نماز جمعه ، جلسه 47

خلاصه جلسه گذشته
اشکال دوم مرحوم حائری به استدلال
تأیید اشکال دوم مرحوم حائری
شاهد فقهی بر عدم تنزیل در جمیع آثار
تمایز میان بیان ملاکات و جعل آثار شرعی (نمونه روایت والدین)
مقایسه با روایت «الطواف بالبیت صلاة»
تطبیق قاعده بر روایات «الجمعة عیدٌ»
اشکال سوم: نفی تنزیل نماز جمعه به منزله عیدین در تمام آثار
ثبوت آثار مطلق عید، نه خصوصیات عیدین
تایید اشکال سوم
پاورقی
منابع

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 42

خلاصه‌ی بحث گذشته
امکان یا امتناع تعلّق صفات حقیقی، صفات اعتباری و بعث به «فرد مردّد»
کاربردها و مبانی «فرد مردّد» در اصول و فقه
ثمرات فقهیِ مسأله فرد مردّد
قائلین به امکان فرد مردّد
تقریب مبنای محقق نائینی در تعلّق اراده آمر به «فرد مردّد مصداقی»
مبنای آخوند خراسانی در امکان تعلّق صفات و احکام به «فرد مردّد»
دیدگاه شیخ انصاری در امکان اعتبار «فرد مردّد» در عالم اعتبارات
پاسخ شیخ: تفکیک میان صفات حقیقیه و امور اعتباریه
دلیل نخست محقق اصفهانی بر امتناع وجود «فرد مردّد»
برهان امتناع ذاتی فرد مردّد
دلیل دوم محقق اصفهانی بر امتناع تعلّق حکم و علم به «فرد مردّد»
استحاله اتحادِ امر معیّن با امر مبهم و مردّد
تقریب برهان دوم را می‌توان در چند مقدّمه تنظیم کرد
پاورقی
منابع

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 34

خلاصه‌ی بحث گذشته
ارزیابی اشکال دوم محقق خوئی بر فرض دوم آخوند
اشکال سوم محقق خوئی بر فرض دوم آخوند؛ تعدد عقاب در فرض ترک جمیع
نقد مبنا: مخالفتِ خطابِ منجَّز، معیارِ استحقاق عقاب
تحلیل الزام در بیان آخوند: سنخِ وجوبِ بدلی و وحدت مؤاخذه
قیاس به ترتّب، قیاسٌ مع الفارق
تکمله: ترکِ جمیع، لزوماً تفویتِ دو غرض نیست
نتیجه
پاورقی
منابع

آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 2

مقدمه
ساختار جامعه
ضرورت همزیستی مسالمت آمیز بشر
رابطه حکومت و شهروندان
خاستگاه حکومت
دیدگاه ژان ژاک روسو
نقد دیدگاه روسو
نقد حائری بر روسو
پاورقی

آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 4

فقه تربیت ، جلسه 7

خلاصه مباحث قبل
نقد برخی استدلالات در مورد تعلق تکالیف به امور قلبی
استدلال اول: برهان لمّی
ملاحظات این دلیل
ملاحظه اول
ملاحظه دوم
استدلال دوم: تمسک به علم اجمالی
ملاحظات این دلیل
ملاحظه اول: انحلال علم اجمالی
ملاحظه دوم: انصراف ادله
تمایز فقه و اخلاق
پاورقی

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 40

خلاصه‌ی بحث گذشته
محلّ واقعی نزاع در واجب تخییری از منظر امام خمینی
تفاوت در مقام اثبات، نه در حقیقت ثبوتیِ وجوب و اراده
محور تحقیق در واجب تخییری: وحدت یا تعدّد وجوب و اراده
دیدگاه اوّل: وجوب و اراده واحد، با متعلَّق مبهم
دیدگاه دوم: تعدّد وجوبات و ارادات به تعداد اطراف
دیدگاه صحیح در مساله
تعدّد اراده و وجوب و اختصاص فارقِ واجب تخییری به مقام امتثال
اجنبی‌بودن بحث اغراض و ملاکات از حقیقت واجب تخییری و حصر فارق در مقام امتثال
ثمرات عملی این تحلیل در مقام امتثال
نقد مبنای تمایز میان اراده آمر و اراده فاعل در نظریه محقق نائینی
نتیجه: تزلزل رکن دوم مبنای نائینی
۱. عدم عرفیتِ تعلّق وجوب به جامع انتزاعی
۲. عدم صلاحیت جامع انتزاعی برای تعلّق تکلیف
۳. اشکال در تصویر ملاکات در مفهوم «أحدهما»
جمع‌بندی و ترجیح مبنای امام خمینی
پاورقی
منابع

فقه تربیت ، جلسه 6

خلاصه بحث قبل
دو اشکال در اینجا مطرح شد
مسائل متفرفه بحث
مسئله اول:‌ ارتباط خطابات قانونیه با احکام فردی
تبیین ارتباط خطابات قانونیه با تکالیف تربیتی
وجود مصالح نوعیه در خطابات قانونیه
انحلال تکالیف در خطابات قانونیه
مسئله دوم: رابطه ملاک حکم با علت حکم!
تطبیق خطابات قانونیه در احکام تربیتی
جریان علت و حکمت در خطابات قانونیة
علت و حکمت، یا حیثیت تقییدیه و تعلیلیه؟!
فرق حیثیت تعلیلیه و حیثیت تقیدیه
نمونه هایی از حیثیت تقیدیة و تعلیلیة
جمع بندی بحث
پاورقی

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 29

خلاصه‌ی بحث گذشته
جمع‌بندی تقریر محقق اصفهانی در حقیقتِ واجب تخییری و مختارِ ایشان
صورت پنجم: ارکان و صورت‌بندی
امور مقدماتی در تحلیل واجب تخییری شرعی؛ تعیین دقیق محل نزاع
تعیین موضوع بحث: تخییرِ مولویِ شرعی
مفروضِ موضوع: تمامیتِ ملاک در هر طرف و تعددِ امر
مرزبندی با تخییر عقلی: نفی ارجاع به قدرِ جامع
تخییری شرعی و نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نکته دوم در تحقیق واجب تخییری؛ معیار ثواب و عقاب و نسبت آن با مصلحة التسهیل
ضابطۀ محوری: خطاب، نه ملاک
تقریب راه‌حل اصفهانی بر مدار مصلحت تسهیل
تذکرات و محل‌های ابهام
بازسنجی «مصلحة التسهیل» در تحلیل واجب تخییری و بازگشت به تقریر آخوند
نتیجه پیشنهادی: بازگشت به تقریر آخوند
حقیقت حکم و نسبت آن با غرض
شواهد اصولی مؤید معیار خطاب
اختیار مولوی در جعل ترخیص و نقد انگاره «عبد/مولا» در روش‌شناسی اصول
پاورقی
منابع