نماز جمعه ، جلسه 39
خلاصه جلسه گذشته
دلیل هفتم: روایت فضل بن شاذان از امام رضا (ع) در علل الشرایع
بررسی سند روایت
علل تشریع دو رکعتی نماز جمعه
1. تخفیف بهسبب دشواری راه
2. انتظار برای خطبه
3. برتری نماز با امام
4. عید بودن روز جمعه
علت جعل خطبه در نماز جمعه
علت دو خطبه: تفکیک حق خدا و نیاز مردم
کلام صاحب جواهر در استدلال به روایت
قرائن ظهور «الامام» در روایت در امام معصوم
کلام محقق خویی در استدلال به روایت و اشکال به آن
قرائن بر شرطیت نماز جمعه به امام معصوم در روایت
اشکال سندی مرحوم خویی
اشکال دلالی مرحوم خویی
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 7
خلاصه مباحث قبل
نقد برخی استدلالات در مورد تعلق تکالیف به امور قلبی
استدلال اول: برهان لمّی
ملاحظات این دلیل
ملاحظه اول
ملاحظه دوم
استدلال دوم: تمسک به علم اجمالی
ملاحظات این دلیل
ملاحظه اول: انحلال علم اجمالی
ملاحظه دوم: انصراف ادله
تمایز فقه و اخلاق
پاورقی
نماز جمعه ، جلسه 40
آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 7
نماز جمعه ، جلسه 37
خلاصه جلسه گذشته
دلیل ششم: استدلال به صحیحه محمد بن مسلم
ظهور عنوان «الامام» در روایت در امام معصوم
عدم خصوصیت ما عدا الامام در روایت
استشهاد صاحب جواهر به روایت طلحة بن زید بر شرطیت
جمعبندی استدلال به صحیحه محمد بن مسلم
عبارت مرحوم حائری در نقد استدلال به صحیحه محمد بن مسلم
استشهاد به روایت زراره در تایید استظهار
تقیه و نقد تفکیک کبری و صغری
در ادامه در بیان دیدگاه برگزیده نکات زیر را بیان می کنیم.
1. ظهور روایت طلحه بن زید در شرطیت
2. بررسی روایت زراره و قرینه بودن آن بر شرطیت
3. پاسخ به اشکال تکلّف در تفکیک کبری و صغری
4. جمع میان بیان عدد و بیان شرطیت
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 38
خلاصهی بحث گذشته
تنبیه: ثمرات فقهی و اصولیِ بحثِ واجب تخییری
۱. تعیین معیار در باب اطاعت و عصیان
۲. ثمرهی فقهی: کیفیتِ امتثال اطراف واجب تخییری
نظریه محقق نائینی: مسلک «فرد مردد»
تفکیک میان «ارادهی فاعل» و «ارادهی آمر»
تحلیل مبتنی بر تأمین غرض
استشهاد به اوامر عرفی و ابطال نظریه «جامع»
نتیجهگیری: سنخیتِ خاصِ اراده
نظریه آیتالله خویی: مسلک «جامعِ انتزاعیِ احدهما»
ماهیت واجب: عنوان «أحدُهما لا بعینه»
فرآیند تطبیق: طرحی مشابه واجب تعیینی
دفاع از نظریه: پاسخ به اشکال «عدم واقعیتِ عنوان انتزاعی»
طرح اشکال: امتناع تعلق تکلیف به امر ذهنی
پاسخ محقق خویی: قیاس اولویت و شواهد وقوعی
اشکال دوم: چالشِ «فقدان ملاک در عنوان انتزاعی»
طرح اشکال: ضرورت وجود مصلحت در متعلَّق
پاسخ محقق خویی: تحلیل سهوجهی
مناقشه در پاسخ محقق خویی: عدول از مبنای تبعیت احکام از مصالح
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 37
خلاصهی بحث گذشته
تلخیص نظریهی محقق عراقی و بررسی ثمره در جانب ثواب
مناقشات در نظریهی محقق عراقی
اشکال اول: امتناع «نقص» در ساحت اعتباریات
اشکال دوم: نقد مبنای «تعدد عقاب» و انحصار معیار در مخالفت با خطاب
پاسخ به یک اشکال مقدر
اشکال سوم: استناد سقوط تکلیف به «ترخیص شارع» نه «فعل مکلّف»
نتیجهگیری نهایی
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 39
خلاصهی بحث گذشته
تکملهای بر مسلک تعلّق وجوب به جامع انتزاعی در واجب تخییری
تحریر محل نزاع
تقریر نظریه جامع انتزاعی
مراد از جامع انتزاعی و نحوه تعلّق وجوب
تنظیر به «علم اجمالی» و امکان تعلّق تکلیف به عنوان مبهم
دفع توهّم «ذهنی بودن» جامع انتزاعی
تحلیل «علم اجمالی» بهعنوان نمونهای از تعلّق صفت حقیقی به عنوان مبهم
جمعبندی: نسبت واجب تعیینی و واجب تخییری در کلام محقق خویی
مقایسه تطبیقی مسلک محقق نائینی و مسلک محقق خویی در واجب تخییری
الف) نقطه اشتراک
ب) نقطه افتراق: مصبّ تعلّق اراده
۱. مبنای محقق نائینی: مبهم خارجی
۲. مبنای محقق خویی: جامع انتزاعی (مبهم ذهنی منطبق بر خارج)
نظریه امام خمینی: تماثل ماهوی اراده در واجب تعیینی و تخییری
پاسخ امام: ارادهها و بعثهای متعدّدِ معیّن، با تخلّل «أو»
در نتیجه، در عالم ثبوت:
تفاوت ثبوتی واجب تعیینی و تخییری از منظر امام
بینیازی از تحلیلهای فلسفیِ غرض و قاعده «الواحد»
جمعبندی: تمایز نظریه امام از سایر مسالک
پاورقی
منابع
واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 40