول توضیح داده شد. اصل سرمایه بلافاصله بعد از گرفتن تخمیس شود و پول وامی که اقساط آن پرداخت شده و سودی که داده می‌شود از درآمد همان سال حساب می‌شود و اگر سال بر آن بگذرد و مصرف نشود خمس دارد. نسبت به هدیه ای که ناجا می‌دهد اگر بعد از گرفتن هدیه مصرف نشود و سال بر آن بگذرد به احتیاط واجب خمس دارد.و یک پنجم آن‌ها را بابت خمس پرداخت کنید.
5. اگر در میان دوره انصراف بدهد و به پول سپرده گذاری شده سال گذشته باشد بعد از گرفتن اصل سپرده باید خمس آن را پرداخت کند.
کلمات کلیدی :
۲,۸۷۹