بسمه تعالی
سلام علیکم
با دقت در مجموع آیات و روایات و با توجه به حقیقت معنای صبر درروایات، استفاده می شود که عزاداری امام حسین و اهل بیت علیهم السلام نه تنها منافات با صبر ندارد، بلکه عین صبر و استقامت می باشد.
توضیح:
دراینکه صبر از مقامات عالی است شکی نیست و در آیات قرآن کریم و روایات معصومین علیهم السلام توصیه و تاکید به صبر و استفامت شده است . لیکن صبری که درٱیات و روایات به آن توصیه شده است اختصاص به صبر بر مصائب ندارد، بلکه صبر در تمام میدان‌های زندگی اعم از زندگی فردی و اجتماعی، مطرح است و انسان باید در خوشحالی و عزا، جنگ و صلح ، گرفتاری و رفاه صبور باشد و خداوند هم در برابر صبر اجر بی‌پایان و مزد بی‌حساب قرار داده است «انما یوفی الصابرون اجرهم بغیر حساب» .
شاخص موارد صبر درهمین روایتی که از پیامبر اسلام صل الله علیه و آله وسلم نقل شده ، بیان شده که فرمود: «الصبر ثلاثه صبر عند المصیبة و صبر علی الطاعتة و صبر عن المعصیة» صبر بر سه گونه است، 1. صبر در مصائب؛ 2. صبر بر بندگی (و طاعت خداوند) یعنی، صبر در برابر مصیبت (در مقابل شهوات و تمایلات نفسانی و پرهیز از گناه و صبر در برطاعت و عبادت خداوند .
از طرف دیگر روایات زیاد دلالت دارد که برای مصیبت امام حسین علیه السلام گریه کنید فریاد بزنید ضجه و ناله کنید و در برابر این عزاداری داری خداوند ثواب و پاداش زیاد عنایت می کند.
با توجه به این دو دسته روایات، باید دید که مراد از صبر در آیات و روایات چیست؟ و مصداق بی صبر کدام است؟
با دقت به آیات و روایاتی که توصیه به صبر نموده اند، این نکته به خوبی به دست می‌آید، که مراد از بی‌صبری گریه کردن و اشک ریختن و عزاداری کردن نیست، و نیز تنها جزع و فزع هم بی صبری حساب نمی شود، بلکه مراد جزع و فزع و اظهار سخنان بیهوده و باطل در هنگام مصیبت، و اظهار نارضایتی نسبت به قضا و قدر الهی است، چنان‌که پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ در مصیبت فرزندش ابراهیم، در حالی که اشکش جاری بود فرمود: «و انّا بک لمحزونون، تبکی العین و یدمع القلب و لا نقول، یسخط الرب عز‌ّو‌جل»، فرزندم، برای تو غمناک هستیم، چشم می‌گرید و دل می‌سوزد اماّ چیزی که موجب نارضایتی خداوند گردد بر زبان نمی‌آوریم. در روایات دیگر چنین آمده است «یحزن القلب ، و تدمع العین، ولانقول ما یسخط الرب و انّا علی ابراهیم لممحزونون» ، بعد از دفن ابراهیم در قبرستان بقیع، برای آن کودک آن‌قدر گریه کرد که اشک از محاسنش جاری گردید به آن حضرت اعتراض کردند، ای رسول خدا تو دیگران را از گریه منع می‌کردی اکنون خود گریه می‌کنی؟ آن حضرت فرمود: «لا لیس هذا بکاء غضب انما هذا رحمة و من لایرحم لایرحم» این گریه خشم و نارضایتی نیست بلکه گریة رحمت و رأفت است، و هر کس رحم نکند، مورد رحمت واقع نمی‌شود.
از این روایت استفاده می شود که گریه و عزاداری درصورتی مخالف صبر است که از روی نارضایتی بر قضای الهی باشد. نه صرف گریه کردن که گریه کردن در عزاداری و مصیبت ، رحمت و نشانه رأفت و رقت قلب انسان است.
براین اساس در روایات تاکید به مجالس عزاداری در مصیبت های عادی و افراد معمولی شده است و مستحب است افراد برای دلداری و تسلیت دادن به مصیبت زدگان و توصیه آنان به صبر در مجلس عزاداری صاحب مصیبت شرکت کنند واین نحو عزاداری که در بین عموم مسلمانان رایج است، در راستای تقویت اراده و ایمان و احترام به احساسات و عواطف بازماندگان قرار دارد و اسلام هم سفارش فرموده است که پس از مرگ مسلمانی، سایر مسلمانان جمع شده و به بازماندگان تسلّی و تعزیت دهند و در آن مجالس برای از دست‌رفتگان از درگاه خداوند متعال در‌خواست آمرزش نموده و قرآن تلاوت کنند و بازماندگان را به صبر و استقامت توصیه نمایند در این باره روایات فراوانی نقل شده است.از جمله امام صادق ـ علیه‌السّلام ـ به نقل از پیامبر اکرم ـ صلّی الله علیه و آله ـ می‌فرماید: «من عزّی مصاباً کان له مثل اجره من غیر ان ینتقص من اخر المصاب شیئ» کسی که مصیبت دیده‌ای را تعزیب دهد از پاداشی به مانند پاداش او برخوردار خواهد شد، بدون این‌که از پاداش مصیبت دیده کم شود.
قسم دیگری از عزاداری نیز وجود دارد که دارای مرتبه بالاتری است، این عزاداری ویژه انسان‌های بزرگ، یعنی پیامبران و اوصیای آنها، بویژه پیامبر اسلام و اهل بیت آن حضرت است.
کیفیت عزاداری بستگی به سنگینی مصیبت فرق می کند، مثلا عزاداری در مصیبت فرد عادی با عزاداری در مصیبت یک شهید فرق می کند.
مصیبت امام حسین علیه السلام سنگین ترین مصیبت بود که بعد از رحلت پیامبر اسلام بر خاندان اهل بیت وارد گردید بلکه عظیم ترین مصیبتی بود که بر اسلام وارد شد.
برای آنکه این مصیبت فراموش نشود و یاد و نام انقلاب و نضهت اسلامی امام حسین از تاریخ محو نشود و جنایت بنی امیه و یزیدیان فراموش نشود، ائمه معصومین علیهم السلام برای برپای عزاداری که همراه بارضایت مندی از قضا و قدر الهی باشد، تاکید و توصیه نموده اند.
در نتیجه این نوع عزاداری که هر سال شیعیان مراسم عزاداری تشکیل بدهند و از وقت، راحتی و سرمایه خود بگذرند تا مجلس عزاداری امام حسین علیه السلام را زنده نگهدارند، نه تنها منافات با صبر ندارد بلکه عین صبر و استقامت حساب می شود.
عزاداری و صبر در مصیبت
۰۳ خرداد ۱۳۹۴ ساعت ۱۳:۲۷
1-آیا عزاداری بر اهل بیت عصمت و طهارت علیهم السلام با وجود نص صریح قران بر لزوم صبر و تعداد بیشمار روایات صبر در مصیبت در تضاد نیست؟ 2- چگونه می توان آیات و روایات صحیح مبتنی بر صبر در مصیبت را با عزاداری جمع کرد؟ 3- اگر در پاسخ بیان شود که مصیبت اهل بیت علیهم السلام استثنا از صبر است دلیل آن چیست؟ تعدادی از آیات و روایات بیان کننده صبر در مصیبت: وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ ﴿155﴾ الَّذِينَ إِذَا أَصَابَتْهُم مُّصِيبَةٌ قَالُواْ إِنَّا لِلّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعونَ ﴿156﴾ سوره بقره آیات155-156 والصبر على ثلاثة أقسام: صبر على الطاعة، وصبرعن المعصية، وصبر على المصيبة. وقال علي عليه السلام: الصبر مطية لا تكبوا بصاحبها. والصبر على المصيبة مصيبة للشامت، ولا شك انّ الصابر محرز أجرها، ويكبت عدوّه بصبره، ويسلم من ضرر الجزع بشق ثوب أو ألم في بدنه، والجازع يدخل عليه بجزعه ثلاث آفات: يحبط أجره، ويشمت عدوّه، ويدخل الضرر على نفسه بما يلحقه من الألم، وصبر الصابر مصيبة للشامت.وينبغي للعاقل أن تحدث له المصيبة موعظة، لأنّ من الجائز أن يكون موضع المفقود، فهو أحق بالحمد لله والثناء عليه، ويحدث في نفسه الاستعداد بمثل ما نزل بغيره من موت أو بلية يستدفعها بالدعاء. وقال أمير المؤمنين عليه السلام: الصبر من الايمان بمنزلة الرأس من الجسد، ولا ايمان لمن لا صبرله. إرشاد القلوب نویسنده ، الحسن بن أبي الحسن محمد الدّيلمي ج1ص250 ١٢ ـ كا : عن محمدبن يحيى ، عن أحمد بن محمد بن عيسى قال : أخبرني يحيى ابن سليم الطائفي قال : أخبرني عمروبن شمر اليماني يرفع الحديث إلى علي قال : قال رسول الله : الصبرثلاثة : صبر على المصيبة ، وصبر على الطاعة وصبر على المعصية ، فمن صبر على المصيبة حتى يردها بحسن عزائها كتب الله له ثلاثمائة درجة ما بين الدرجة إلى الدرجة كمابين السماء إلى الارض ، ومنصبر على الطاعة كتب الله له ستمائة درجة ما بين الدرجة إلى الدرجة كما بين تخوم الارض إلى العرش ، ومن صبر على المعصية كتب الله له تسعمائة درجة مابين الدرجة إلى الدرجة كما بين تخوم الارض إلى منتهى العرش . بحار الأنوار العلامة المجلسي ج71 ص77 وقال أمير المؤمنين : أيها الناس عليكم بالصبر فانه لادين لمن لاصبر له. وقال: إنك إن صبرت جرت عليك المقادير ، وأنت مأجور،وإنك إن جزعت جرت عليك المقادير وأنت مأزور. عن أبي عبدالله قال : الصبر رأس الايمان. عنه قال : الصبر من الايمان بمنزلة الرأس من الجسد ، فاذا ذهب الرأس ذهب الجسد كذلك إذا ذهب الصبر ذهب الايمان. بحار الأنوار ، العلامة المجلسي ج71 ص92 ٥٦ ـ محص : عن ربعي ، عن أبي عبدالله قال : إن الصبر والبلاء يستبقان إلى المؤمن فيأتيه البلاء ، وهو صبور ، وإن الجزع والبلاء يستبقان إلى الكافر فيأتيه البلاء وهو جزوع. بحار الأنوار نویسنده العلامة المجلسي ج71 ص95 وقال قال أبو الحسن الثالث المصيبة للصابر واحدة وللجازع اثنتان. بحار الأنوار نویسنده العلامة المجلسي ج82ص88
پاسخ :
کلمات کلیدی :
۴,۰۵۸