در جلسه گذشته دلیل دوم در اثبات مواسعه یعنی مقتضای اطلاقات مطرح شد، مرحوم صاحب جواهر اطلاقات را به سه دسته تقسیم کرد، اما مرحوم شیخ اعظم انصاری این سه دسته اطلاقات را در یک دسته مطرح کرده و در مقام جواب برآمده است.

در جلسه گذشته متذکر شدیم که مرحوم صاحب جواهر دلالت این اطلاقات بر مدعا را پذیرفته است ولی مرحوم شیخ اشکالاتی نسبت به آنها مطرح می‌کند.

و يرد عليه: أنّ‌ القائل بالترتيب و وجوب تأخير الحاضرة عن الفائتة، إمّا أن يقول به من جهة فوريّة القضاء عنده، نظرا إلى أنّ‌ الأمر بالشيء يقتضي عنده النهي عن الضدّ الخاصّ‌، و إمّا أن يقول به من جهة وجود الدليل على اشتراط الترتيب في الحاضرة و إن لم يقل بفوريّة القضاء، و على كلّ‌ تقدير فلا يردّه الإطلاقات المذكورة، و لا يلزم تقييد لتلك الإطلاقات من جهة قوله بالترتيب.[1]

لكن المتأمّل في تلك الإطلاقات - إذا أنصف - لا يجد من نفسه إلاّ ما ذكرنا أوّلا.[7]

[1] ‏انصاری، مرتضی بن محمدامین، «رسائل فقهیة (انصاری)»، ص 295.
[2] ‏همان.
[3] تاکید استاد بر مطالعه آثار مرحوم شیخ در ضمن بحث: اینها را خوب دقت کنید که یک کارگاهی است برای مباحث استنباطی و اجتهادی، واقعاً باید تأسف خورد، این همه رهبری معظم دارند روی اساس فقاهت در حوزه‌ها تأکید می‌کنند آقایان راهی را می‌روند که اصلاً مضیل فقاهت در حوزه است، مکاسب را از بین می‌برند، رسائل و کفایه را از بین می‌برند! شما کجا می‌توانید یک چنین بحثی باشد که به طلبه یاد بدهد که چه زمانی می‌شود به یک اطلاق تمسک کرد؟ این را باید سر سفره اجتهادی امثال شیخ بنشینیم و به مثل شیخ هم در میان فقها نیامده (اینکه منِ طلبه‌ی ناچیز عرض می‌کنم) کسی که اینقدر ذهنش قوی، دقیق، منسجم، قشنگ ضوابط اجتهادی را به ما یاد بدهد. یک وقتی بحث بود، بعضی از دقایق نهایة الدرایه را که مطرح می‌کردیم مرحوم شیخ محمدحسین در حاشیه کفایه واقعاً در اوج فکر و تفکر است و خیلی قوی است، ولی باز عظمت شیخ از او بیشتر است، نباید یک چنین سرمایه‌ای را به راحتی از دست بدهیم، آمدند قوانین و فصول و معالم را کنار گذاشتند، نتیجه این شد که فقیه در حوزه زیادتر شد یا کمتر شد؟ اینها را از دست ندهیم! العهدة علیهم.
[4] ‏انصاری، رسائل فقهیة (انصاری)، ص 295.
[5] ‏همان.
[6] ‏همان، ص 296.
[7] ‏همان.