صور مسأله «بیع بلا ثمن»

هم اثر همان تملیک مطلق بر آن بار شود، یکی از آثارش هم «لزوم» است، اما این لزوم، لزوم بیعی نیست. اینجا بگوییم این «بعتک بلا ثمن» بیع نیست، لذا در آن خیار مجلس وجود ندارد، چون خیار مجلس، مختص به بیع است. بگوییم هبه نیست، اثر و حکم هبه؛ جواز است، اینجا جواز هم نیست. جایی که کلی من حیث هو کلی، یا قابل اعتبار نباشد، یا اگر قابل ا عتبار هم باشد اثر نداشته باشد، اگر بگویید کلی بدون فرد قابل اعتبار نیست یا بگویید اگر قابل اعتبار است اثر ندارد، اینجا ما فرمایش شما را قبول می‌کنیم، اما اگر گفتیم یک کلی داریم، مثل استصحاب کلی، در آنجا می‌گویید کلی حدث با قطع نظر از حدث اصغر بودن یا حدث اکبر بودن، بر آن اثر بار است. اگر کلمه بیع و هبه به گوش شما نخورده بود، بجای «بعتک» گفتید «ملّکتک» ؛ به شما تملیک کردم، نه قصد بیع می‌کنید و نه قصد هبه، این غلط است، چون قصد تملیک می‌کنید. عرض من این است، تا حالا ذهن ما با اینها مأنوس بوده که قدما می‌گفتند معامله یا بیع یا هبه، أصلا از اینها بیرون هم نیست، متأخرین گفتند یک عناوین جدیدی عقلا دارند مثل بیمه و...، اینها را هم درست کردند.

نتیجه و خلاصه بحث قاعده إقدام

عدم تفاوت میان علم و جهل بایع و مشتری