واجب نفسی و غیری ، جلسه 18
خلاصهی بحث گذشته
تعلیقه صاحب «المنتقى» بر صورت سوم در کلام محقق نائینی بنا بر تقریر «الأجود»
نتیجه نزد محقق نائینی و تبیین آن
نسبت با صاحب کفایه و نقد صاحب «المنتقى»
اشکال صاحب «المنتقی» بر «انحلال» محقق نائینی در صورت ثالثه
اشکال صاحب «المنتقی»؛ جهتِ اول
استثناء و راه نجاتِ مبنای محقق نائینی
اشکال بر نقد نخستِ صاحب «المنتقى» بر محقق نائینی در صورت ثالثه
تحریر محلِ علم اجمالی: صلاة اساساً طرفِ علم نیست
جریانِ برائت در موضوعِ صحیح، نه در کیفیاتِ وجوب
شرطِ تنجیز: الزامِ فعلی در اطراف
صورتسنجیِ مثالها و مرزِ انحلال
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 17
خلاصهی بحث گذشته
تحریر صناعیِ صورت سوم و تطبیق بر مثال خِتان
صورت دوم در محاضرات؛ علم به وجوبِ فعلیِ شیء مردّد بین النفسیّة و الغیریّة و انحلال حکمی
انحلال حکمی در صورت دوم و تفاوت آن با اقلّ و اکثر ارتباطی
تمایز انحلال حقیقی و انحلال حکمی
قاعده نزد محقق خوئی: تنجیز علم اجمالی و شرط تعارض اصول
تفاوت ملاکیِ انحلال حکمی با باب اقلّ و اکثر ارتباطی
وضو واجب؛ نماز نفسی مؤمَّن به برائت
سه رکن در منجّزیت علم اجمالی و انحلال حکمی نزد آیتالله خوئی
شرط منجّزیت علم اجمالی: تعارض اصول در اطراف
حقیقت انحلال در دوران بین اقلّ و اکثر: انحلال حقیقی محال، انحلال حکمی متحقق
اشتراک در اصلِ انحلال حکمی و تفاوتِ ملاک
تفاوتِ ملاکِ عدمِ جریانِ اصل در ما نحن فیه و در دورانِ میان اقلّ و اکثر نزد آیتالله خوئی
تحلیل دقیق در اقلّ و اکثر
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 16
خلاصهی بحث گذشته
کلام محقق نائینی در صورتِ سوم
کلام محقق نائینی در «فوائد الأصول»؛ مبنای «التوسّط فی التنجيز»
رفع شبهههای محتمل
کلام صاحب کفایه در صورتِ سوم؛ تفصیل میان فعلیت تکلیفِ ذیالمقدّمه و عدمِ آن
تحلیل صناعی و نسبت با اصول عملیه
کلام محقق نائینی در «أجود التقریرات»؛ حکمِ معلومِ بالاجمال و تفکیک در تنجّز
پاسخ به کلام صاحب کفایه
رفع توّهم
تعلیقه آقای خوئی؛ تعیین محل کلام کفایه و تفکیک از صورت سوم محلّ بحث
وجه فرق و نتیجه
فرض بحث محقق خراسانی؛ صورت اول در محاضرات
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 15
خلاصهی بحث گذشته
تحلیل نظر امام خمینی درباره صورت دوم
نقد امام خمینی
ردّ مبنای «عدم العلم بالوجوب الفعلی قبلالوقت»
تنجیز در تدریجیات؛ ملاک و اثر
انحلال حکمی در صورت دوم بر پایه نسبت سبب و مسبّب؛ دفاع از مبنای محقق نائینی
پاسخ به دو اشکال معروف
ثمرات امتثالیِ انحلالِ سببی
ضابطه شهید صدر در سقوطِ تنجّزِ علم اجمالی و تحققِ انحلالِ حکمی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 14
خلاصهی بحث گذشته
اشکالِ محقق خوئی بر کلامِ محقق نائینی در صورتِ دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء «مقیّد به قبلالوقت»
فرض دوم: احتمال نفسیّتِ مطلق نسبت به وضوء
صورتبندی اشکال نسبت به تقریر محقق نائینی
تحلیل تفصیلی آقای روحانی درباره اشکال محقق خوئی
دو فرض زمانی در صورتِ محل بحث
نقد سه جریانِ برائتیِ منسوب به محقق نائینی در فرض دوم
جمعبندی نتایج در دو فرض
نقد امتنان در جریان برائت و بازخوانی تقریر آقای خوئی در فرض تقدّم وضو بر وقت
نقد نسبت به نکته دوم (نامگذاریِ برائت)
بازخوانی ملاک «امتنان» نزد آقای خوئی: توسعه عملی، نه صرفِ تعبیر
فرض تقدّم وضو بر وقت؛ محل صحیحِ شک و مجرای اصل
نسبت نقد صاحب «المنتقی» با صاحب «المحاضرات»: تفاوتِ روش
جمعبندی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 13
خلاصهی بحث گذشته
صورت دوم در کلام محقق نائینی: جریان سهگانه برائت
محور نخست: شک در تقیید متعلقِ صلاة به طهارت
محور دوم: شک در وجوبِ نفسیِ طهارت «قبل از وقت»
محور سوم: شک در وجوب وضوء برای متوضیء قبل الوقت
اشکال محقق خوئی بر محقق نائینی در صورت دوم
فرض نخست: نفسیّتِ محتملِ وضوء مقیّد به قبلالوقت
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 12
خلاصهی بحث گذشته
کلام مرحوم امام در صورت اول و نقد بر محقق نائینی
توضیح تحلیلی اشکال امام
چرا «علم تفصیلی به وجوب وضو» این علم اجمالی را منحل نمیکند؟
نسبت این اشکال با مبنای محقق نائینی در اقلّ و اکثر ارتباطی
کبرای عقلیِ اشتغال و امتناعِ انحلال در اقلّ و اکثرِ ارتباطی
پاسخ به استحاله انحلال و صورتبندیِ معقولِ «علم تفصیلی به قدر متیقّن»
تحقیق شهید صدر از کلام محقق نائینی
صورت نخست؛ جمعبندی و رأی مختار
آرای مطرح
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 11
خلاصهی بحث گذشته
نظریهٔ مختار در بررسی ایراداتِ بر محقق نائینی
مجاری اصول عملی و نسبتِ نفسیّت/غیریّت با جعل و تقیید
محل اثر اصل عملی در صورت نخست: برائت از تقیید، نه از نفسیّت و غیریّت
شمول قاعده قبح عقاب بلا بیان و حدیث رفع نسبت به مؤاخذههای مباشری و تسبیبی
محل جریان اصل عملی در صورت نخست؛ نقد نهایی بر تقریر آقای روحانی و تقویت مختار محقق نائینی
تقریر امام خمینی در صورت نخست و نفیِ انحلال علم اجمالی
پاورقی
منابع
واجب نفسی و غیری ، جلسه 10
خلاصهی بحث گذشته
تفاوت تقریر آقای خوئی و نسبت آن با محلّ نزاعِ تقیید در صورت نخست
نقدِ تمسّک به «برائت از غیریّت» برای نفیِ تقیید
صورتبندیِ «دو علم اجمالی/أطراف ثلاثة» و ادعای تعارض
معیار جریان برائت و محل نزاع مؤثر
نظریه نهایی آقای روحانی: حق با محقق خوئی در نتیجه؛ اما به طریقی دیگر
بررسی جریانِ برائت شرعی
تقریرات سهگانه در مفاد حدیث رفع و ثمرات آن در وجوب غیری
مختار صاحب «المنتقی» در مفاد حدیث رفع و عدم جریان برائت شرعی در غیریّت
بازسازی اطراف علم اجمالی و منعِ انحلال
نسبت این نتیجه با مبنای آقای خوئی
پاورقی
منابع