1- استفاده کرامت ذاتی انسان از این آیه شریفه محل تأمل است و از ادامه آیه که می‌‌فرماید: «وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا» روشن میشود که مراد از کرامت در این آیه، نه کرامت اصطلاحی، بلکه برتری بر موجودات دیگر است.
و مفاد آیه شریفه همان معنی آیه شریفه «اللهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ وَأَنْزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقًا لَكُمْ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْفُلْكَ لِتَجْرِيَ فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَسَخَّرَ لَكُمُ الْأَنْهَارَ وَ سَخَّرَ لَكُمُ الشَّمْسَ وَ الْقَمَرَ دائِبَيْنِ وَ سَخَّرَ لَكُمُ اللَّيْلَ وَ النَّهار»، در سوره ابراهیم است و تنها برتری انسان نسبت به سائر موجودات و امکان استفاده از مظاهر مادی جهان را می‌رساند. بلی ممکن است از آیه شریفه «فَإِذا سَوَّیْتُهُ وَ نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی» در سوره حجر، کرامت ذاتی برای انسان قائل شد.
2- کرامت ذاتی در انسان اگر هم وجود داشته باشد هیچ منشأی جز الهی بودن آن ندارد، یعنی خدای سبحان انسان را کریم آفریده است و نباید خیال شود که مقصود از کرامت ذاتی امری است که از غیر ناحیه خداوند تحقق دارد.
3- از آیه شریفه سوره تین «لَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنسَانَ فِي أَحْسَنِ تَقْوِيمٍ*ثُمَّ رَدَدْنَاهُ أَسْفَلَ سَافِلِينَ» استفاده میشود که کرامت ابتدایی شأنی است نه واقعی، و کرامت اکتسابی آن است که مد نظر خدای سبحان است. و ارتباط انسان با کرامت از راه ایمان به خدای سبحان حاصل میشود و انسان بی‌ایمان هیچ کرامتی ندارد.
4- از جواب اول و دوم تفاوت بین دو ضمیر روشن میشود در آیه «نَفَخْتُ» اوج ارزش ذاتی و الهی انسان مطرح است. لذا خداوند متعال فعل را به خودش نسبت می‌‌دهد. اما در «کرّمنا» که مسخر شدن انسان نسبت به همه موجودات است توسط وسائط و مأموران الهی انجام می‌‌گیرد. والله العالم.
کرامت انسان؛ ذاتی است يا الهی؟
۰۲ تیر ۱۳۹۷ ساعت ۱۸:۲۳
محترما معروض می‌‌دارد، اخیرا در حوزه حقوق بین الملل و در حقوق بین الملل بشر و حقوق بشر اسلامی بحث‌‌های مستوفایی پیرامون کرامت انسانی مطرح شده است. و در تقسیم‌‌بندی که در حقوق اسلام مطرح است کرامت انسان به ذاتی و اکتسابی منقسم است. با توجه به مقدمه فوق و آیه شریفه «وَ لَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِي آدَمَ وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا» که انسان را در اصل تکوین و آفرینش و ذات خویش بواسطه برخورداری از روح الهی که موهبتی الهی است موجودی صاحب کرامت می‌‌داند و کرامت ذاتی شامل همه انسانها میشود، لطفا به این سؤال پاسخ فرمائید. مزید امتنان خواهد بود. چه نسبتی در ذاتی بودن کرامت انسانی با الهی بودن آن وجود دارد؟ و چه تفاوتی بین ضمیر متکلم مع الغیر در «کرّمنا» و ضمیر متکلم وحده در «نَفَخْتُ فیهِ مِنْ رُوحی» هست؟
پاسخ :
1- استفاده کرامت ذاتی انسان از این آیه شریفه محل تأمل است و از ادامه آیه که می‌‌فرماید: «وَحَمَلْنَاهُمْ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنَاهُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَفَضَّلْنَاهُمْ عَلَى كَثِيرٍ مِمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِيلًا» روشن میشود که مراد از کرامت در این آیه، نه کرامت اصطلاحی، بلکه برتری بر موجودات دیگر است.
کلمات کلیدی :
۱,۸۹۶