تا اينجا چند دليل براى مسأله «‌‌حق التأليف» عنوان كرديم، كه برخى ادلّه مورد قبول واقع شد و در برخى از آنها مناقشه کرديم. چند دليل ديگر در اينجا مطرح شده است. يكى ديگر از ادله؛ تمسك به ادله حرمت سرقت و حرمت غصب است.

براين دليل چند اشكال وارد است؛

كسى كه بيايد تأليف ديگرى را بدون نظر او بردارد و تكثير بكند ظلم است ببينيد در باب ظلم لازم نيست كه يك چيزى مال كسى باشد تا ما بگوييم اول مال بودنش را اثبات بكنيم در باب ظلم حتى لازم نيست كه چيزى ملك باشد براي كسى تا بگوييم اول ملكيت اين را شما اثبات بكنيد در باب ظلم همين مقدار كه يك چيزى حق براى ديگرى است عدم رعايت حق می‌‌‌‌شود ظلم آن وقت ما گاهى اوقات يك جا براى مان روشن است كه هذا حق بعد كه حق بودنش روشن است می‌‌‌‌گوييم پس تعدى به او عدم رعايت او ظلم است و ظلم هم قبيح است.

اما گاهى از اين طرف می‌‌‌‌توانيم استكشاف بكنيم، در يك موردى عرف می‌‌‌‌گويد اگر چنين عملى انجام دادى ظلم است ما كشف از اين می‌‌‌‌كنيم كه در اينجا يك حقى وجود دارد در بسيارى از استدلالات گذشته ما به اين مشكل بر می‌‌‌‌خورديم كه اول بايد حق بودن را اثبات بكنيم اول مال بودن را بايد اثبات بكنيم مثلاً خود غصب می‌‌‌‌گوييم اول بايد مال بودنش را اثبات بكنيم تا ادله غصب بيايد اما در تمسك به دليل ظلم می‌‌‌‌گوييم همين مقدار كه عرف در اينجا عدم رعايت اين را ظلم می‌‌‌‌داند كشف از اين می‌‌‌‌كند كه اين حق است و ظلم عقلاً قبيح است پس عقل در اينجا حكم می‌‌‌‌كند كه رعايت حق التأليف لازم است رعايت حق اختصاص لازم است تمام اينها رعايتش لازم است. به نظر ما اين دليل و با اين دليل عقلى با اين بيان هيچ اشكالى از اشكالاتى كه بر ادله ديگر وارد بود بر اين دليل وارد نيست اين يك بيان.

يكى از ادله امر به معروف و نهى از منكر همين مسأله قبح ايجاد اختلال نظام است. و مواردى ديگرى كه اگر خودتان مراجعه داشته باشيد در فقه فقهاء مسأله حفظ نظام بشرى و قبح اختلال نظام را بعنوان يك دليل عقلى مستقل درمواردى از فقه آورده است ما در اينجا می‌‌‌‌گوييم با توجه اينكه اين مسأله كتاب يك امر شايع و فراوانى است حالا اگر هر كسى كتابى را بنوسيد و ديگرى بخواهد چاپ و منتشر بكند يا بالاتر از كتاب آنچه كه امروز حضور بيشتر دارد همين نرم افزارهاست، هر كسى بردارد نرم ‌‌افزار را تكثير بكند و بهم بزند يك فيلمى واقع می‌‌‌‌شود.

من تصادفاً ديشب داشتم از تلويزيون كسى بود كه در مسائل دفاع مقدس كارهایى كرده بود می‌‌‌‌گويد فيلمى را كه من درست كردم اين را آمدند از رويش تكثير و پخش كردند صريحاً ميگويند ما راضى به اين كار نيستیم و استدلال هم می‌‌‌‌كند كه ما اين مقدار مخارجى كرديم بايد اين فروش پيدا كند مخارج ما تأمين بشود. حالا اگر اين نسبت به همه واقع بشود يك كسى زحمت بكشد ده سال كتاب بنويسد ده سال يك فيلمى را درست بكند ده سال يا بيشتر تايك چيزى گرد آورى بشود حالا يك آقایى بخواهد با تكثير تمام استفاده‌‌‌‌اش را ببرد اين اختلال نظام لازم می‌‌‌‌آيد و اگر در زمان ما هم خيلى مشهود نباشد همينطور كه برويم در آينده اين لازم می‌‌‌‌آيد بيايم از اين راه وارد بشويم بگوييم عقل اختلال نظام را قبيح می‌‌‌‌داند عدم رعايت اينها موجب اختلال نظالم است پس رعايت اينها لازم می‌‌‌‌شود.

اين دليل عقلى هم از سيره عقلائى كه قبلاً خوانديم بسيار قوى‌‌تر است، حالا چند نكته ديگرى هم اينجا وجود دارد كه عرض می‌‌‌‌كنيم.

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله اجمعین.