من از الان ملتزم می‌شوم این مال، مال شما باشد، از حالا هم ملتزم می‌شوم این به شما هبه شود، ملتزم می‌شوم صلح شود، این یک التزامی است، التزام یک امر قلبی و واقعی است، این التزام بوسیله این لفظ بروز پیدا می‌کند. إنشاء از کجا آمده؟ اعتبار از کجا آمده؟ شما یک التزامی دارید، أصلاً فرق میان خبر و إنشا در همین است، که در امور انشائی، «التزام» هست. یعنی در معاملات، التزام هست، اما در اوامر و نواهی، التزامی وجود ندارد. آنجا انشاء را به بعث و تحریک و اراده محرز و ... معنا می‌کنند. من می‌خواهم این را عرض کنم؛ اگر ما اینجا بگوییم اعتبار بود؛ اعتبار یعنی چه؟ یعنی اگر من گفتم «بعت» ، و ملکیّت را اعتبار نکردم، برای دیگری این غلط است؟ می‌گویم من ملتزم هستم به اینکه این مال، مال دیگری است، می‌خواهید شما اسمش را اعتبار بگذارید، می‌خواهید نگذارید، می‌خواهید اسمش را إنشا بگذارید یا نگذارید.

می‌گوییم این التزام قلبی، فقط در عالم قلب نباید باقی بماند، بلکه باید با یک چیزی بروز پیدا کند. نهایت تحقیقی که محقق خوئی(ره) دارند و گمان کنم که این در برخی از عبارات محقق اصفهانی(ره) و دیگران هم هست، این است که می‌گویند إنشاء، ابراز اعتبار نفسانی است، اگر انشا ابراز است، یعنی همین لفظ را که مبرز آن التزام است، باید بگوییم اعتبار نفسانی هم در باب معاملات همان التزام است. پس این کسی که این معامله را انجام می‌دهد، حقیقت معامله به آن التزام بر می‌گردد، منتها التزام باید یکجوری بیان شود. حالا که بیان می‌شود؛ می‌خواهید اسمش را إنشا بگذارید یا اعتبار بگذارید. واقع مسأله این است که در إنشائیات معاملی، هرچه دقت می‌کنیم یک معنای محصّلی برای اعتبار پیدا نمی‌کنیم، شارع که ملکیّت را اعتبار نکرده است.

یک نکته‌ای که من مدتهاست دنبال می‌کردم و دلیل روشنی هم برایش پیدا نکردم این است که در باب نکاح -این زیاد هم سؤال می‌شود- می‌گویند ما پنج سال پیش یک عقد نکاحی را خودم با زنم خواندیم، اما نمی‌دانیم قصد انشاء کردیم یا نکردیم؟ قصد انشاء چه لزومی دارد؟ کی گفته قصد انشا لازم است؟ ما می‌گوییم انشاء است، انشاء، ایجاد است، یعنی من زوجیت را می‌خواهم ایجاد کنم. ما دلیلی بر این معنا نداریم. من التزام به زوجیت پیدا کردم، با یک لفظی هم اظهار شده است.

حالا گاهی دعوا و نزاع می‌کنیم که این لفظ، باید لفظ خاص باشد یا هر لفظی؟ این دعوا حقیقت این را تغییر نمی‌دهد. اگر گفتیم این لفظ خاص باشد، معنایش این نیست که بگوییم این یک اعتباری و یک چیزی به آن اضافه شود. نه، در مبرزش اختلاف دارند، لفظ خاص باشد یا هر لفظی دلالت دارد! پس ما در مقابل محقق اصفهانی(ره) می‌گوییم اولاً: ما تفکیک بین إنشاء و اعتبار را قبول نداریم. ثانیاً: مترتب بر همین اشکال اول بگوییم تعلیق واقعا مال خود انشا است، انشا در مقابل اعتبار شارع، غیر از امضا، غیر از حکم به صحت، کاری نمی‌کند. شارع نمی‌خواهد تصرفی کند. ما بگوییم صورةً انشاء معلق است، لبّاً اعتبار معلق است، این معنا ندارد. ثالثاً: تعلیق و لو بحسب ظاهر در این لفظ است، اما بحسب واقع مال آن التزام است. التزام امر اعتباری نیست. التزام یک امر واقعی است. گاهی من می‌گویم اگر شما فردا بیایید، من هم ملتزم می‌شوم فردا بیایم، این التزام، معلق است و اشکالی ندارد. این متعلق التزام است. اصلا می‌آیند انشاء درست می‌کنند، حقیقت انشا همان لفظی است که ابراز است، و مبرز این التزام نفسانی است.

تعلیق حقیقةً برای التزام است. هر وقت می‌خواهید مسأله را تحلیل کنید؛ شما یک التزام دارید، بعد یک لفظی بکار ببرید که این لفظ هم یک مدلولی دارد، حالا این لفظ و مدلولش، تعلیق در اینجا هست، واقعا مال التزام است، مال آن التزام قلبی است، به مدلول می‌گویید منشأ می‌گوییم منشأ معلق نیست. بله، تعلیق آن التزام قلبی را ما از کجا می‌فهمیم؟ از تعلیق ظاهری لفظ می‌فهمیم. از تعلیق ظاهری انشا می‌فهمیم. روی این عرض ما دقت کنید؛ آثار زیادی بر آن بار است. از جمله نتیجه می‌گیریم این التزام گاهی منجز است و گاهی معلّق. تعلیق خیلی واضح است، هیچ اشکال عقلی ندارد. اصلا ما در فقه گاهی اوقات یک سنگ بنا گذاشتیم، هزار مشکل برای خودمان درست کردیم. می‌گوییم معاملات از امور انشائی است، پس قصد انشا لازم است. معاملات از امور اعتباری است، اعتبار از معتبر جدا نیست، پس نمی‌شود این معلق باشد. یک سنگ بناهایی می‌گذاریم و یک مشکلات عدیده‌ای هم برای خودمان درست می‌کنیم. اما وقتی تحلیل عرفی واقعی‌اش می‌کنیم، می‌بینیم این اشکالات در آن نیست. معاملات یک امور التزامی است. بله، این التزام باید به یک نحوی ابراز شود، وقتی هم ابراز شد، تعلیق واقعا برای آن التزام قلبی است. بحسب ظاهر ما آمدیم لفظ را در اینجا معلق کردیم، تعلیق در لفظ معنا ندارد، این مربوط به همان التزام است. التزام گاهی منجز است و گاهی معلق است.

و صلی الله علی سیدنا محمد و آله اجمعین.