این پنج بحث به عنوان پنج بحثی که از مقدمات همین بحث غربالگری هست تنقیح شد. بعد خواستیم وارد این بحث بشویم و بحثی راجع به موضوع شناسی کردیم که اساساً در چه موضوعاتی باید به عرف مراجعه کرد و در چه موضوعاتی باید به واقع مراجعه کرد؟ در این بحث موضوع شناسی یک مبنایی که ما اختیار کردیم این بود که بعضی از موضوعات، موضوعات شرعی یا عرفی نیستند بلکه موضوع واقعی هستند و گفتیم ضرر و حرج از همین قبیل هستند؛ یعنی یک موضوعی است که به حسب الواقع باید باشد و اگر عرف بگوید من این را ضرر می‌دانم و این را ضرر نمی‌دانم دخلی ندارد.

در بحث موضوع شناسی الآن بین افراط و تفریط شده، یک عده می‌گویند اصلاً در هیچ جا و حتی اجمالاً فقیه لازم نیست موضوع را بداند، فقیه و شناخت موضوع چه ربطی به فقیه دارد؟ یک عده‌ای هم این طرف قضیه هستند که می‌گویند فقیه تا موضوع را نشناسد کما هو حقّه، حق فتوا ندارد، هر دوی این باطل است. موضوع را اجمالاً بر اینکه فقیه بخواهد تصور کند و احکامی برایش بار کند باید بداند چیست، اما به هیچ وجه لازم نیست تفصیلاً بداند که این موضوع چیست.

بنابراین برای غربالگری، اول یک تست‌های آزمایشی انجام می‌دهند مثل سونوگرافی و آزمایشات معمولی که هیچ ضرری برای بچه ندارد ولی بعداً که شروع می‌شود، یک سوزنی است که داخل در رحم زن می‌کنند و از آن مایعی که دور جنین تشکیل شده نمونه‌برداری می‌کنند و از آن می‌فهمند که این جنین آیا عیبی دارد یا نه؟ خود اینکه این تزریق چه زمانی باید انجام بشود بحث دارد.

ما دلیلی نداریم بر اینکه وجوب داشته باشد، این صبر کند بعد از اینکه بچه به دنیا آمد حالا هر طوری شد، این بچه اگر سالم بود که هیچ و اگر نبود بعداً باید به مقدار تمکنش درمان کند، اما الآن وجوبی ندارد.

یک نکته‌ای که در همان جا بحث کردیم آن است که کسانی که این ضرر را منحصر به ضرر اخروی می‌دانند اصلاً به این قاعده در ما نحن فیه نمی‌توانند تمسک کنند. برخی مثل مرحوم والد ما می‌گویند این ضرر، ضرر اخروی است و ظاهراً ما هم همین را اختیار کردیم که عقل ادراک می‌کند دفع ضرر اخروی را، می‌گوید اگر در یک جا یک عملی احتمال می‌دهید بر اینکه ضرر اخروی و عقاب داشته باشد دفعش لازم است، دلیل عمده این بود که در ضررهای دنیوی عقلا ضررهای مهمی را اقدام می‌کنند قبحی هم وجود ندارد، شش ماه به دریا برای تجارت می‌روند و هر روزی ممکن است جانشان از بین برود ولی اقدام می‌کنند.