در جلسه گذشته به مناسبت ولادت امام جواد (علیه السلام) مطالبی بیان شد، اما در بررسی روایات سهو النبی (صلی الله علیه و آله)، پس از بیان این روایات به این جمع بندی رسیدیم که این روایات دارای اشکالات متعددی از جمله ضعف سند، اضطراب متنی و مخالفت با آیات مسلمه قرآن است. آیات قرآن کریم، مانند «وَما یَنطِقُ عَنِ الهَوی * إِن هُوَ إِلّا وَحیٌ یُوحی»[1]، به وضوح بر عصمت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) و مبرا بودن ایشان از خطا و اشتباه دلالت دارند.

برخی آیات قرآن ممکن است استشمام نسیان از سوی پیامبران را نشان دهد، مانند آیه «قَالَ أَرَأَيْتَ إِذْ أَوَيْنَا إِلَى الصَّخْرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ الْحُوتَ وَمَا أَنْسَانِيهُ إِلَّا الشَّيْطَانُ أَنْ أَذْكُرَهُ»[2]، که نسیان را به حضرت موسی (علیه‌السلام) و همراه او نسبت داده است. همچنین در آیه «سَنُقْرِئُكَ فَلَا تَنْسَى إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ»[3]، موضوع نسیان با استثنای «إِلَّا مَا شَاءَ اللَّهُ» مطرح شده است. با این حال، این استثنا به معنای وقوع نسیان برای پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نیست، بلکه صرفاً بر قدرت الهی دلالت دارد که قادر است نسیان را عارض کند، اما نه اینکه چنین حالتی ضرورتاً رخ داده باشد.

حضرت ایوب (علیه‌السلام) در این آیه شکایت از نوعی رنج و عذاب ظاهری دارد که ممکن است ناشی از عوامل طبیعی، بیماری‌ها یا شرایط محیطی باشد و این رنج‌ها امتحانی الهی برای تکامل روحی و اثبات ایمان او بوده است. ازاین‌رو، این آیه نشان‌دهنده محدودیت عصمت انبیا در موارد مربوط به بلاهای دنیوی و رنج‌های طبیعی است، درحالی‌که عصمت آنان در امور دینی و معصیت الهی کاملاً محفوظ است.

[13] ‏«قرآن کریم»، سوره احزاب، آیه 33.

منابع
‏‫علاوه بر قرآن.
‏‫ابن‌بابویه، محمد بن علی، من لايحضره الفقيه، بی‌جا، 1363.
‏‫طباطبایی، محمد حسین، المیزان في تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، 1352.
‏‫طوسی، محمد بن حسن، الاستبصار فيما اختلف من الأخبار، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1363.
‏‫طوسی، محمد بن حسن، تهذيب الأحكام، بی‌جا، 1365.
‏‫علامه حلی، حسن بن یوسف، منتهی المطلب في تحقیق المذهب، مشهد، آستانة الرضوية المقدسة. مجمع البحوث الإسلامية، 1412.