درجلسه گذشه استدلال به دسته اول روایات خاصه مطرح شد، مرحوم شیخ این روایات را سه دسته کرد، دسته اول روایاتی است که به صورت مطلق امر به قضا می‌کند که خود آنها نیز به چند دسته تقسیم می‌شود، مرحوم شیخ اشکالاتی به آن مطرح کرد، اما مختار ما این شد که استدلال به این روایات تمام است و ما می‌توانیم به این روایات بر مدعا استدلال کنیم.

فرض اول که محل استدلال به روایت است، نماز فریضه‌ای است که مکلف آن را فراموش کرده است، امام (علیه‌السلام) می‌فرماید: «یقضیها»، و در صدر روایت می‌فرماید: «علی کل حال» و «متی احب» و سپس می‌فرماید: «مع طلوع الشمس و غروبها»، یعنی حتی هنگام طلوع شمس و غروب شمس هم می‌تواند قضا کند.

مرحوم شیخ بر استدلال به این روایت سه اشکال کرده است که به بیان هر کدام از این سه اشکال می‌پردازیم و در ادامه آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

 مرحوم شیخ می‌فرماید؛ این قسمت روایت «یصلّین علی کل حال» با وجوب تعجیل در قضا متی ذکرها منافات ندارد و شاهد بر عدم المنافات این است که بین همین عبارت و وجوب قضا متی ذکرها در روایت زراره که در الخصال از امام باقر (علیه‌السلام)  نقل شده، جمع شده است، در صدر این روایت امام (علیه‌السلام) می‌فرماید: چهار نماز است که مکلف در هر زمانی  می‌تواند به جا آورد و یکی از این موارد نماز قضایی است که از مکلف فوت شده است، و در ذیل روایت می‌فرماید هر وقت مکلف یادش بیاید آن را بجا آورد. لذا بین عبارت «فی کل ساعة» به این معنی که قابل انجام در هر زمانی باشد، و وجوب تعجیل در زمان یادآوری، منافاتی وجود ندارد.

مرحوم شیخ در توجیه عدم منافات می‌فرماید؛ این یک تأویلی دارد که الآن این تأویل در ذهن من نیست و و ‌در ادامه نیز می‌گوید که این تاویل خیلی مهم نیست.

این مطلب در روایت ما موجود است، گاهی اوقات بعضی از اصحاب در همان اصول خودشان فتوای خودشان را هم می‌آوردند. در مساله «حرمان زوجه از عقار» از یکی از راویان روایتی هست که در اینکه آیا این راوی به عنوان روایت آن را نقل کرده یا به عنوان فتوای خودش مطرح کرده است، نزاع است، لذا این نکته‌ای است که باید در فقه الحدیث مورد توجه قرار گیرد.

پاورقی
[1] ‏نوری، حسين بن محمد تقى‏، «مستدرك الوسائل و مستنبط المسائل‏»، ج 3، ص 148.
[2] عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ رَفَعَهُ قَالَ: قَالَ رَجُلٌ لِأَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع الْحَدِيثُ الَّذِي رُوِيَ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع أَنَّ الشَّمْسَ تَطْلُعُ بَيْنَ‏ قَرْنَيِ‏ الشَّيْطَانِ‏ قَالَ نَعَمْ إِنَّ إِبْلِيسَ اتَّخَذَ عَرْشاً بَيْنَ السَّمَاءِ وَ الْأَرْضِ فَإِذَا طَلَعَتِ الشَّمْسُ وَ سَجَدَ فِي ذَلِكَ الْوَقْتِ النَّاسُ قَالَ إِبْلِيسُ لِشَيَاطِينِهِ إِنَّ بَنِي آدَمَ يُصَلُّونَ لِي.( الكافي (ط - الإسلامية)، ج‏3، ص: 290)
[3] ‏انصاری، مرتضی بن محمدامین، «رسائل فقهیة (انصاری)»، ص 304.
[4]  الوسائل ١٧٤:٣، الباب ٣٩ من أبواب المواقيت، الحديث ١ و ٥.
[5] ‏انصاری، رسائل فقهیة (انصاری)، ص 304.
[6]  الوسائل ١٧٤:٣، الباب ٣٩ من أبواب المواقيت، الحديث ١، الخصال ٢٤٧:١، رقم ١٠٧.
[7] ‏انصاری، رسائل فقهیة (انصاری)، ص 304.
[8] ‏همان.
[9] ‏حر عاملی، محمد بن حسن، «تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة»، ج 4، ص 241، حدیث 5.