اينجا بحثي - که البته بايد در کتاب النکاح مطرح کرد - اين است که آيا ادله اي که دلالت بر حرمت نظر و لمس به اجنبيه دارد، فقط نظر به آنچه که به عنوان ظاهر جسمي او هست را شامل مي‌‌شود که نظر به مو و بدن او حرام است؟ يا اينکه نه، اين باطن اجنبيه را هم شامل مي‌‌شود؟ فرض کنيد دکتري مي‌‌خواهد شکم زني را جراحي کند، اينجا هيچ چيز از ظاهر اين زن پيدا نيست، بلکه روده و قلب و کليه او پيداست و برای ديگران که در آنجا حضور دارند ولو عنوان دکتر را هم ندارند بگوييم نظر به اين مانعي ندارد، قلب اين زن را اگر نگاه کنند و بخواهند با دست قلب را دربياورند اشکالي ندارد.

ما روي اين فرض بحث مي‌‌کنيم که اگر گفتيم نظر و لمس مطلقا حرام است حتي نسبت به باطن، اينجا اگر براي اين زوج و زوجه اضطرار باشد و ادامه زندگي عنوان حرج را داشته باشد لا حرج اين حرمت را برمي‌‌دارد. إنما الکلام در آنجايي که اضطرار نيست اما ميل باطني زن و مرد اين است که اولاد داشته باشند، اگر هم نداشته باشند زندگي آنها خوب است، مثل افرادي که عمري با هم زندگي کردند و مشکلي نداشتند و اولادي هم خدا به آنها نداد. اما به اولاد بي ميل هم نيستند، يعني مسئله اضطرار در کار نيست بلکه مجرد معالجه است.

اينجا يک روايت معتبر از ابو حمزه ثمالي از امام باقر ع داريم در ج 14 وسائل، ص 172، باب 130 از مقدمات نکاح، حديث اول است. «قال سألته عن المرأة المسلمة يصيبها البلاء في جسدها» از امام باقر(ع) سؤال کرده است از يک زن مسلماني که بلا به بدنش اصابت کرده، امّا کسر وامّا جرح يا يک جراحت و شکستگي بر او وارد شده «في مکان لا يصلح النظر إليه» در قسمتي از بدن او است که نظر به او جايز نيست، فرض کنيد بعضي ها وجه الکفين را استثناء مي‌‌کنند اما مي‌‌گويد اين شکستگي يا جراحت در قسمتي است که نظر به آنجا جايز نيست - در روايات بعضي اوقات کلمه لا يصلح آمده منتهي به معناي عدم جواز است - سائل مي‌‌گويد «يکون الرجل أرفق بعلاجه من النساء» مرد بهتر مي‌‌تواند علاج کند تا زنها «أيصلح عن النظر إليها» آيا نظر به اين زن براي طبيب جايز است يا نه؟

قبل از اينکه دلالت اين روايت را بررسي کنيم اين روايت سندش خوب است فقط در يک نفر به نام علي بن سالم اشکال است. ما در بين روات دو علي بن سالم داريم؛ يکي علي بن سالم بطائني واقفي مسلک داريم و يک علي بن سالم داريم که مجهول است. برخي از بزرگان مي‌‌گويند علي بن سالم مردد بين دو نفر است و ما نمي‌‌دانيم کداميک است و اعتباري ندارد. اما کساني که توثيقات عامه را حجت مي‌‌دانند که ما هم حجت مي‌‌دانيم، مرحوم شيخ مفيد در کتاب ارشاد تمام رواتي که از اصحاب امام صادق(ع) هستند توثيق کرده است به توثيق عام، که يکي علي بن سالم است.

لذا اگر ما توثيق عام را کافي بدانيم اين روايت معتبر مي‌‌شود. کساني که مثل مرحوم آقاي خوئي که در اوائل مباحث علمي خود توثيقات عامه را حجت مي‌‌دانستند اما در اواخر عمر از اين مبنا برگشتند و فرموده بودند توثيقات عامه حجيت ندارد در سند اين روايت مشکل دارند، اما کسي که توثيق عام را حجت مي‌‌داند، چون شيخ مفيد با جلالتي که دارد تمام اصحاب امام صادق را توثيق کرده است، اين براي ما قابل اعتبار است. پس سند روايت بحثي ندارد اما بحث مهم در دلالت اين روايت است. ببينيم آيا از اين روايت استفاده مي‌‌شود که اگر با ابزار، نطفه را در داخل رحم زني قرار دهند که بر او حرام است اين هم حرام است يا نه؟