آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 3

مقدمه
نقد دیدگاه روسو
نظریه بندگی دولتی و نقد آن
پیشنیه تاریخی نظریه بندگی دولتی
مانع عقلی نظریه بندگی دولتی
نسبت نظریه روسو وگراتیتوس
ارزیابی نقد حائری بر روسو و گراتیتوس
پاورقی

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 30

خلاصه‌ی بحث گذشته
نظریه سوم: تقریر آخوند خراسانی
صورت اول: تخییر عقلی در فرضِ غرضِ واحد و کشفِ جامعِ حقیقی
مبانی و لوازم نظریه
ادله نظریه
صورت دوم: تعددِ اغراض و «سنخٌ من الوجوب» در واجب تخییری
عبارت محوری و دو قرائت ممکن
مبانی و لوازم نظریه
تقریر نظریه آخوند: «سنخٌ من الوجوب» در فرضِ تعدد اغراض
تحلیل مرحوم روحانی: برزخی میان وجوب تعیینی و استحباب
نقدی بر کلام مرحوم روحانی
پاسخ به دو ابهام در کلام آخوند خراسانی
۱- ردّ «أحدهما لا بعینه» مفهوماً و مصداقاً
۲- مقصود از «ولا كلّ واحدٍ منهما تعيينا مع السقوط بفعل الآخر»
پاورقی
منابع

آیات حکومت در قرآن (ادله منکرین حکومت) (5) ، جلسه 6

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 32

خلاصه‌ی بحث گذشته
نقد صورتِ وحدتِ غرض نزد آخوند؛ عدم کشفِ وحدتِ نوعی از جامعِ واحدِ متعلق
برهان محقق اصفهانی بر قاعده الواحد و دفعِ «تخصص بلا مخصص»
سنخیّت و نفیِ لزومِ جامعِ ماهوی
تحدید جریان سنخیّت و قاعده الواحد؛ انکار عمومیت فلسفی و استناد قرآنی
سنخیّت: محدود به علل طبیعی، نه مطلقِ علیت
استناد قرآنی: نسبت اضداد به جعلِ تکوینیِ الهی
تحدید دایره سنخیّت و نسبت آن با صفاتِ فعلِ الهی
نتیجه نهایی
پاورقی
منابع

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 34

خلاصه‌ی بحث گذشته
ارزیابی اشکال دوم محقق خوئی بر فرض دوم آخوند
اشکال سوم محقق خوئی بر فرض دوم آخوند؛ تعدد عقاب در فرض ترک جمیع
نقد مبنا: مخالفتِ خطابِ منجَّز، معیارِ استحقاق عقاب
تحلیل الزام در بیان آخوند: سنخِ وجوبِ بدلی و وحدت مؤاخذه
قیاس به ترتّب، قیاسٌ مع الفارق
تکمله: ترکِ جمیع، لزوماً تفویتِ دو غرض نیست
نتیجه
پاورقی
منابع

فقه تربیت ، جلسه 6

خلاصه بحث قبل
دو اشکال در اینجا مطرح شد
مسائل متفرفه بحث
مسئله اول:‌ ارتباط خطابات قانونیه با احکام فردی
تبیین ارتباط خطابات قانونیه با تکالیف تربیتی
وجود مصالح نوعیه در خطابات قانونیه
انحلال تکالیف در خطابات قانونیه
مسئله دوم: رابطه ملاک حکم با علت حکم!
تطبیق خطابات قانونیه در احکام تربیتی
جریان علت و حکمت در خطابات قانونیة
علت و حکمت، یا حیثیت تقییدیه و تعلیلیه؟!
فرق حیثیت تعلیلیه و حیثیت تقیدیه
نمونه هایی از حیثیت تقیدیة و تعلیلیة
جمع بندی بحث
پاورقی

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 29

خلاصه‌ی بحث گذشته
جمع‌بندی تقریر محقق اصفهانی در حقیقتِ واجب تخییری و مختارِ ایشان
صورت پنجم: ارکان و صورت‌بندی
امور مقدماتی در تحلیل واجب تخییری شرعی؛ تعیین دقیق محل نزاع
تعیین موضوع بحث: تخییرِ مولویِ شرعی
مفروضِ موضوع: تمامیتِ ملاک در هر طرف و تعددِ امر
مرزبندی با تخییر عقلی: نفی ارجاع به قدرِ جامع
تخییری شرعی و نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نقد مبنای «أمر به أحدهما» نزد محقق خوئی
نکته دوم در تحقیق واجب تخییری؛ معیار ثواب و عقاب و نسبت آن با مصلحة التسهیل
ضابطۀ محوری: خطاب، نه ملاک
تقریب راه‌حل اصفهانی بر مدار مصلحت تسهیل
تذکرات و محل‌های ابهام
بازسنجی «مصلحة التسهیل» در تحلیل واجب تخییری و بازگشت به تقریر آخوند
نتیجه پیشنهادی: بازگشت به تقریر آخوند
حقیقت حکم و نسبت آن با غرض
شواهد اصولی مؤید معیار خطاب
اختیار مولوی در جعل ترخیص و نقد انگاره «عبد/مولا» در روش‌شناسی اصول
پاورقی
منابع

نماز جمعه ، جلسه 38

خلاصه جلسه گذشته
نکات اجتهادی تکمیلی در دلیل ششم
نکته اول: ضرورت توجه به فضای صدور روایات نماز جمعه
اشکال به استظهار مرحوم حائری در فرض توجه به فضای صدور
نکته دوم: بناء ائمه (ع) بر عدم بیان تمام مطلب در یک روایت و لزوم جمع روایات
لزوم تفکیک میان اقامه حدود و امر به معروف
تبیین مصادیق «کتمان سرّ» در روایات
پاورقی
منابع

واجب تعیینی و تخییری ، جلسه 33

خلاصه‌ی بحث گذشته
بررسی اشکالاتِ سه‌گانه محقق خوئی بر صورت نخست آخوند
اشکال دوم: نفیِ دلیل اثباتی بر جامعِ ماهوی میان اطراف
اشکال سوم: عرفی‌بودنِ متعلقِ تکلیف و ناتمامیِ ارجاع به جامعِ عقلی
نتیجه‌گیری اشکالات سه‌گانه محقق خوئی
فرض دوم در نظریه آخوند و اشکالات محقق خوئی
اشکال اول محقق خوئی؛ مخالفت با ظاهر «أو»
پاسخ به اشکال اول
اشکال دوم محقق خوئی؛ جمعِ «تضادّ اغراض» با «قدرت بر جمعِ فعلین»
پاورقی
منابع