با عرض سلام و احترام خدمت محضر آيت الله لنکراني بي آنکه، در گفتار پيرامون معناي «ضمان» در قاعده ي ما يضمن گام بنهم، از محضر شما پرسشي دارم با اين گفتار که؛ انگار نماييم، کسي برآن است جامي نقره‌‌اي را که گمان مي‌‌‌نمايد، «عتيقه» به شمار مي‌‌‌آيد، به ديگري در برابر20 ميليون تومان بفروشد- البته، بر اين پايه که فروش کالاي عتيقه از سوي حکومت بازداشته نشده است-. اکنون، بانگاريم که بر پايه‌‌ي قانون، کالايي عتيقه به شمار مي آيد که پيشينه اي 100 ساله داشته باشد و گرنه، کالا عتيقه نخواهد بود. اکنون، دو سوي اين پيمان بدون داشتن آگاهي از اين قانون پيمان مي بندند و پس از چندي روشن مي گردد که کالاي فروخته شده داراي پيشينه ي 80 ساله بوده و از اين روي، عتيقه به شمار نمي آمده است و بدين‌‌سان، ارزش راستين آن به راستي ارزش جنس آن بوده است يعني، 5000 تومان. حال، بي گمان، اين پيمان باطل بوده و دو سوي پيمان بر پايه ي قاعده ي «مايضمن» پايبند به بازگرداندن دو عوض خواهند بود. از اين روي، فروشنده پايبند به بازگرداندن مبلغ 20 ميليون تومان است ولي، خريدار چه چيزي بايد بدهد؟ آيا بازگرداندن جام به عنوان عوض قراردادي بس بوده يا اينکه، بايد عوض راستين داده شود که از اين روي، چنين رويدادي را بايد به مانند تلف کالا شمرد و فرض نمود که اگر کالا عتيقه بود، چه ارزشي داشت و خريدار را پايبند به دادن عوض واقعي به فروشنده نمود؟ چنين، پيماني مي تواند نمونه ي امروزي نيز داشته باشد که برجسته ترين آن درباره ي حقوق مالکيّت فکري است. براي نمونه، کسي با اين انديشه که داراي برگه ي اختراعي قانوني بوده، آن را در برابر مبلغ 100 ميليون تومان به ديگري مي فروشد و سپس، روشن مي گردد که به دليل نداشتن برخي از شرايط بايسته براي صدور گواهي اختراع، برگه ي اختراع بي اعتبار بوده است. اکنون، آيا خريدار بايد به فروشنده تنها عوض قراردادي يعني، برگه ي اختراع را که موضوع قرارداد بوده است، بازگرداند يا اينکه، عوض راستين را که به ناگزير، بايد بر پايه ي فرض درستي قرارداد ارزيابي گردد؟ چنانچه باور به دادن عوض راستين باشيم، برآيند هر دو نمونه ي بالا اين مي شود که فروشنده براي دريافت چيزي سزاوار مي گردد که اصلاً هستشي نداشته است؛ يکي براي دريافت ارزش برابري با جام عتيقه و ديگري، برگه‌‌‌ي اختراع قانوني. با سپاس از پاسخ گويي شما