واجب نفسی و غیری ، جلسه 24
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم محقق خوئی بر تفسیر نخست محقق اصفهانی: لزومِ تعدّد عقاب در ترکِ جمیعِ اطراف
اشکال وحدت عقاب در تفسیر نخستِ مذهب دوم و نسبت آن با تسهیل امتثالی
تفسیر دوم در تحلیل واجب تخییری؛ غرضِ واحدِ نوعی و لزومِ «یجب الجمیع» به نحو ترخیصی
تعیین متعلق وجوب و فروض سهگانه
دفع اشکال: تفکیک ثبوت از اثبات
تعیین دقیق موضوع: تخییر شرعی در برابر تخییر عقلی
اشکال دوم محقق خوئی بر تفسیر دوم
پاسخ ثبوتی: امکانسنجیِ غرضِ واحد بینیاز از دعوای علم غیب
اشکال سوم محقق خوئی: راهِ چهارمِ «جامعِ انتزاعی» بهجای «وجوبِ جمیع»
اشکال چهارم محقق خوئی: بازگشت محذورِ تعددِ عقاب با فرضِ قبولِ جمیعِ مقدمات
پاورقی
منابع
نماز جمعه ، جلسه 41
خلاصه جلسه گذشته
ادامه کلام مرحوم حائری
استدلال بر شرطیت امام معصوم در نماز جمعه بر اساس صدر روایت
پاسخ اول: صدور روایت ناظر بر «قضیه حینیه»
پاسخ دوم: عدم اطلاق روایت نسبت به زمان غیبت
ارزیابی دیدگاه مرحوم حائری
دیدگاه برگزیده
دلیل هشتم: موثقه سماعه
پاورقی
منابع
نماز جمعه ، جلسه 44
خلاصه جلسه گذشته
نکتهای از مرحوم بروجردی در دلیل هفتم
ارزیابی پاسخ مرحوم حائری به اشکال
ارزیابی پاسخ اول و دوم
ارزیابی پاسخ سوم
ارزیابی پاسخ چهارم
ارزیابی پاسخ پنجم
استدلال مرحوم بروجردی نسبت به موثقه سماعه
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 27
خلاصهی بحث گذشته
اختیار شهید صدر در صورت چهارم (ترکِ المجموع)
تمایز «ترکِ الجمیع» و «ترکِ المجموع»
نقد امکان حملِ کلام محقق اصفهانی بر آن
تحقیق شهید صدر در نسبت نظریه محقق اصفهانی با منشأ وجوب؛ عقل یا لفظ؟
مسیر اول: وجوبِ عقلیِ منتزع از طلب (بر مبنای محقق نائینی)
مسیر دوم: وجوبِ لفظی یا انشاء الوجوب از جانب مولا
نتیجه تحلیلی
پیامد مبنای «وجوبِ لفظی» برای نظریه محقق اصفهانی و بازگشت ناگزیر به تقریر محقق خراسانی
بازاندیشی در تحقیق شهید صدر: آیا تهافت ویژه مبنای «وجوبِ لفظی» است یا در هر دو مبنا راه مییابد؟
تحلیل منقّح: نقش صورتبندی ترخیص
نتایج در هر دو مبنا
جمعبندی منهجی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 13
خلاصهی بحث گذشته
صورت دوم در کلام محقق نائینی: جریان سهگانه برائت
محور نخست: شک در تقیید متعلقِ صلاة به طهارت
محور دوم: شک در وجوبِ نفسیِ طهارت «قبل از وقت»
محور سوم: شک در وجوب وضوء برای متوضیء قبل الوقت
اشکال محقق خوئی بر محقق نائینی در صورت دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء مقیّد به قبلالوقت
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 15
خلاصهی بحث گذشته
تحلیل نظر امام خمینی درباره صورت دوم
نقد امام خمینی
ردّ مبنای «عدم العلم بالوجوب الفعلی قبلالوقت»
تنجیز در تدریجیات؛ ملاک و اثر
انحلال حکمی در صورت دوم بر پایه نسبت سبب و مسبّب؛ دفاع از مبنای محقق نائینی
پاسخ به دو اشکال معروف
ثمرات امتثالیِ انحلالِ سببی
ضابطه شهید صدر در سقوطِ تنجّزِ علم اجمالی و تحققِ انحلالِ حکمی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 17
خلاصهی بحث گذشته
تحریر صناعیِ صورت سوم و تطبیق بر مثال خِتان
صورت دوم در محاضرات؛ علم به وجوبِ فعلیِ شیء مردّد بین النفسیّة و الغیریّة و انحلال حکمی
انحلال حکمی در صورت دوم و تفاوت آن با اقلّ و اکثر ارتباطی
تمایز انحلال حقیقی و انحلال حکمی
قاعده نزد محقق خوئی: تنجیز علم اجمالی و شرط تعارض اصول
تفاوت ملاکیِ انحلال حکمی با باب اقلّ و اکثر ارتباطی
وضو واجب؛ نماز نفسی مؤمَّن به برائت
سه رکن در منجّزیت علم اجمالی و انحلال حکمی نزد آیتالله خوئی
شرط منجّزیت علم اجمالی: تعارض اصول در اطراف
حقیقت انحلال در دوران بین اقلّ و اکثر: انحلال حقیقی محال، انحلال حکمی متحقق
اشتراک در اصلِ انحلال حکمی و تفاوتِ ملاک
تفاوتِ ملاکِ عدمِ جریانِ اصل در ما نحن فیه و در دورانِ میان اقلّ و اکثر نزد آیتالله خوئی
تحلیل دقیق در اقلّ و اکثر
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 19
خلاصهی بحث گذشته
نفیِ دخالتِ صلاة در اطرافِ علم اجمالی در صورتِ ثالثه و ابطالِ دعوای انحلال
بیان صناعیِ اشکال
قاعده مجاریِ اصول: اصل در «اصلِ تکلیف» نه در «کیفیاتِ وجوب»
تقریب محقق خوئی: ضرورتِ مثالِ دقیقتر برای صورت ثالثه
تفاوتِ صورتِ ثالثه با صورتِ اول و نقدِ معیار «انحلال» نزد سید خوئی
بیان تقریر سید خوئی و نقد آن
اشکال نخست: شرط صناعیِ انحلال (انطباق معلومِ اجمالی)
اشکال دوم: ناسازگاری در کبرایِ «استحقاقِ العقاب علی کِلا التقدیرَین»
اشکال و جواب
اشکال سوم: تعیین صحیحِ اطرافِ علم در صورتِ ثالثه
فارق مبناییِ صورت سوم با صورت اول
واجب نفسی و غیری ، جلسه 20
خلاصهی بحث گذشته
اشکال دومِ صاحب «المنتقی»: تطبیق نادرستِ «تفکیک در تنجّز مرکّب» بر محلّ بحث
۱- تعریف دقیق «تفکیک در تنجّز مرکّب»
۲- صورتبندی نگاه محقق نائینی در محلّ بحث
۳- نقد صاحب منتقی: قاعده تفکیک در اجزاء معقول است، نه در شرائط
عدمِ تمایزِ میان اجزاء و شروط در «توسّط در تنجّز»؛ نقد اشکالِ صاحب «المنتقى»
تعریف دقیق «توسّط در تنجیز»
سرایت ملاک به شرائط
پاسخ به تقریرِ صاحب «المنتقى»: «تکثّر تروک» شرط نیست
انسجام با مبنای محقق نائینی و ادبیات «الفوائد»
بازخوانی کبروی «تفکیک در تنجّز» و تطبیق آن بر محلّ بحث؛ نقد منقّح بر مبنای محقق نائینی و سید خوئی
صورتِ صحیحِ «تفکیک در تنجّز»
تطبیق در الأقلّ و الأکثر الارتباطی
سرایت ملاک به شرائط (پاسخ به تفصیل اجزاء/شرائط)
نسبت با حدیث رفع و ظاهرِ تکلیف
ضابطه تنجیز علم اجمالی و «انحلال حکمی»
امتناع عرفی و عدمِ انحصار انحلال به «توسّط در تنجیز»
انحلال، منحصر به «توسّط در تنجیز» نیست
جمعبندی
پاورقی
منابع