در ذيل روايت دارد كه ابن بكير سؤال می‌‌كند كه اگر عاريه دهنده «اعلمه» ، امام(ع) می‌‌فرمايد «يعيد» اينجا بايد نمازش را اعاده كند. سؤال اين است  که اگر اين اعلام، بعد از نماز است، يعنى اين شخص داخل آن لباس نماز خواند و بعد از نماز به او اعلام كند، اينجا از نظر فقهى مي گويند كسى که نماز را با يك لباس نجس خوانده است و بعد از نماز فهميده است كه در بدن يا لباسش يك نجاستي بوده است اعاده لازم نيست. پس چرا امام(ع) مى ‌‌فرمايند «يعيد»؟ يک احتمال اينکه اين «يعيد» را حمل بر استحباب كنيم و بگوييم بهتر اين است كه اعاده كند. اگر سؤال كنيم كه چه قرينه‌‌ى وجود دارد كه اين «اعلمه» را بر بعد از عمل حمل کنيم؟ خود كلمه «يعيد»، يعنى عمل را انجام داده است و بعد از عمل به او اعلام می‌‌شود و لذا بايد اعاده كند و لذا كسى كه عمل را انجام نداده است، اين «يعيد» معنا ندارد.

ولى مع ذلك به نظر ميرسد كه اين «اعلمه» قبل از عمل است، يعنى «ان اعلمه حين الاعاره»، وقتى لباس را به او اعاره می‌‌دهد به او می‌‌گويد لباس نجس است، ولى اين فرد توجه نداشته و فكر كرده اين لباس كه نجس بوده ولو او هم خبرش كرده است، اين می‌‌تواند در آن نماز بخواند، لذا نماز خوانده است، حضرت می‌‌فرمايد «يعيده». بنابر اين «يعيد» حمل بر وجوب می‌‌شود. اين هم يك نكته فقه الحديث در ذيل اين حديث است.

همين قرينه مناسبت حكم و موضوع را در مانحن فيه پياده كنيم و بگوييم در آنجايي كه زيتى متنجس شده، اگر مشترى، يك مشترى است كه آدم لا ابالى است، اين زيت نجس را می‌‌گيرد در خانه و زندگى ‌‌اش براي امور ديگر استفاده می‌‌كند، اما نجس و پاك را باهم مخلوط می‌‌كند، بگوييم اينجا اعلام به او واجب نيست. در روايت داشت «بعه و بينه لمن ليستصبح به» اگر ما بر طبق اين روايت عمل كرديم، روايت اطلاق دارد و می‌‌ گويد «بينه»، بايد شما براي او بيان كنيد، چه بدانى او آدمى است كه تقيد به مسايل دينى دارد يا تقيد به مسايل دينى ندارد، براى بايع وجوب اعلام اين كه اين مايع و اين زيت نجس است واجب است.

البته در همين زيت متنجس اگر بقصد اكل و شرب بفروشد معامله باطل است، اما به قصد استصباح مي فروشد، امام(ع) می‌‌فرمايد «بينه»، بايد بيان كنيد تا او استصباح كند.  ظاهر اين روايتى كه ما اينجا مورد استدلال قرار داديم اين است كه ديگر مجالى براى  آن قرينه مناسبت حكم و موضوع در اينجا نيست. امام(ع) می‌‌فرمايد زيت متنجس را می‌‌توانى بفروشى بايد هم بيان كنى «ليستصبح به» بيان كن تا اينكه او استصباح كند. حالا اگر يقين داريد که او استصباح نمی‌‌كند بلکه می‌‌آورد در زندگيش براي رنگ ديوار يا براى درب استفاده می‌‌كند، نجاست و پاكى را با يكديگر مخلوط می‌‌كند، ظاهر اين بينه چه بسا اين است كه بگوييم باز در اين فرض هم لازم باشد.

آن روايتى هم كه مي گويد «بينه ليستصبح به» بگوييم «ليستصبح به» مربوط به آدمى است كه تقيد دارد و زيت متنجس را براى استصباح استفاده می‌‌كند، اما آدمى كه تقيد ندارد اين براى «ليستصبح به» استفاده نمي کند.

پس نتيجه اين می‌‌شود كه اين وجوب اعلام در مواردى كه هست يك امر طريقى است.  هذا تمام الكلام در بيع متنجس. بحث فردا ان شاء الله اين است كه آيا بيع مسوخ؛ يعنى حيواناتى كه مسخ شده‌‌اند مثل فيل، بوزينه و مواردى كه وجود دارد، و بيع سباع و درندگان درست است يانه؟

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله الطاهرین.