بيانات حضرت آيت الله حاج شيخ محمد جواد فاضل لنكراني دامت بركاته در ديدار با خبرنگاران به مناسبت روز خبرنگار

بسم الله الرحمن الرحيم

حلول اين ماه عزيز را كه توفيق بسيار بزرگي براي بشر و مؤمنين است تبريك عرض مي‌كنم و گرامي مي‌داريم ايّامي كه متعلّق است به خود شما آقايان و اين رشته بسيار مهم و حساس و خصوصاً ياد شهيد عزيزمان آقاي صارمي كه بنياني شد براي اينكه اين هفته را به عنوان هفته خبرنگار نامگذاري كنند، گرامي مي‌داريم.

همه‌ي عبادات و اعمالي كه انسان به دستور خداي تبارك و تعالي انجام مي‌دهد، مقدمه است براي اينكه انسان به تقوا برسد. بالخصوص در ماه رمضان كه يك تقواي خاصِّ هم بر اشخاص و هم بر جامعه و هم بر گروه‌ها و بر همه‌ي اقشار سايه افكن مي‌شود، روي همين حساب در قرآن كريم خداوند فرموده است: «لعلّكم تتقون»، روزه را خدا نه فقط براي امت پيامبر صلوات الله عليه، بلكه براي همه امت‌ها واجب فرموده بلكه تقوا پيدا كنند و نكته‌ي دومي كه در اين رابطه مطرح است این است كه تقوا فقط آثار شخصي ندارد، بلكه آثار اجتماعي فراوان دارد، اين آيه‌ي شريفه كه در سوره مباركه اعراف آيه 96 است «ولو أنّ أهل القري آمنوا واتقوا لفتحنا عليهم بركاتٌ من السماء و الأرض» خيلي آيه‌ي مهمي است، خدا نمي‌فرمايد اگر بندگان خاصش و متديّنين تقوا داشته باشند چه خواهد شد؟

مي‌فرمايد ولو أنّ اهل القري، يعني اهل روستا، شهر و كشور اگر تقوا داشته باشند خدا بركاتي را از آسمان و زمين براي اينها نازل مي‌كند، من مي‌خواهم همين استفاده را بكنم كه واقعاً در نظام و جامعه اسلامي همه‌ي گروه‌ها موظفند جامعه را به سوي تقوا پيش ببرند، روحانيّت در رأس اين مسئوليت است، مسئولين فرهنگي در رده‌هاي اول قرار دارند اما همه‌ي گروهها از جمله اين گروه شريف اهل رسانه و خبرنگاران، واقعاً جزء ‌وظايف‌شان است كه جامعه را به سمت تقوا هدايت كنند.

در بُعد خبري، در بُعد مسائل فرهنگي، در هر جهتي كه ارتباطي پيدا مي‌كند، واقعاً وظيفه دارد، اگر يك خبرنگار مي‌داند ذكر اين خبر و يا انتخاب اين تيتر ولو موجي در جامعه ايجاد كند، اما با تقوا منافات دارد، صاحب مجله‌اي مي‌بيند كه انتشار عكسي روي مجله، جوا‌نهاي زيادي را به ابتذال و فساد مي‌كشاند كه متأسفانه در زمان ما چنين چيزي هست، بعضي از مجلّات در حال برگشت به سمت و سوي زمان قبل از انقلاب هستند، عكس‌هايي را از بعضي هنرپيشه‌ها با جلوه‌هاي بسيار فريبنده چاپ مي‌كنند، اينها تمام خلاف شرع است. ما مي‌گوئيم بر حسب متون ديني‌مان همه بايد جامعه را به سمت تقوا هدايت كنيم و فقط يك گوينده‌ي مذهبي، يك روحاني و يك مسئول فرهنگي كشور مسئوليت ندارند!

نكته دوم این است، آقاياني كه متصدّي گزارش و خبر و تصوير هستند، بايد آن جوهره‌ي اصليِ نظام، آن بنيان پايه‌هاي حكومت و محوريّت نظام را مورد توجه قرار بدهند، ببينيد كه دنبال چه مطلبي بايد باشيد كه براي تقويت اين نظام عزيز ما لازم است و آسيب‌شناسي كنيد حركت‌ها و جريان‌هايي كه به اين بنيان‌هاي جامعه ضربه مي‌زنند.

مسئله‌ي روحانيّت يك امر لا ينفكّ از حقيقت و جوهره‌ي اين نظام است، پشتوانه و خميرمايه‌ي اصلي اين نظام از نظر فكري روحانيت و مرجعيت و ولايت فقيه است. شما كه با مسئولين و گروه‌هاي مختلف ارتباط داريد به خوبي مي‌توانيد بفهميد كه واقعاً كدام مسئول و كدام گروه در اين سمت و سو حركت مي‌كند و كدام گروه حركت نمي‌كند. بعد از اينكه آسيب را شناختيد، وظيفه اصلي شما در خبرنگاري این است كه بيائيد اين مسئله را در جامعه با يك روش صحيح و منطقي مطرح كنيد، به جامعه آگاهي بدهيد. امروز دستهاي زيادي براي حذف روحانيّت و تضعيف مرجعيّت و براي حذف ولايت فقيه از اساس اين نظام كار مي‌كند و آنچه كه خيلي جاي تأسف دارد این است كه تحت پوشش همين حمايت از اسلام و حمايت از ولايت فقيه دارند اين كار را مي‌كنند، به عنوان حمايت از ولايت فقيه مي‌خواهند اساس روحانيّت را از بين ببرند، مرجعيت را تضعيف كنند، بين مردم و روحانيّت، بين مردم و ولايت فقيه جدايي بيندازند، البته اين نياز دارد كه خبرنگارها وارد عمق قضايا ‌شوند، ابعاد قضايا را بررسي ‌كنند وبه جامعه منتقل ‌كنند و اين خيلي ارزش دارد.

خبرنگار يك نيرويي است كه در صف مقدّم تشخيص آسيب‌هاي وارد بر اين نظام مي‌تواند باشد، چون بالأخره با افراد و گروه‌هاي مختلفي ارتباط دارد و مي‌تواند به زودي آن را تشخيص بدهد. يكي از آسيب‌هايي كه متأسفانه در همين چند سال اخير وارد شد مربوط به قضيه مهدويّت است كه متأسفانه رسانه‌ها نسبت به آن درست عمل نكردند و حتي صدا و سيما در اين قضيه با اينكه هر جمعه برنامه دارد، اما خيلي دير آن حقايقي كه در لايه‌هاي پنهان اين قضيه بود براي مردم بيان كرد، مسئولين هم خيلي دير آمدند اين مسئله را براي جامعه مطرح كردند. بزرگان و مراجع ما در حوزه‌ي علميه قم از چندين سال قبل راجع به ادعاهايي كه در قضيه‌ي امام زمان عليه السلام مي‌شد، كساني كه مدّعي مهدويت بودند آن را تكذيب مي‌كردند و به مردم هشدار مي‌دادند، من يادم هست حدود ده دوازده سال پيش، جناب آقاي قرائتي آمدند پيش پدر ما رضوان الله تعالي عليه ـ همان ايامي كه تازه مركز تخصصي مهدويت را تأسيس كرده بودند ـ پدر ما خيلي صريح آن زمان فرمودند كساني كه مدّعي ارتباط با امام زمان عليه السلام هستند دروغگو هستند، خود امام عليه السلام فرموده آنها را تكذيب كنيد، حرف اينها را قبول نكنيد.

اما اين خيلي پوشش خبري داده نشد! و نه تنها پوشش خبري داده نشد بلكه قضيه كشيده شد تا اينكه مديريت امام زمان را در كشور مطرح كردند! كه متأسفانه با اينكه باز رهبري اين موضع صريح و قاطع را در قضيه مهدويت گرفتند و فرمودند مسئله مهدويت مسئله‌اي است كه بزرگان بايد مجتهدانه با آن برخورد كنند، اما امروز به جامعه القاء مي‌شود طرح هدفمند كردن يارانه‌ها با مديريت امام زمان است، اين يك امر غلطي است، اين امري است كه هيچ ريشه علمي و ديني صحيحي ندارد، البته ما معتقديم كه واقعاً دست عنايت الهي در اين نظام ما هست، در اين ترديدي نداريم. اصلاً اگر عنايت الهي نبود انقلاب ما پيروز نمي‌شد، اگر امدادهاي غيبي نبود انقلاب ما به نتيجه نمي‌رسيد. اما اينكه بيائيم بگوئيم مستقيماً كاري كه انجام مي‌شود مديريت امام زمان علیه السلام است. اين مديريت خيلي بار مفهومي و معنايي دارد، ولي ما باز مي‌بينيم همان حرف تكرار مي‌شود، مي‌بينيم در جلسات اگر يك استانداري بخواهد دو سه تا اشكال به يك طرحي كند تا اشكال آن حل شود با اين جواب مواجه مي‌شود كه اين مديريت امام زمان است و تو حرف نزن! اگر اين چنين است كه ما بايد بگوئيم كه هيچ اشتباهي در كشور واقع نمي‌شود و هيچ مسئولي خطا نمي‌كند، اين حرف غلطي است!

يكي ديگر از مسائل مهمي كه روز به روز نگراني را بيشتر مي‌كند و متأسفانه يك خُرده رنگ و بوي سياسي هم پيدا كرده ولو اينكه اساسش رنگ فرهنگي و علّت فرهنگي دارد مسئله‌ي حجاب است، امروز حجابي كه در جامعه ما وجود دارد بسيار ناراحت كننده است، شهر قم وضع بسيار بدي پيدا كرده و من تقاضا مي‌كنم از شما آقايان كه در قم تشريف داريد، اين را در رسانه‌ها و مجلّات‌ و اخبارتان هشدار بدهيد، اگر اين وضع در قم بخواهد ادامه پيدا كند آينده‌ي بسيار بسيار ناگواري براي اين شهر مذهبي رقم خورده مي‌شود، الآن چهره‌هايي را در قم مي‌بينيم كه در شمال شهر تهران هم نمي‌بينيم! پيداست كه يك جريان و تعمدي در كار است. خبرنگاران امروز مي‌توانند در تحكيم مسائل ارزشي نقش بسيار مهمي را داشته باشد، آيا اين ارزش نيست؟

نكته بعدي هم كه مربوط به مسئله تقوا مي‌شود، رعايت حرمت اشخاص و افراد و گروهها، و در رأس همه رعايت حرمت نظام است؛ يك خبرنگار به راحتي مي‌تواند با يك خبر، حيثيت شخصي را از بين ببرد، از آن طرف مي‌تواند يك حيثيت كاذبي برايش ايجاد كند، يك آدمي كه خيلي سابقه علمي و سياسي ندارد، به عنوان يك انقلابي و يا يك آدم مُلاي درجه يك مطرح كنند! هر دو اشكال دارد، مخصوصاً اين جهت اول كه با يك خبر حيثيت يك شخص از بين مي‌رود، ما در روايات هم داريم المجالس بالامانة، اگر در يك جلسه‌ي چهار پنج نفري نشسته و كسي حرف مي‌زند و شما هم گوش مي‌دهيد، از او سؤال نمي‌كنيد كه من اين حرف شما را بيرون مي‌توانم به فلاني بگويم يا نه؟ مي‌رويد نقل مي‌كنيد، اين كار حرام است.

حرمت اشخاص خيلي مهم است، حرمت مؤمن از حرمت كعبه بالاتر است، حتي حيثيت گروه‌ها و حيثيت مؤسسات بسيار مهم است و در رأس تمام اينها حيثيت نظام اسلامي است، اگر امروز يك خبرنگاري خبري را پخش كند كه به نظام اسلامي ضربه بزند، يعني اعتبار نظام اسلامي را در انظار مردم كم كند، اميد مردم را تقليل بدهد و يا دشمن را اميدوار كند، واقعاً حرام است ولو اين خبر هم صحيح باشد.

نكته‌ي ديگر این است كه شما خودتان مي‌دانيد كه واقعاً اساس اين نظام بر دوش مردم استوار است، توقع مردم این است كه مشكلات و اشكالات و انتقاداتشان به گوش مسئولين برسد و آن حلقه‌ي وصلي كه مي‌تواند اينها را درست منتقل كند همين آقايان خبرنگارها و اصحاب رسانه و نشريات هستند.
متأسفانه گاهي در مصاحبه‌ها مي‌بينم آن خبرنگار يا مجري، در صدد این است كه آن مسئول را يك جوري از اين مشكل تبرعه كند، اين كار بسيار غلط است، اصلاً بگذاريد در نظام اسلامي مردم هميشه از مسئولين مطالبه كنند، يعني شما بايد بيشتر طرف مردم را بگيريد، من نمي‌گويم قضاوت به غير حق كنيد و چنانچه مسئولي مقصّر نيست بگوئيد اين مسئول مقصر است! اين جايز نيست. ما در متون روايي خودمان مي‌بينيم حقوقي كه مردم بر مسئولين دارند بسيار بسيار بالاتر از حقوقي است كه مسئول بر مردم دارد، اين يك لازمه دارد و آن این است كه مسئول هميشه خودش را در برابر مردم مقصر بداند! اين نكته‌ي ارزشيِ خيلي مهمي است، چه اشكالي دارد كه مسئول خودش را مقصر بداند، مگر ما در نظام ديني خودمان بالاتر از امام خميني كسي را داشتيم؟

امام در وصيتنامه‌اش و يا در صحبت‌هايش خودش را مقصر مي‌داند، مقصر به اين معنا كه مي‌گويد من براي مردم كاري نكردم! اين كارهايي كه من كردم كاري نبوده، در حاليكه همه‌ي مردم مي‌دانند امام سر سوزني نسبت به دين و مردم كوتاهي نكرده ولي ببينيد روح بلند امام را كه خودش را در مقابل مردم مقصر مي‌داند.

در نظام اسلامي مسئول هميشه بايد در مقابل مردم خود را در اين حد بداند كه آن كار شايسته و بايسته‌اي كه بايد براي مردم مي‌كرده نكرده، ولو شبانه‌روز هم كار كرده باشد و اين ارزش دارد، اگر واقعاً مسئولين ما با اين فرهنگ جلو بروند، يك افتخار هميشگي براي خود آنها باقي مي‌ماند، در عين حال بايد تقدير كرد از مسئوليني كه زحمت مي‌كشند، به فرمايش رهبر معظم انقلاب در اين جلسه اخيري كه داشتند، شما ببينيد در نظام اسلامي اين همه كار شده، موفقيّت‌هاي نظام اسلامي بسيار زياد بود و انسان منصف و متديّن بايد نقاط مثبت و نقاط ضعف را با هم ببيند، فقط نيايد نقاط ضعف را برجسته كند.

دشمنان فقط نقاط ضعف را برجسته مي‌كنند، دوستان نادان هم فقط نقاط مثبت را برجسته مي‌كنند كه هر دو غلط است! بايد همه‌ي نقاط را ديد، اما در كنارش اين روحيه هم بايد حاكم باشد، منِ طلبه خودم را در مقابل وظيفه‌اي كه نسبت به مسائل ديني مردم دارم و بايد انجام بدهم هيچ وقت فكر نكنم كه وظيفه‌ام را به نحو خوبي انجام مي‌دهم، نخير!

من اين قضيه را بعد از فوت مرحوم آقا گفتم، يك وقتي باز همين آقاي قرائتي خدمت پدر ما آمده بودند، پدرم فرمودند آقاي قرائتي چند شب است ـ اين قضيه مال شش هفت ماه قبل از فوتشان است ـ وقتي كه مي‌خواهم بخوابم يك فكري ذهنم را فرا مي‌گيرد و تا اذان صبح اين فكر مرا رها نمي‌كند و من بيدارم! و واقعاً اشك در چشم‌شان بود و اين قضيه را نقل مي‌كردند، آقاي قرائتي گفتند چه فكري؟ فرمودند اين فكر كه اگر من از دنيا رفتم خداي تبارك و تعالي از من سؤال كرد كه تو براي دين و مردم چه كردي؟ من جوابي ندارم بدهم، كاري نكردم! آقاي قرائتي به ايشان عرض كرد كه آقا اگر شما اين حرف را بزنيد پس ما چه بگوئيم! ايشان اين جواب را داد و فرمود آقاي قرائتي هر كسي به اندازه خودش، من يك مسئوليتي به نام مرجعيّت روي دوشم گذاشته شد، دارم فكر مي‌كنم كه اگر در طي اين مسئوليت مي‌توانستم قدم‌هاي بزرگتري براي دين بردارم و برنداشتم، چه جوابي بدهم؟ اولياء خدا و بزرگان اينطور هستند و عمل زياد خودشان را قليل مي‌دانند، در روايات هم داريم كه متقين، اولياء خدا، ابرار، آنهايي هستند كه عمل زياد خودشان را قليل مي‌دانند و اين روحيه بايد در مسئولين باشد.

حال آنچه كه مي‌تواند اين ويژگي را به فعليّت برساند يكي از حلقه‌هايش شما هستيد، شماها نگذاريد يك مسئولي زود خودش را در جواب دادن به مردم قانع كند، بلكه به آن طرف بيشتر اهميّت بدهيد.

نكته‌ي ديگر انتقال اخبار جهان اسلام به مردم است كه امروز به بركت شماها سطح اطلاعاتشان بالا مي‌رود و از فقري كه در سومالي وجود دارد، مشكلاتي كه در كشورهاي ديگر و در دنياي اسلام وجود دارد. امروز يك بچه‌ي ده‌ ساله هم از بسياري از اين مشكلات بحمدالله خبردار است، متقابلاً دشمن هم دائماً در حال كار است. الآن سريالي را در بعضي از كشورهاي اسلامي پخش مي‌كنند كه هدفشان این است كه چهره خبيث معاويه را كه يكي از افرادي است كه بدترين ضربه‌ها را به اسلام و رسول خدا زده، تطهير كنند و در مقابل وجود نوراني امام حسن و امام حسين و زينب كبري عليهم السلام را تضعيف كنند. در اين رابطه چه كاري انجام شده است؟‌ من اطلاع دارم بعضي از حوزويان كارهاي اساسي‌اي را دارند انجام مي‌دهند ولي باز خبرنگاران و اصحاب رسانه بايد بلا فاصله بيايد، يك ستوني را قرار بدهد، آن ضربه‌ها و بدعت‌هايي را كه معاويه در اسلام گذاشت، بيان كنند بدترين جنايت او اين بود كه يزيد را به عنوان وليعهد خود قرار داد، بالأخره جنگ فرهنگي است، آنها كه دارند به دروغ يك فرد فاسق غير مؤمن را كه منافقانه مي‌گفت من مسلمانم تطهير مي‌‌كنند، حداقل در جوّ شهر خودمان و جامعه‌ي خودمان، رسوا ساخته و مردم و جوانان خودمان را بيمه كنيم.

من اطلاع دارم كه آقايان صنف خبرنگار مشكلاتي را هم دارند، انتظار ما این است كه مسئولين اهميّت بيشتري به اين قشر عزيز بدهند تا اينكه افراد خوبي در اين مجموعه رشد كنند،
اميدوارم كه هر كسي هر كاري مي‌كند، براي خداي تبارك و تعالي باشد و ان شاء الله همه بتوانيم در اين نظام اسلامي به نحو احسن عمل كنيم.

والسلام عليكم و رحمة الله و بركاته