آن وقت «اعذار» را هم ذکر می‌کنند. می‌گویند: حالا آن کسی که «لمرضٍ او سفرٍ او شغلٍ» که امور دنیویه یا امور دینیه متوقف بر آن است. این‌ها عذر می‌شود بر اینکه این شخص نماز را در وقت اضطراری بخواند. اما اگر این اعذار نباشد، اگر از آن زمان به بعد تأخیر اندازد معصیت کرده است. (البته این مطلب را بعضی‌ها می‌گویند، همه قائل نیستند).

مرحوم شیخ می‌فرماید: «بناء على أنّ‌ المراد بآخر الوقت مجموع الوقت الاضطراري الّذي لا يجوز التأخير إليه إلاّ لصاحب العذر - على ما ذهب إليه صاحب هذا القول –[یعنی اینکه نماز دو وقت دارد: یک وقت اختیاری به این معنا که عرض کردیم؛ و یک وقت اضطراری دارد. برخی از فقهاء به این مطلب قائل شده‌اند]، و يكون إطلاق آخر الوقت على مجموع ذلک الوقت [یعنی چهار ساعت به وقت مغرب باقی مانده است، وقت اضراری ظهر می‌شود و دو ساعت به مغرب باقی مانده، وقت اضطراری عصر می‌شود] تبعا للروايات الواردة في أنّ‌ «أوّل الوقت رضوان اللّٰه و آخره غفران اللّٰه».[1]

ü یا بگوییم: «فهم منهم» یعنی از اهل مضایقه، قائلین به مضایقه در وقت اختیاری و اضطراری قائل به تضییق هستند؛ مگر آن مقداری که چهار رکعت آخر است. پس باید قائلین به مواسعه این تفصیل را بدهند؛ یعنی قائلین به مضایقه بین دو وقت تفصیل نمی‌دهند؛ اما قائلین به مواسعه می‌توانند این تفصیل بین دو وقت را بدهد. پس ضمیر در «فهم منهم» را به خود مضایقه بزنید. در نتیجه عبارت اینگونه می‌شود: «فهم» از اهل مضایقه «المضایقة جمیعاً». که نظر ما همین معنای دوم است.