نماز جمعه ، جلسه 43
خلاصه جلسه گذشته
جریان اصالة عدم الزیادة در برابر اخذ به قدر متیقّن
تقدیمِ اصالة عدم الزیادة بر اصالة عدم النقیصة
ارزیابی دیدگاه آیتالله خویی
احتمالات در مرجع قاعده اصالة عدم الزیاده
1. استصحاب عدم ازلی
2. اصل عقلائی تعبدی
3. اصل عقلائی بر مبنای عدم غفلت
دیدگاه برگزیده: تقدیم اصاله عدم الزیاده از باب حجیت ظن در موضوعات
اشکالات و پاسخ های مرحوم حائری در استظهار «الامام» از موثقه
اشکال: اراده امام معصوم از لفظ «الامام» در موثقه سماعه به قرینه روایات دیگر
پاسخ مرحوم حائری
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 2
مقدمه
سومین مبنای مقدماتی: افعال جوارحی و جوانحی
مراد فقها در موضوع احکام
تحقیق در مسئله
پاورقی
فقه تربیت ، جلسه 3
توضیح مبنای سوم موثر در بحث: افعال جوارحی و جوانحی
آیا «یستحب الخوف من الله؟ آیا یستحب الخشیة من الله؟»
مبنای مرحوم امام(ره) در موضوع حکم شرعی
تبعیت احکام امور قلبی از ملاکات
نظر امام خمینی(ره) در باب امور قلبی (از قبیل موافقت التزامیه)
تحقیق در مسأله موافقت التزامیه
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 22
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم: تعلیقِ وجوب بر اختیارِ مکلف و محذورِ «جعلِ بلا متعلّق»
دفع توهّم «وجوب کلی با تعیّن لاحق»
مذهب دوم؛ تحلیلِ تخییر به تعیّناتِ مشروطه
بیان نخست محقق اصفهانی: مصالح ملزمه و ترخیصِ تسهیلی
ثمرات در بیان نخست: تکثّر ثواب و وحدت عقاب
استشهاد اصفهانی
اشکال نخست محقق خوئی بر «تعیّناتِ مشروطه» و تمایز مقام ثبوت از اثبات
دفع اشکال: تفکیک مقام ثبوت از اثبات
اشکال دوم محقق خوئی بر «تعدّد ملاک»
پاسخ از اشکال
اشکال سوم محقق خوئی؛ سنجش مصلحتِ تسهیل و حجیتِ ترخیص
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 23
خلاصهی بحث گذشته
تبیین فنّی محقق اصفهانی بر پایه ملاکِ تسهیل
بیانِ تصحیح نزد محقق اصفهانی: فنّیسازی بر پایه «مصلحةِ التسهیل»
اشکال سوم محقق خوئی بر بیان نخستِ محقق اصفهانی: کفایت مصلحتِ تسهیل و مانعیت آن از جعلِ وجوب للجمیع
سنجش مرتبه مصلحتِ تسهیل
تنزّل: بر فرضِ کفایتِ مصلحتِ تسهیل
مبانی سقوط تکلیف و بطلان «سقوط به امتثالِ بدل»
مبانی سقوط تکلیف
نقد «سقوط به امتثالِ بدل»
ادعای «جعلِ نوع خاصّ وجوبِ مشروط» و نقد اثباتیِ سید خوئی
نقد اثباتی محقق خوئی
جمعبندی اجمالیِ اشکال سوم محقق خوئی
تفکیک تزاحمِ ملاکی و تزاحمِ بعدالخطاب نزد محقق نائینی و نسبت آن با اشکال سوم
تفکیک دو سنخ تزاحم نزد نائینی
جایگذاری درست «مصلحتِ تسهیل» و توسعه مفهوم تزاحم امتثالی در دفاع از تفسیر محقق اصفهانی
صورت دفاع از محقق اصفهانی
آثار روشی و فقهی
تذکار ثبوتی و شرط اثباتی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 21
خلاصهی بحث گذشته
واجب تعیینی و تخییری
تحقق واجب تخییری و سه اشکال ثبوتی
1- تعلّق اراده به «أحدهما»
2- جواز ترکِ فرد با بدل و لزومِ تنقیحِ ثبوتی
3- امتثال، ثواب و عقاب
تخییر عقلی و شرعی
حقیقت واجب تخییری
نظریه نخست: الواجب ما یختاره المکلّف
اشکال نخست بر نظریهٔ «الواجب ما یختاره المکلّف»: مخالفت با ظهور ادلّه تخییر
اشکال دوم: ناسازگاری با قاعده اشتراک در تکلیف
نقدی بر اشکال دوم
اشکال سوم: تعلیقِ وجوب بر اختیار و نفیِ عصیان
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 5
خلاصه بحث قبل
مناشیء بحث از تعلق تکالیف به امور قلبی
منشأ اول: تبیین اختیار در امور قلبی
مسئله حسد
مسئله ذکر الله
مسببات تولیدی
تبیین دوم ملاک تکالیف قلبیه: ملاک در جعل تکلیف است.
پاورقی
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 35
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم محقق خوئی بر محور دوم کفایه؛ تفکیکِ تضادّ ترتّبی/مطلق و لوازم آن
صورت اول: تضادّ ترتّبی (لا مطلقاً)
صورت دوم: تضادّ مطلق
بررسی اشکال چهارم سید خوئی بر محور دوم کفایه و قرائت روا از عبارت آخوند
راهحل پیشنهادیِ محقق خوئی: متعلقِ وجوب، «أحدهما لا بعينه» و جامعِ انتزاعی
نقدی بر فرض دوم آخوند؛ «سنخٌ من الوجوب» میان عرف و صناعت
دو اشکالِ مرحوم روحانی بر فرض دومِ کفایه
تحلیل صناعیِ دوراهیِ سقوط/تقیید
راههای محتملِ اصلاح
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 18
خلاصهی بحث گذشته
تعلیقه صاحب «المنتقى» بر صورت سوم در کلام محقق نائینی بنا بر تقریر «الأجود»
نتیجه نزد محقق نائینی و تبیین آن
نسبت با صاحب کفایه و نقد صاحب «المنتقى»
اشکال صاحب «المنتقی» بر «انحلال» محقق نائینی در صورت ثالثه
اشکال صاحب «المنتقی»؛ جهتِ اول
استثناء و راه نجاتِ مبنای محقق نائینی
اشکال بر نقد نخستِ صاحب «المنتقى» بر محقق نائینی در صورت ثالثه
تحریر محلِ علم اجمالی: صلاة اساساً طرفِ علم نیست
جریانِ برائت در موضوعِ صحیح، نه در کیفیاتِ وجوب
شرطِ تنجیز: الزامِ فعلی در اطراف
صورتسنجیِ مثالها و مرزِ انحلال
پاورقی
منابع