فقه تربیت ، جلسه 2
مقدمه
سومین مبنای مقدماتی: افعال جوارحی و جوانحی
مراد فقها در موضوع احکام
تحقیق در مسئله
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 27
خلاصهی بحث گذشته
اختیار شهید صدر در صورت چهارم (ترکِ المجموع)
تمایز «ترکِ الجمیع» و «ترکِ المجموع»
نقد امکان حملِ کلام محقق اصفهانی بر آن
تحقیق شهید صدر در نسبت نظریه محقق اصفهانی با منشأ وجوب؛ عقل یا لفظ؟
مسیر اول: وجوبِ عقلیِ منتزع از طلب (بر مبنای محقق نائینی)
مسیر دوم: وجوبِ لفظی یا انشاء الوجوب از جانب مولا
نتیجه تحلیلی
پیامد مبنای «وجوبِ لفظی» برای نظریه محقق اصفهانی و بازگشت ناگزیر به تقریر محقق خراسانی
بازاندیشی در تحقیق شهید صدر: آیا تهافت ویژه مبنای «وجوبِ لفظی» است یا در هر دو مبنا راه مییابد؟
تحلیل منقّح: نقش صورتبندی ترخیص
نتایج در هر دو مبنا
جمعبندی منهجی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 14
خلاصهی بحث گذشته
اشکالِ محقق خوئی بر کلامِ محقق نائینی در صورتِ دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء «مقیّد به قبلالوقت»
فرض دوم: احتمال نفسیّتِ مطلق نسبت به وضوء
صورتبندی اشکال نسبت به تقریر محقق نائینی
تحلیل تفصیلی آقای روحانی درباره اشکال محقق خوئی
دو فرض زمانی در صورتِ محل بحث
نقد سه جریانِ برائتیِ منسوب به محقق نائینی در فرض دوم
جمعبندی نتایج در دو فرض
نقد امتنان در جریان برائت و بازخوانی تقریر آقای خوئی در فرض تقدّم وضو بر وقت
نقد نسبت به نکته دوم (نامگذاریِ برائت)
بازخوانی ملاک «امتنان» نزد آقای خوئی: توسعه عملی، نه صرفِ تعبیر
فرض تقدّم وضو بر وقت؛ محل صحیحِ شک و مجرای اصل
نسبت نقد صاحب «المنتقی» با صاحب «المحاضرات»: تفاوتِ روش
جمعبندی
پاورقی
منابع
نماز جمعه ، جلسه 35
خلاصه جلسه گذشته
تقریب سوم بر دلیل چهارم
نقش دلیل «لا حرج» در جعل و استنباط احکام
ترجیح احد المتعارضین بوسیله مقاصد الشریعه
اشکال مرحوم حائری به تقریب سوم
جمعبندی دلیل چهارم
1. فرض مبنایی در سه تقریب
2. محوریت اجتماع، نه تعیین امام
3. ظهور روایت در بیان شرط مسافت در وجوب نماز جمعه
دلیل پنجم: استدلال به ذیل صحیحه محمد بن مسلم
نقد دلیل پنجم: عدم ظهور روایت در بیان شرط صحت
منابع
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 18
خلاصهی بحث گذشته
تعلیقه صاحب «المنتقى» بر صورت سوم در کلام محقق نائینی بنا بر تقریر «الأجود»
نتیجه نزد محقق نائینی و تبیین آن
نسبت با صاحب کفایه و نقد صاحب «المنتقى»
اشکال صاحب «المنتقی» بر «انحلال» محقق نائینی در صورت ثالثه
اشکال صاحب «المنتقی»؛ جهتِ اول
استثناء و راه نجاتِ مبنای محقق نائینی
اشکال بر نقد نخستِ صاحب «المنتقى» بر محقق نائینی در صورت ثالثه
تحریر محلِ علم اجمالی: صلاة اساساً طرفِ علم نیست
جریانِ برائت در موضوعِ صحیح، نه در کیفیاتِ وجوب
شرطِ تنجیز: الزامِ فعلی در اطراف
صورتسنجیِ مثالها و مرزِ انحلال
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 3
توضیح مبنای سوم موثر در بحث: افعال جوارحی و جوانحی
آیا «یستحب الخوف من الله؟ آیا یستحب الخشیة من الله؟»
مبنای مرحوم امام(ره) در موضوع حکم شرعی
تبعیت احکام امور قلبی از ملاکات
نظر امام خمینی(ره) در باب امور قلبی (از قبیل موافقت التزامیه)
تحقیق در مسأله موافقت التزامیه
پاورقی
واجب نفسی و غیری ، جلسه 26
خلاصهی بحث گذشته
اشکال مشترک محقق خوئی بر هر دو تفسیرِ مذهب دوم: لزومِ تعدّد عقاب در ترکِ جمیعِ اطراف
جریان اشکال در هر دو تفسیر
انحاء ترخیص و ثمرات آن
نحو اول: ترخیص إسقاطی در خودِ وجوبِ اطراف
نحو دوم: ترخیص اشتراطی در خطاب
نحو سوم: ترخیص تجمیعی با بازگشت ساختار به وجوبِ واحدِ بدلی (جامع انتزاعی «أحدها»)
نحو چهارم: ترخیص مؤاخذاتی (تحدیدِ موضوعِ عقاب)
نسبت با تفسیر محقق اصفهانی و اشکال مشترک محقق خوئی
جمعبندی
فرض نخستِ شهید صدر در ترخیص؛ تحلیل معیار مخالفت و نسبت آن با تفسیر محقق اصفهانی
معیار مخالفت و ثمره
نکته روشی: تقلیلِ عقاب، ترخیصِ مؤاخذاتی است نه صرفِ تقییدِ مرخَّصٌ فیه
نسبت با دو تفسیرِ محقق اصفهانی
جمعبندی
ارزیابی فرض نخستِ شهید صدر در ترخیص مطلق و اضطراب معیار مخالفت (خطاب/ملاک)
جمعبندی
فرض دوم در صورتبندی ترخیص نزد شهید صدر و قدر مشترک دو فرض: معیار مخالفت
ارزیابی فرض دوم: اضطراب معیار و لزومِ تحدید مؤاخذه
جمعبندی
نقد مبنایی: معیار امتثال و معصیت، خطاب است نه ملاک
فرض سوم: ترخیص بر جامعِ انتزاعیِ أحدهما
فرض چهارم: ترخیصِ مؤاخذاتی و تحدیدِ موضوعِ عقاب به «تركِ المجموع»
سنجش و نتیجه
نقد فرضهای سوم و چهارم
معیار امتثال، نسبتِ ملاک و خطاب، و نقدِ مقاصد بهمثابه معیار تکلیف
نقد «مقاصد» بهمثابه معیار جعل و استنباط
جمعبندی
پاورقی
منابع
نماز جمعه ، جلسه 34
خلاصه جلسه گذشته
تمایزات روششناختی میان مکتب اجتهادی قم و نجف
بیان تفصیلی مرحوم حائری در پاسخ به اشکال مستشکل
استظهار از روایت در فرض بیان شرط تمکن
توضیح فتامل در عبارت مرحوم حائری
تقریب دوم از دلیل چهارم
اشکال مرحوم حائری به تقریب دوم
پاسخ به اشکال مرحوم حائری
ارزیابی تقریب دوم
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 5
خلاصه بحث قبل
مناشیء بحث از تعلق تکالیف به امور قلبی
منشأ اول: تبیین اختیار در امور قلبی
مسئله حسد
مسئله ذکر الله
مسببات تولیدی
تبیین دوم ملاک تکالیف قلبیه: ملاک در جعل تکلیف است.
پاورقی