واجب نفسی و غیری ، جلسه 13
خلاصهی بحث گذشته
صورت دوم در کلام محقق نائینی: جریان سهگانه برائت
محور نخست: شک در تقیید متعلقِ صلاة به طهارت
محور دوم: شک در وجوبِ نفسیِ طهارت «قبل از وقت»
محور سوم: شک در وجوب وضوء برای متوضیء قبل الوقت
اشکال محقق خوئی بر محقق نائینی در صورت دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء مقیّد به قبلالوقت
پاورقی
منابع
واجب تعییینی و تخییری ، جلسه 28
خلاصهی بحث گذشته
منهج بحث در تبیین نظریه واجب تخییری
نظریه محقق اصفهانی؛ تفکیک صور ملاک و تبیین محل نزاع در واجب تخییری
صورت اول: امتناع استیفای غرضِ دوم
حکم مسئله: وجوب جمعی
صورت دوم: تزاحم در ملاک و بازگشت تخییر به حکم عقل
حکم مسئله: تزاحم و تخییر عقلی
فرق با صورت اول
صورت سوم: تضاد مطلق میان دو غرض
حکم مسئله: عدم انطباق با واجبات تخییریِ شرعی
صورت چهارم: استقلال در اثر و تضاد میان آثار
نقد اول: خروج از محلّ بحث
نقد دوم: تغییر اطراف تخییر و مخالفت با ظاهر ادله
صورت پنجم: ورود «مصلحتِ تسهیل» و تصویر «تخییرِ شرعیِ محض»
لوازم و پیشفرضهای معقولیت
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 23
خلاصهی بحث گذشته
تبیین فنّی محقق اصفهانی بر پایه ملاکِ تسهیل
بیانِ تصحیح نزد محقق اصفهانی: فنّیسازی بر پایه «مصلحةِ التسهیل»
اشکال سوم محقق خوئی بر بیان نخستِ محقق اصفهانی: کفایت مصلحتِ تسهیل و مانعیت آن از جعلِ وجوب للجمیع
سنجش مرتبه مصلحتِ تسهیل
تنزّل: بر فرضِ کفایتِ مصلحتِ تسهیل
مبانی سقوط تکلیف و بطلان «سقوط به امتثالِ بدل»
مبانی سقوط تکلیف
نقد «سقوط به امتثالِ بدل»
ادعای «جعلِ نوع خاصّ وجوبِ مشروط» و نقد اثباتیِ سید خوئی
نقد اثباتی محقق خوئی
جمعبندی اجمالیِ اشکال سوم محقق خوئی
تفکیک تزاحمِ ملاکی و تزاحمِ بعدالخطاب نزد محقق نائینی و نسبت آن با اشکال سوم
تفکیک دو سنخ تزاحم نزد نائینی
جایگذاری درست «مصلحتِ تسهیل» و توسعه مفهوم تزاحم امتثالی در دفاع از تفسیر محقق اصفهانی
صورت دفاع از محقق اصفهانی
آثار روشی و فقهی
تذکار ثبوتی و شرط اثباتی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 17
خلاصهی بحث گذشته
تحریر صناعیِ صورت سوم و تطبیق بر مثال خِتان
صورت دوم در محاضرات؛ علم به وجوبِ فعلیِ شیء مردّد بین النفسیّة و الغیریّة و انحلال حکمی
انحلال حکمی در صورت دوم و تفاوت آن با اقلّ و اکثر ارتباطی
تمایز انحلال حقیقی و انحلال حکمی
قاعده نزد محقق خوئی: تنجیز علم اجمالی و شرط تعارض اصول
تفاوت ملاکیِ انحلال حکمی با باب اقلّ و اکثر ارتباطی
وضو واجب؛ نماز نفسی مؤمَّن به برائت
سه رکن در منجّزیت علم اجمالی و انحلال حکمی نزد آیتالله خوئی
شرط منجّزیت علم اجمالی: تعارض اصول در اطراف
حقیقت انحلال در دوران بین اقلّ و اکثر: انحلال حقیقی محال، انحلال حکمی متحقق
اشتراک در اصلِ انحلال حکمی و تفاوتِ ملاک
تفاوتِ ملاکِ عدمِ جریانِ اصل در ما نحن فیه و در دورانِ میان اقلّ و اکثر نزد آیتالله خوئی
تحلیل دقیق در اقلّ و اکثر
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 20
خلاصهی بحث گذشته
اشکال دومِ صاحب «المنتقی»: تطبیق نادرستِ «تفکیک در تنجّز مرکّب» بر محلّ بحث
۱- تعریف دقیق «تفکیک در تنجّز مرکّب»
۲- صورتبندی نگاه محقق نائینی در محلّ بحث
۳- نقد صاحب منتقی: قاعده تفکیک در اجزاء معقول است، نه در شرائط
عدمِ تمایزِ میان اجزاء و شروط در «توسّط در تنجّز»؛ نقد اشکالِ صاحب «المنتقى»
تعریف دقیق «توسّط در تنجیز»
سرایت ملاک به شرائط
پاسخ به تقریرِ صاحب «المنتقى»: «تکثّر تروک» شرط نیست
انسجام با مبنای محقق نائینی و ادبیات «الفوائد»
بازخوانی کبروی «تفکیک در تنجّز» و تطبیق آن بر محلّ بحث؛ نقد منقّح بر مبنای محقق نائینی و سید خوئی
صورتِ صحیحِ «تفکیک در تنجّز»
تطبیق در الأقلّ و الأکثر الارتباطی
سرایت ملاک به شرائط (پاسخ به تفصیل اجزاء/شرائط)
نسبت با حدیث رفع و ظاهرِ تکلیف
ضابطه تنجیز علم اجمالی و «انحلال حکمی»
امتناع عرفی و عدمِ انحصار انحلال به «توسّط در تنجیز»
انحلال، منحصر به «توسّط در تنجیز» نیست
جمعبندی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 22
خلاصهی بحث گذشته
اشکال چهارم: تعلیقِ وجوب بر اختیارِ مکلف و محذورِ «جعلِ بلا متعلّق»
دفع توهّم «وجوب کلی با تعیّن لاحق»
مذهب دوم؛ تحلیلِ تخییر به تعیّناتِ مشروطه
بیان نخست محقق اصفهانی: مصالح ملزمه و ترخیصِ تسهیلی
ثمرات در بیان نخست: تکثّر ثواب و وحدت عقاب
استشهاد اصفهانی
اشکال نخست محقق خوئی بر «تعیّناتِ مشروطه» و تمایز مقام ثبوت از اثبات
دفع اشکال: تفکیک مقام ثبوت از اثبات
اشکال دوم محقق خوئی بر «تعدّد ملاک»
پاسخ از اشکال
اشکال سوم محقق خوئی؛ سنجش مصلحتِ تسهیل و حجیتِ ترخیص
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 19
خلاصهی بحث گذشته
نفیِ دخالتِ صلاة در اطرافِ علم اجمالی در صورتِ ثالثه و ابطالِ دعوای انحلال
بیان صناعیِ اشکال
قاعده مجاریِ اصول: اصل در «اصلِ تکلیف» نه در «کیفیاتِ وجوب»
تقریب محقق خوئی: ضرورتِ مثالِ دقیقتر برای صورت ثالثه
تفاوتِ صورتِ ثالثه با صورتِ اول و نقدِ معیار «انحلال» نزد سید خوئی
بیان تقریر سید خوئی و نقد آن
اشکال نخست: شرط صناعیِ انحلال (انطباق معلومِ اجمالی)
اشکال دوم: ناسازگاری در کبرایِ «استحقاقِ العقاب علی کِلا التقدیرَین»
اشکال و جواب
اشکال سوم: تعیین صحیحِ اطرافِ علم در صورتِ ثالثه
فارق مبناییِ صورت سوم با صورت اول
نماز جمعه ، جلسه 33
خلاصه جلسه گذشته
دلیل چهارم: صحیحه محمد بن مسلم
تقریر نخست از دلیل چهارم
اشکالات مرحوم حائری بر تقریر نخست
بیان اشکال مستشکل
پاسخ مرحوم حائری
پاورقی
منابع
فقه تربیت ، جلسه 2
مقدمه
سومین مبنای مقدماتی: افعال جوارحی و جوانحی
مراد فقها در موضوع احکام
تحقیق در مسئله
پاورقی