پژوهش و گفتاری پیرامون حضرت رقیه بنت الحسین(ع)

در دقایق باقی مانده مطالبی را پیرامون حضرت رقیه(س) عرض می‌‌کنم. متاسفانه در این مدت از رسانه‌‌ها مطالبی پخش شد که اثر نامطلوبی برجای گذاشت.

چرا که از طریق ارتباطاتی که مردم(حضورا، تماس تلفنی و...) برقرار کردند و بر اساس پرسش‌‌هایی که مطرح نمودند متوجه تاثیرگذاری نامطلوب آن شدیم.

باید در نظر داشت اولا مطالبی که از گذشتگان به ما رسیده است یک وقت راجع به فقه است که بر اساس بایدها و نبایدهاست، خوب فقهای عظام با زحماتی که تحمل کردند سراغ روایات و مدارک این روایات رفته و صحت این روایات و عام و خاص آن و موارد تعارض همه آنهارا بررسی کرده‌‌اند چرا که به مردم می‌‌خواهند بگویند که فلان عمل را انجام دهید یا فلان عمل زشت است از آن پرهیز کنید. این‌‌ها نیاز به این کار دقیق دارد و انجام شده است.

دسته دیگر از اموری که به ما رسیده است مسائل اخلاقی است. این روایات اخلاقی که می‌‌خوانیم، کسی به دنبال سند آن نمی‌‌رود چون روایات اخلاقی نوعا یا پشتوانه عقلی دارد یا پشتوانه عقلایی داشته و سیره عقلاست. مثلا عقل حکم می‌‌کند ظلم بد است و عدل خوب است، رد امانت خوب است و خیانت در آن بد است. لذا نسبت به روایات اخلاقی خیلی دنبال سند نمی‌‌روند.

برخی از امور مسائل اعتقادی است در مسائل اعتقادی، اصل مسائل اعتقادی روایی نیست بلکه عقلی است(وجود خدا، پیامبر، معادو...) بلی جزئیات این امور با خبر صحیح ثابت می‌‌شود. اگر خبر صحیحی هم در مسائل اعتقادی آورده شده باشد، مؤید آن چیزی می‌‌شود که عقل می‌‌فهمد. این هم نسبت به مسائل اعتقادی.

می‌‌رسیم نسبت به فضائل و رذائل، ما نسبت به این قسمت به دنبال سند می‌‌رویم. چرا دنبال سند می‌‌رویم؟

چون احتمال وضع و جعل در اینطور امور وجود دارد. فلان شخص از صحابی رسول خدا(ص) مثلا کذا و کذا است. آیا این درست است و واقعا این‌‌گونه بوده است؟

باید رفت و سند این را دید و در آن دقت کرد. احتمال جعل در فضائل و رذائل هست.
لذا دنبال سند می‌‌روند. ما مسائل فضائل را واقعا بدنبال سند می‌‌رویم. اگر پیامبر(ص) فرمودند «أنا مدینه العلم و علی بابها» می‌‌رویم دنبال سند این حدیث.

مرحوم آقای امینی(رضوان الله علیه) در الغدیر راجع به این حدیث صدوچهل ودو مصدر از عامه فقط نقل نموده است.
می‌‌ماند مسائل تاریخی؛ در مسائل تاریخی مواردی که احتمال جعل و وضع در آن نیست چون داعی بر جعل‌‌اش نبوده است.

خود همین برای انسان وثوق می‌‌آورد که این مساله وجود داشته است اما یک وقت چیزی را می‌‌خواهند درست بکنند برای اینکه یک کسی را بزرگ کنند یا کسی را زمین بزنند یک وقت هم این‌‌گونه نیست. خیلی از قضایای کربلا این‌‌گونه است. داعی بر جعل قضایای کربلا نبوده است. این نکته را بنده به صورت کلی خواستم عرض کنم که یک ورودی به این مساله باشد.

اما راجع به مساله عاشورا و حوادث پس از آن یک نکته دیگری را باز کنم و آن این است که حوادث کربلا را یک نفر نقل نکرده است.

اجمالا آن مقداری که در حافظه بنده یاری کند عرض می‌‌کنم. بعضی از حوادث کربلا توسط سپاهیان عمربن سعد نقل شده است. مثل حمیدبن مسلم و یا قره ابن قیس تمیمی که ناقل جریان قتلگاه است از این دست افراد هستند.

برخی از قضایا را ضحاک بن عبدالله نقل کرده است. ایشان درراه به امام حسین(ع) پیوست اما با حضرت  قرار گذاشت مبنی بر اینکه تا شما زنده هستید از شما دفاع می‌‌کنم و اگردیدم شما شهید می شوید من می‌‌روم. آمد کربلا و عصر روز عاشورا خدمت حضرت رسید و گفت که می‌‌خواهم بروم امام فرمودند که تو چگونه می‌‌خواهی بروی؟ گفت راه‌‌کارش را بلد هستم.

اسبش را در خیمه گذاشته بود تا تیر نخورد. وقتی که امام محاصره شد دید که مفری برای فرار باز شده است. سوار بر اسب شد و از آن قسمت فرار کرد. کثیر ابن عبدالله شعبی با ده نفر دیگر از سپاهیان عمربن سعد دنبال او رفتند. او می‌‌تاخت آنها هم به دنبال او تاختند تا خسته شدند. به جایی رسیدند و پیاده شدند. کثیره بن شعبی رسید و گفت تو که هستی؟ او چهره را باز کرد و دید که دوست خودشان است رهایش کردند. بعضی از قضایا مانند قضایای شب عاشورا از ایشان نقل شده است.

برخی از قضایا  توسط حضرت سجاد(ع) نقل شده است مانند خطبه امام حسین(ع) درشب عاشورا که راوی آن خود حضرت است. برخی دیگر را فاطمه بنت الحسین(س) نقل کرده است. برخی دیگر را شخصی به نام عقبه ابن سمعان نقل کرده است. که طبری در تاریخش مکرر از ایشان نقل میکند. او غلام رباب همسر امام حسین(ع) است. جنگ که تمام شد ایشان را گرفتند و پیش عمربن سعد بردند. از آنجایی که غلام‌‌ها را نمی‌‌کشتند او را آزاد کردند. برخی از قضایای کوفه را زیدبن ارقم نقل کرده است. خطبه های حضرت زینب(س) را بشیربن حزلم نقل کرده است.

ملاحظه می‌‌کنید که قضایای کربلا مختلف است و یک نفر هم آن را نقل نکرده است.

نکته دیگری هم بنده بیان کنم و سپس راجع به حضرت رقیه(س) مطالبی را ذکرکنم. آن نکته این است که خدا رحمت کند مرحوم علامه شعرانی را ایشان حواشی خوبی بر مجمع البیان و صحیفه سجادیه دارد. در برخی از نوشته‌‌ها ایشان بیان کردند که دو قضیه تاریخی را وقتی کنار هم می‌‌گذاریم، می‌‌بینیم که یک اختلافاتی و یک مشترکاتی در آن قضایا وجود دارد. برداشتی که از این دو قضیه تاریخی وجود دارد این است که اصل این قضیه درست بوده است.

حالا یک اختلافاتی در جزئیات است. مثلا در همین جنگ تحمیلی خودمان با وجود این همه امکانات که وجود داشت گاهی یک اختلافاتی در نقل آن وجود دارد که این طبیعی است. ممکن است که یک راوی مساله را از یک زاویه دیده باشد و راوی دیگر از منظر دیگر. اتفاقا ماجرای کربلا و قضیه امام حسین(ع) ازاین قرار است. چون خداوند متعال مشیتش تعلق گرفته است که این ماجرا بماند لذا این انسجام و این نظم را که انسان در ماجرای امام حسین(ع) می‌‌بیند در جای دیگر نمی‌‌بیند حتی در جنگ‌‌های پیامبر(ص).

مثلا شما ملاحظه بفرمایید شعارهای اصحاب امام حسین(ع) همه‌‌اش در تاریخ ثبت است. اسامی شهدا، یا حرکات اینها که مثلا حنظله بن اسعد شمامی قاتل قتال الابطال یا دیگری قاتل قتال المشتاقین. این جزئیات همه‌‌اش در تاریخ نقل شده است. این‌‌ها نکاتی بود که اجمالا راجع به عاشورا خواستم بیان کنم.

اما راجع به حضرت رقیه(س) اگر قرار باشد که ما ماجرای ایشان را انکار کنیم اصلا باید کل مقتل را ببوسیم و کنار بگذاریم.یک وقت کسی می‌‌آید می‌‌گوید که ماجرای حضرت رقیه(س) در تاریخ مثلا روضه الشهدای ملاحسین کاشفی است، در این اثر هم مثلا سند وجود ندارد. خوب بلی، اما این ماجرا در کتاب یک فقیه بزرگواری که صاحب نظر بوده است نقل شده است. عمادالدین طبری. ایشان از علما قرن هفتم ه.ق است و ظاهرا متوفی 675 ه.ق است.  عالم وفقیه بزگواری است که مرحوم شهید اول نظر ایشان را در صلاه جمعه آورده است. کتاب «کامل» ایشان که مشهور به «کامل بهایی» است، در قرن هفتم نوشته شده است. با صراحت در جلد دوم صفحه 179 بیان کرده است که این دختر دختر امام حسین(ع) است. ایشان تصریح می‌‌کند و میگوید که این دختر از خواب بیدار شده  و گفت که این ابی؟ پدرش را طلب کرد. یزید گریه را شنید و گفت که سر را نزد دختر ببرند این بچه سر را دید و همان‌‌جا از دنیا رفت. ایشان عنوان می‌‌کند که این دختر چهار ساله بوده است.

بعد هم نقل می‌‌کند که از کتاب الحاویه این مطالب را نقل کرده است. این کتاب امروز در اختیار ما نیست مثل خیلی از کتبی که امروز متاسفانه در اختیار ما قرار ندارد.  در کتاب بحار، مجموعه ارزشمندی که توسط مرحوم علامه مجلسی گردآوری شده است و هم بیاناتی که ایشان در ذیل بعضی از مباحث دارد، واقعا مطالب ارزشمندی است. ایشان در مقدمه کتاب می‌‌فرمایند دیدم کتاب‌‌هایی است که دارد از بین می‌‌رود گفتم که اینها را در یک مجموعه جمع‌آوری کنم تا باقی بماند.

خیلی از مصادر بحار را ما امروز در اختیار نداریم ولی مرحوم مجلسی سیصد سال قبل داشته است. ما کتاب الموفقیات زبیربن بکار را امروز دراختیار نداریم ولی ابن ابی الحدید هشتصدسال قبل این کتاب را داشته است و از آن نقل کرده است.

ما کتاب «السقیفه و الفدک» ابوبکر جوهری را امروز نداریم. این کتاب از کتاب‌‌های اصیل قرن چهارم ه.ق است و ابن ابی الحدید از آن نقل می‌‌کند و می‌‌گوید از ثقات بین اهل سنت و عامه است.

بنابراین ماجرای حضرت رقیه(س) در کتاب «کامل بهایی» است و آنجا تصریح شده به اینکه ایشان دختر امام حسین(ع) است و ماجرای ایشان بیان شده است.

این‌‌که انسان همین‌‌طور بیاید و مطلبی را بیان کند و بگوید که او فرزند یکی از شهدا بوده است، آخر به چه دلیل و سندی؟ همین‌‌طور کلی یک حرف را گفتن و یک عده‌‌ای را دچار حیرت کردن این به مصلحت نیست. چرا ما این‌‌طوری کنیم؟

برخی نیز گفته‌اند امام حسین(ع) دو فرزند دختر داشته‌اند به نام فاطمه و سکینه، پس رقیه فرزند کیست؟ در پاسخ بایستی گفته شود علی بن عیسی اربلی در کتاب کشف الغمّة برای امام حسین(ع) چهار فرزند دختر ذکر کرده است. بنابراین مشکلی از این جهت نخواهد بود و در اشعار سیف بن عمیره نیز نام حضرت رقیه آمده است.

آقای حجت الاسلام والمسلمین قربانی امام جمعه موقت ساوه که روحانی خیلی خوبی است برای من مطلبی از قول مرحوم آقای میرزا علی محدث‌‌زاده(پسر صاحب مفاتیح شیخ عباس) بیان نمودند. که در تهران منبر می‌‌رفتند. در یکی از سال‌‌ها که برای ماه محرم با چند مجلس وعده کرده بودم، چند روز پیش از شروع ماه محرم تارهای صوتی‌‌ام دچار مشکل شد. به پزشک مراجعه کردم و به من گفتند که ابدا نباید صحبت کنم و صحبت برای من مثل سم است.

من مجالس را وعده داده بودم و آنها به اعتبار قول من مجلس برپا کرده بودند. با خود گفتم که خدایا چه می‌‌شود؟ فردا اول محرم است و من نمی‌‌توانم با این سینه منبر بروم. به خود امام حسین(ع) متوسل شدم.

شب در عالم رویا دیدم که در یک جلسه‌‌ای هستم وجود مقدس امام حسین(ع) در آن جلسه نشسته و گروه زیادی هم در آن مجلس هستند که من آنها را نمی‌‌شناختم. ولی امام را شناختم. امام رو کردند به یکی از آقایانی که من آن آقا را هم نمی‌‌شناختم فرمودند که روضه بخوان. او گفت که چه بخوانیم؟ فرمودند روضه دخترم رقیه(س) را بخوان و آن آقا شروع کرد به خواندن روضه حضرت رقیه(س) و امام حسین(ع)، اهل مجلس و بنده در خواب بسیار گریه کردیم. از خواب که بیدار شدم دیدم که تارهای صوتی بنده هیچ مشکلی ندارد و به برکت این خواب منبرهای آن سال را رفتم.