به نظر ما این تعبیر که در بعضی از کلمات وارد شده‌است تعبیر خوبی است به این بیان که نگوئیم طریق مجتهد و مقلد دو جور است چون معنای واضحی ندارد. به بیان دیگر اگر طریق را نسبت به واقع حساب می‌کنیم که طریق به واقع همین خبران متعارضان است و غیر از این طریق دیگری نداریم. مجتهد به نیابت از مقلد تا مرحله‌ای را انجام می‌دهد و بررسی می‌کند و در آخر چیزی که طریق إلی الواقع است، خبران متعارضانی هستند که هیچ کدام مرجحی ندارند لذا همین طریق را برای مقلد ذکر می‌کند. به نظر ما این‌که بگوئیم طریق مجتهد ادله و طریق مقلد فتواست نوعی مغالطه در استدلال است. بله مسلم فتوی مجتهد اماره برای مقلد است ولی فتوایی که این طریق را طی کرده‌است پس طریقی که طریق برای مجتهد است به حسب الواقع طریق برای مقلد هم است. البته مقلد توانایی ندارد تمام مراحل طی کند و مجتهد مقداری را جلو برده‌است اما نتیجه را برای مقلد ذکر می‌کند. به نظر ما  دلیل دوم ناتمام است.

[2] ـ «قوله- قدس سره-: (و إن كان وجه المشهور أقوى). قال (دام ظله) الظاهر ذلك. و أنا أقول و للنفس في كل من الوجهين تأمل و تزلزل، و المرجو من اللَّه أن يهدينا إلى سواء السبيل، فإنه خير هاد و دليل، و كأن القوي في النّظر انما هو الوجه الثاني، فان الظاهر من الأخبار العلاجية كونها مسوقة لبيان حكم المتعارضين بالنسبة إلى من يكون طريقه إلى الواقع الأخبار، أعني من يجب عليه تحصيله بها، لا غير، مع جهلة بالطريق الفعلي له من المتعارضين، و هذا لا يكون الا المجتهد، إذ المقلد طريقه إلى الواقع ليس إلا اعتقاد المجتهد.» تقريرات آية الله المجدد الشيرازي، ج‏4، ص: 243.