سؤال این است که ما اگر آمدیم این روایات را حمل بر استحباب کردیم آیا این محذور تقیید به وجود نمی‌آید؟ جواب روشن است، شما اگر این روایات را حمل بر استحباب کردید هم اطلاقات تخییر به قوت خودش باقی است و هم خود این مرجحات مستحب است. استحباب مراتب دارد، تعیّن و ترتب ندارد، می‌گوئیم آنکه مشهور است بهتر این است که بر غیر مشهور مقدم کند، آنکه موافق قرآن است بهتر این است، ممکن است که آن موافق قرآن از حیث مرتبه و رتبه استحباب قوی‌تر از شهرت هم باشد ولی این قوی بودن تقییدی را اینجا ایجاد نمی‌کند، نمی‌گوئیم آن شهرتی که مخالف کتاب نباشد تقییدی ایجاد نمی‌کند.

طبق ترتیبی که گفتیم کلام آقای خوئی را بگوئیم که دیدیم کنه کلام آقای خوئی در مطالب مرحوم اصفهانی (اعلی الله مقامه الشریف) است. ایشان در اشکالی که بر مرحوم آخوند دارد می‌فرماید بله ما قبول داریم حمل بر استحباب اقتضای تقیید ندارد ولی جناب آخوند اگر حمل بر تمییز کردید آنجا هم باید گرفتار تقیید بشوید یعنی مرحوم اصفهانی می‌فرماید حمل بر تمییز هم متوقف است بر این‌که شما در خود اخبار مرجحات تقیید بزنید؛ به این بیان، آن خبری که می‌گوید شهرت بر غیر شهرت، شهرت عنوان ممیز را دارد، از آن خبر یعنی از آن قسمت می‌فهمید که ملاک حجیت در خبر مشهور وجود دارد و ملاک حجیت در خبر غیرمشهور وجود ندارد ولو آن خبر شاذ موافق با قرآن باشد و آن قسمتی که می‌گوید موافق با کتاب اقتضای حجیت در آن وجود دارد و مخالف اقتضای حجیت ندارد این هم اطلاق دارد، یعنی چه؟ یعنی این‌که ولو این مخالف مطابق با مشهور باشد و این موافق برخلاف مشهور باشد، بین این دو تعارض به وجود می‌آید باید یکی را به دیگری تقیید بزنید، برای رفع تعارض بالأخره یا باید آن شهرت را تقیید زد به شهرتی که مخالف کتاب نباشد یا این موافق کتاب را تقیید بزنید به آن موافق کتابی که مشهور باشد پس بالأخره شما هم اگر رفتید دنبال مسئله تمییز حجت از لا حجت، گرفتار تقیید در اخبار مرجحات می‌شوید و این یک اشکال تام و بسیار خوبی است.

[2] ـ نهاية الدراية في شرح الكفاية ( طبع قديم )، ج‏3، ص: 370.