مرحوم محقق در پاسخ به اشکال اول بیان می‌دارد که این نظر صحیح نیست، وی تأکید می‌کند که این نظر نه تنها قولی متروک، بلکه نظر گروهی از فقهای متقدمین و متأخرین است.

صاحب جواهر این رویکرد متأخرین را تقویت می‌کند و تأکید دارد که اگر بخواهیم با روش قدما عمل کنیم، نتیجه آن سقوط اکثر روایات خواهد بود. به‌ویژه اگر گفته شود بسیاری از این روایات نقل به معنا بوده‌اند، احتمال وجود خلل در بخش‌هایی از آنها افزایش می‌یابد. بنابراین، تبعیض در حجیت روایات به‌عنوان رویکردی منطقی‌تر در دوران متأخر مطرح شده است. این موضوع علاوه بر اهمیت اصولی، تأثیر مستقیمی بر فقه و استنباط احکام دارد.

به‌عنوان مثال، در موسم حج، ممکن است حکم حاکم اهل سنت روز عید قربان را زودتر از نظر شیعیان اعلام کند. در چنین شرایطی، شیعیان برای رعایت تقیه اعمالی نظیر رمی جمرات، قربانی، و حلق را در همان روز انجام می‌دهند، در این موارد، نیّت انجام عمل وجود دارد، اما نیت به‌گونه‌ای تنظیم می‌شود که ظاهر عمل با تقیه سازگار باشد. به‌عنوان مثال، فرد ممکن است به ظاهر نیت ادای واجب در زمان تعیین‌شده توسط حاکم را  کند، هرچند از نظر شرعی عمل او در زمان واقعی محسوب نمی‌شود.

این روایت تأکید دارد که اگر مجبور به مراجعه به فقیه عامه شدی، حکم او را ملاک قرار نداده و به خلاف آن عمل کن عبارت «فإن الحق فیه» به صراحت بیان می‌کند که حقانیت در خلاف آن چیزی است که فقیه عامه فتوا داده است. صاحب جواهر تأکید می‌کند که وجود این جمله نشان می‌دهد این روایت تنها به یک قضیه خارجی خاص اشاره ندارد، بلکه یک قاعده کلی ارائه می‌دهد. اگر این جمله نبود، ممکن بود تصور شود که منظور روایت تنها اشاره به یک فقیه مشخص در یک شرایط خاص بوده است.

درباره شاذ دو اصطلاح وجود دارد: یکی آنچه از او اعراض شده و دیگری آنچه که به آن عمل هم شده ولی در مقابلش روایات فراوان دیگری وجود دارد، مستشکل در اینجا شاذ به معنای دوم را اراده کرده است ولو اینکه این معنا در کتب درایه اهل سنت هم وجود دارد.

با این دلایل، مرحوم محقق تصریح می‌کند که چگونه می‌توان ادعا کرد این روایت شاذ است، در حالی که در چنین منابع معتبری ذکر شده است؟

مرحوم شیخ با توجه به اینکه پس از بیان اشکالات مرحوم محقق و پاسخ وی به آنها روایت بعدی را ذکر می کند، و همچنین وی به مانند صاحب جواهر تبعیض در حجیت در روایات را قبول می‌کند، لذا به مانند صاحب جواهر دلالت این روایت بر مواسعه را می‌پذیرد، کما اینکه قول به تحقیق هم همین مطلب است و این روایت از نظر سند و دلالت برای اثبات مواسعه مشکلی ندارد.

عَنْهُ عَنِ الْحَسَنِ‏ بْنِ‏ عَلِيٍ‏ الْوَشَّاءِ عَنْ‏ رَجُلٍ‏ عَنْ‏ جَمِيلِ‏ بْنِ‏ دَرَّاجٍ‏عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ: قُلْتُ لَهُ يَفُوتُ الرَّجُلَ الْأُولَى وَ الْعَصْرُ وَ الْمَغْرِبُ وَ ذَكَرَهَا عِنْدَ الْعِشَاءِ الْآخِرَةِ قَالَ يَبْدَأُ بِالْوَقْتِ الَّذِي هُوَ فِيهِ فَإِنَّهُ لَا يَأْمَنُ الْمَوْتَ فَيَكُونُ قَدْ تَرَكَ صَلَاةً فَرِيضَةً فِي وَقْتٍ قَدْ دَخَلَتْ ثُمَّ يَقْضِي مَا فَاتَهُ الْأُولَى فَالْأُولَى. [5]

[8] ‏انصاری، رسائل فقهیة (انصاری)، ص 313.

منابع
‏‫‏‫انصاری، مرتضی بن محمدامین، رسائل فقهیة (انصاری)، 1 ج، قم - ایران، مجمع الفکر الإسلامي، 1414.
‏‫صاحب جواهر، محمدحسن بن باقر، جواهر الکلام (ط. القدیمة)، بیروت، دار إحياء التراث العربي، بی‌تا.
‏‏‫طوسی، محمد بن حسن، تهذيب الأحكام، بی‌جا، 1365.
‏‫‏‫ طوسی، محمد بن حسن، فهرست کتب الشیعة و أصولهم و أسماء المصنفین و أصحاب الأصول، بی‌جا، 1420.
‏‫علی بن موسی ‌(ع)، امام هشتم، الفقه المنسوب للإمام الرضا علیه السلام و المشتهر بفقه الرضا، بی‌جا، 1406.
‏‫مامقانی، عبدالله، مقباس الهداية في علم الدراية، قم - ایران، آل البیت، 1411.
‏‫نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشي، بی‌جا، 1365.