واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 31
خلاصهی بحث گذشته
صورت اول در تقریر آخوند به روایت محقق خوئی؛ وحدتِ غرض و کشفِ جامع
تقریر فلسفی قاعده الواحد؛ تشخّص سابق و لاحق و نسبت آن با ضرورت
سنخیتِ علت و معلول و امتناعِ توارد علتین
تبیینِ سویِ دوم قاعده الواحد و تحدید موضوع آن
نقد استناد آخوند به «قاعده الواحد» در صورتِ وحدتِ غرض
ابهام در نوعِ وحدت و تحدید موضوع قاعده الواحد
جمعبندی
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 30
خلاصهی بحث گذشته
نظریه سوم: تقریر آخوند خراسانی
صورت اول: تخییر عقلی در فرضِ غرضِ واحد و کشفِ جامعِ حقیقی
مبانی و لوازم نظریه
ادله نظریه
صورت دوم: تعددِ اغراض و «سنخٌ من الوجوب» در واجب تخییری
عبارت محوری و دو قرائت ممکن
مبانی و لوازم نظریه
تقریر نظریه آخوند: «سنخٌ من الوجوب» در فرضِ تعدد اغراض
تحلیل مرحوم روحانی: برزخی میان وجوب تعیینی و استحباب
نقدی بر کلام مرحوم روحانی
پاسخ به دو ابهام در کلام آخوند خراسانی
۱- ردّ «أحدهما لا بعینه» مفهوماً و مصداقاً
۲- مقصود از «ولا كلّ واحدٍ منهما تعيينا مع السقوط بفعل الآخر»
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 29
خلاصهی بحث گذشته
جمعبندی تقریر محقق اصفهانی در حقیقتِ واجب تخییری و مختارِ ایشان
صورت پنجم: ارکان و صورتبندی
امور مقدماتی در تحلیل واجب تخییری شرعی؛ تعیین دقیق محل نزاع
تعیین موضوع بحث: تخییرِ مولویِ شرعی
مفروضِ موضوع: تمامیتِ ملاک در هر طرف و تعددِ امر
مرزبندی با تخییر عقلی: نفی ارجاع به قدرِ جامع
تخییری شرعی و نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نکته دوم در تحقیق واجب تخییری؛ معیار ثواب و عقاب و نسبت آن با مصلحة التسهیل
ضابطۀ محوری: خطاب، نه ملاک
تقریب راهحل اصفهانی بر مدار مصلحت تسهیل
تذکرات و محلهای ابهام
بازسنجی «مصلحة التسهیل» در تحلیل واجب تخییری و بازگشت به تقریر آخوند
نتیجه پیشنهادی: بازگشت به تقریر آخوند
حقیقت حکم و نسبت آن با غرض
شواهد اصولی مؤید معیار خطاب
اختیار مولوی در جعل ترخیص و نقد انگاره «عبد/مولا» در روششناسی اصول
پاورقی
منابع
واجب تعییینی و تخییری ، جلسه 28
خلاصهی بحث گذشته
منهج بحث در تبیین نظریه واجب تخییری
نظریه محقق اصفهانی؛ تفکیک صور ملاک و تبیین محل نزاع در واجب تخییری
صورت اول: امتناع استیفای غرضِ دوم
حکم مسئله: وجوب جمعی
صورت دوم: تزاحم در ملاک و بازگشت تخییر به حکم عقل
حکم مسئله: تزاحم و تخییر عقلی
فرق با صورت اول
صورت سوم: تضاد مطلق میان دو غرض
حکم مسئله: عدم انطباق با واجبات تخییریِ شرعی
صورت چهارم: استقلال در اثر و تضاد میان آثار
نقد اول: خروج از محلّ بحث
نقد دوم: تغییر اطراف تخییر و مخالفت با ظاهر ادله
صورت پنجم: ورود «مصلحتِ تسهیل» و تصویر «تخییرِ شرعیِ محض»
لوازم و پیشفرضهای معقولیت
پاورقی
منابع